Yanosik – Zbójnik na polskich drogach

Kierowcy podróżujący po Polsce coraz częściej doceniają możliwość wzajemnego ostrzegania się o utrudnieniach czy kontrolach drogowych. Do niedawna wydawać mogło się, że podstawowym narzędziem do takiej wymiany informacji będzie radio CB. Dziś jednak uznanie rosnącej grupy polskich kierowców zyskuje aplikacja mobilna – Yanosik.

Realia podróżowania po Polsce są dość specyficzne. Przekonał się o nich każdy kierowca, który niespodziewanie utknął w korku, był świadkiem niebezpiecznego zdarzenia, czy nie zauważył ograniczenia prędkości. Nierzadko mamy też do czynienia z paradoksami w oznakowaniu dróg. Nic więc dziwnego, że kilka lat temu kierowcy zaczęli chętnie korzystać z nawigacji satelitarnych na bieąco aktualizujących dane o ruchu na drodze, a później – aplikacji uruchomionych w telefonie.

Niedaleko stąd do wyposażenia takiej aplikacji w funkcje planowania tras w oparciu o analizę natężenia ruchu oraz wymiany informacji między kierowcami. Jednak funkcjonalność taka nabiera sensu dopiero wówczas, gdy z aplikacji jednocześnie korzysta duża grupa użytkowników. Rozwiązaniem, z którego korzysta dziś największa ilość kierowców w Polsce – średnio ponad 100 tys. osób jednocześnie – jest Yanosik.

Jednak zanim imię karpackiego zbójnika zaczęło powszechnie kojarzyć się z alternatywnym dla radia CB systemem wymiany informacji o sytuacji na drogach, a następnie z nawigacją mobilną upłynęło kilka lat. Kilka lat systematycznej, trwającej – także i dziś – ewolucji Yanosika.

Potrzeba matką… Yanosika

Zanim powstała aplikacja Yanosik, firma Neptis S.A. specjalizowała się w usługach biznesowych związanych z monitorowaniem flot pojazdów. Pomysł na stworzenie rozwiązania ułatwiającego podróżowanie samochodem narodził się w odpowiedzi na potrzeby pracowników firmy. „Prowadzenie firmy wiązało się z częstymi podróżami po Polsce. Wiele godzin spędzonych za kierownicą zaowocowało pomysłem stworzenia czegoś, co ułatwi kierowcom poruszanie się po polskich drogach, na których – dodajmy – nie brakuje różnego rodzaju utrudnień. Na początku największym wyzwaniem było zdobycie masy krytycznej, czyli takiej liczby użytkowników, przy której system będzie rzeczywiście skuteczny” – mówi Adam Tychmanowicz, prezez Neptis S.A., firmy, która stworzyła Yanosika.

Oprogramowanie powstało również z myślą o wykorzystaniu mechanizmów społecznościowych. To społeczność kierowców miała wzajemnie ostrzegać się o niebezpieczeństwach, czy utrudnieniach w ruchu drogowym. „Początkowo system testowaliśmy na sobie samych, a w dniu premiery w 2009 roku – która w dodatku przypadła na Prima Aprilis – rozwiązanie miało zaledwie garstkę zwolenników” – mówi Dawid Nowicki, Członek Zarządu Neptis S.A. Do popularyzacji aplikacji przyczynił się fakt, że funkcja asystenta kierowcy dostępna jest m.in. dla użytkowników oferowanych przez firmę Neptis S.A. urządzeń Flotis. „Po osiągnięciu pierwszych sukcesów, w momencie gdy na drogach jeździło z Yanosikiem jednocześnie 15-30 tys. kierowców, nastąpił efekt kuli śnieżnej. Kolejne osoby zaczęły polecać sobie Yanosika, dzięki czemu zaczęło przybywać zgłoszeń i system zyskiwał coraz większą skuteczność. To z kolei przyciągało do niego nowych użytkowników” – dodaje Adam Tychmanowicz. Dziś z Yanosika korzysta nawet 1,5 mln kierowców miesięcznie.

