Polska sprawnie nadrabia zaległości w cyfryzowaniu gospodarki, ale wyzwań wciąż nie brakuje. Unijny raport „State of Digital Decade 2024” wskazuje, że polskie firmy wciąż mają trudności z wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań – zwłaszcza sztucznej inteligencji. Aby osiągnąć unijne cele przewidziane do 2030 roku, Polska powinna rozwijać też m.in. analitykę danych, zwiększać zakres cyfryzacji usług publicznych i edukacji oraz podnosić poziom cyberbezpieczeństwa.
Cyfrowa transformacja to kluczowy element strategii rozwoju nie tylko Polski, ale i całej Unii Europejskiej. Dlatego Komisja Europejska przygotowuje coroczne sprawozdania. Podsumowują one postępy państw członkowskich w realizacji celów i zadań na 2030 rok w zakresie digitalizacji gospodarek. Jak wypadliśmy za 2023 rok?
Polskie zalety…
Ze wspomnianego raportu wynika, że dwie nasze główne mocne strony/obszary postępu, to łączność gigabitowa i cyfryzacja firm z sektora MŚP. Jak się okazuje, zasięg sieci o bardzo wysokiej przepustowości w Polsce (81,1% gospodarstw domowych) jest wyższy niż średnia dla całej UE (78,8%). Autorzy raportu uważają więc, że jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia 100% zasięgu światłowodów do 2030 roku. Choć jednocześnie dodają, że ostatnie wdrożenia mogą okazać się trudne do osiągnięcia.
Co do cyfryzacji MŚP, to chociaż wskaźniki KPI dotyczące cyfryzacji przedsiębiorstw mamy poniżej średniej unijnej, tak tempo wzrostu polskich startupów jest 6 razy wyższe niż w UE. Ponadto polska mapa drogowa obejmuje kilka inwestycji mających na celu wspieranie cyfryzacji MŚP – wskazują twórcy analizy. Według nich, aby osiągnąć transformację cyfrową i cele założone do 2030 roku, Polska planuje przeznaczyć całkowity budżet (z wyłączeniem inwestycji prywatnych) szacowany na 12,4 mld euro (1,6% PKB).
…i wady.
Unijni analitycy wskazują także na dwie główne słabości lub obszary wymagające poprawy. Są nimi – przyjęcie zaawansowanych technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa oraz podstawowe umiejętności cyfrowe. Jak się okazuje, za wyjątkiem chmury, wykorzystanie zaawansowanych technologii pozostaje w naszym kraju ograniczone. W 2023 roku zaledwie 3,7% polskich przedsiębiorstw wdrożyło sztuczną inteligencję. To wynik poniżej średniej UE wynoszącej 8%. Z kolei 19,3% krajowych firm wdrożyło analitykę danych. Przy średniej unijnej wynoszącej 33,2%.
Jeśli chodzi natomiast o odsetek ludności posiadającej co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, znów plasujemy się poniżej średniej UE (44,3% w porównaniu do 55,6%). To oznacza, że tempo wzrostu do 2030 roku musiałoby być ponad pięciokrotnie wyższe niż średnia obserwowana w ostatnich latach, aby osiągnąć unijny cel wynoszący 80%. Konieczne jest więc wieloaspektowe podejście do wspierania cyfryzacji na wszystkich szczeblach edukacji. A także zachęcanie młodych ludzi do zainteresowania się dyscyplinami STEM. W ich zakres wchodzą nauki ścisłe, techniczne, inżynieryjne oraz matematyka.
“Podnoszenie cyfrowych kompetencji, inwestowanie w specjalistów IT, zaawansowany sprzęt oraz przede wszystkim w cyberbezpieczeństwo to kluczowe elementy cyfrowej transformacji. Warto pamiętać, że każda inwestycja w rozwiązania techniczne powinna być przemyślana. Szczególnie pod względem krótko- i długoterminowych korzyści, jakie może przynieść. We wdrażaniu każdego narzędzia IT najważniejszy jest człowiek, który potrafi wykorzystać jego potencjał. Dlatego tak istotne jest inwestowanie w wykwalifikowanych pracowników oraz oferowanie im możliwości rozwoju. Jest to niezbędny krok, aby usuwać tzw. lukę kompetencyjną i mieć pewność, że wdrożone narzędzia rzeczywiście są potrzebne” – komentuje Robert Sepeta, Business Development Manager w firmie Kingston.
Prawa i zasady cyfrowe
Badanie Eurobarometru „Cyfrowa Dekada 2024” wskazuje również, że nawet 66% polskich respondentów jest przekonanych, iż UE chroni ich prawa cyfrowe. I to w porównaniu ze średnią unijną wynoszącą 45%. Co ciekawe, 68% ankietowanych twierdzi, że ich prywatność cyfrowa jest bezpieczna. Z kolei 82% uważa technologie cyfrowe za ważne w kontaktach z przyjaciółmi i rodziną oraz w dostępie do usług publicznych. Zdaniem 81% Polaków cyfryzacja usług publicznych i prywatnych ułatwia codzienne życie.
Nawet 59% Polaków jest również przekonanych, że przestrzeń online jest bezpieczna dla ich dzieci. A 64% ma poczucie kontroli nad swoimi danymi. Niemniej jednak nadal istnieje potrzeba wzmocnienia praw cyfrowych na poziomie krajowym, uważają autorzy raportu.
Bezpieczeństwo w erze cyfrowej
Postępującej cyfrowej transformacji kroku powinno dotrzymywać zwiększanie bezpieczeństwa systemów i przechowywanych danych. Z opublikowanych przez EY badań „Cyfrowa Transformacja 2024” wynika, że prawie połowa ankietowanych firm wymienia to zagadnienie jako priorytet w procesie transformacyjnym. Kluczowe w jego utrzymaniu jest wdrożenie odpowiednich narzędzi i procedur zabezpieczających przed nieautoryzowanym dostępem, uszkodzeniem lub utratą danych. Zagrożeniem dla przetwarzanych i przechowywanych przez firmy oraz instytucje publiczne informacji są zarówno cyberataki i problemy ze sprzętem czy oprogramowaniem, jak również błędy ludzkie czy zdarzenia losowe.
“Odpowiedniego poziomu zabezpieczeń wymagają szczegółowe informacje dotyczące transakcji finansowych, dane osobowe pracowników i klientów, tajemnice handlowe, raporty czy umowy. Ponadto przedsiębiorstwa muszą przestrzegać stosownych regulacji prawnych, dotyczących m.in. czasu i podejścia do archiwizowania poszczególnych dokumentów” – tłumaczy Robert Sepeta. “Dbając o ochronę szczególnie wrażliwych danych, warto pamiętać, że zamiast w chmurze powinny być one przechowywane w sposób odizolowany od sieci, aby zminimalizować możliwość ich utraty czy wycieku. Najbezpieczniejszym sposobem na ochronę kluczowych dla każdego podmiotu danych jest wdrożenie przemyślanej strategii tworzenia kopii zapasowych. Powinna ona obejmować nie tylko regularne wykonywanie backupu, ale również weryfikację jego poprawności czy testowanie możliwości odczytu danych i przywrócenia pracy systemu na wypadek np. cyberataku” – podsumowuje.
Pełną treść raportu „State of Digital Decade 2024” znaleźć można pod poniższym linkiem.