Krótka historia Yanosika

„Pierwszym produktem marki Yanosik był dedykowany terminal. Sześć lat temu bowiem smartfony nie były jeszcze tak popularne, a dedykowane urządzenie do auta – Yanosik R – stanowiło ciekawą alternatywę dla CB Radia” – mówią twórcy projektu. Prace nad oprogramowaniem dla takiego terminala wymagały gruntownego przemyślenia logiki systemu oraz sposobu gromadzenia i wymiany informacji między użytkownikami. „Odkąd światło dzienne ujrzały aplikacje Yanosik, Yanosik dla Firm oraz Yanosik Autostop mnóstwo uwagi poświęcamy temu, jak wygląda interfejs i jak przebiega proces obsługi aplikacji. Słuchamy opinii zwrotnych i często aktualizujemy wygląd aplikacji, aby była ona jak najbardziej przyjazna w odbiorze” – dodaje Adam Tychmanowicz. Szczególny nacisk kładziony jest na ergonomię obsługi aplikacji – tak, aby była prosta w obsłudze i nie dekoncentrowała kierowcy. Aplikacje rodziny Yanosik zyskują również dodatkowe funkcje, jak np. funkcja wideorejestratora. Yanosik DVR opiera się na urządzeniu firmy NavRoad. Firma Neptis S.A. współpracuje również z innymi producentami urządzeń mobilnych – w tym GoClever i Overmax.

W formie samodzielnej aplikacji mobilnej Yanosik początkowo dostępny był wyłącznie na urządzeniach pracujących pod kontrolą środowiska Android. Z czasem dołączyły do niej również wersje przeznaczone dla dwóch pozostałych, najpopularniejszych środowisk mobilnych – iOS oraz Windows Phone. Zróżnicowanie obsługiwanych platform podnosi stopień złożoności prac rozwojowych, ale jednocześnie zwiększa dostępność oprogramowania dla użytkowników końcowych, co nie pozostaje bez wpływu na dynamikę rozwoju społeczności użytkowników systemu Yanosik. „Jeśli chodzi o przyjazność tych trzech platform z perspektywy deweloperów, to trudno ocenić ją w pełni obiektywnie. Android wiedzie prym pod względem najmniejszych ograniczeń w systemie, co daje więcej możliwości przy realizowaniu pomysłów na nowe usprawnienia. Pozostałe platformy nie ustępują mu jednak pod innymi względami, a w praktyce okazują się czasem wygodniejsze dla programistów” – podkreśla Dawid Nowicki.

Sam fakt, że na systemach iOS i Windows Phone opiera się mniejsza ilość rodzajów urządzeń mobilnych, niż w przypadku środowiska Android – upraszcza prace nad interfejsem aplikacji. „Dla iOS i Windows Phone nie ma też tylu rożnych nakładek i modyfikacji systemu, co dla systemu Android, co ułatwia rozpoznawanie i naprawę błędów” – dodaje Nowicki. Rozwój możliwości oferowanych przez kolejne generacje urządzeń mobilnych nie pozostaje bez wpływu na funkcjonalność aplikacji Yanosik.

Komunikator specjalnego zastosowania

Co do zasady, niezależnie od tego, czy w formie samodzielnej aplikacji, czy też dedykowanego urządzenia – Yanosik, wykorzystując bezprzewodową transmisję danych – głównie za pośrednictwem sieci komórkowej – pełni pośrednio rolę komunikatora ze społecznością kierowców. Mówiąc w uproszczeniu, zgłaszane przez poszczególnych kierowców informacje o wypadkach, kontrolach, czy utrudnieniach drogowych podlegają ocenie innych użytkowników aplikacji, a po osiągnięciu odpowiedniej wagi – są propagowane do wszystkich aplikacji znajdujących się w okolicy, której dotyczy zgłoszenie. Uzupełnieniem takiej komunikacji są funkcje nawigacji satelitarnej.

„W przypadku aplikacji mobilnej działanie systemu nie wymaga bardzo skomplikowanych rozwiązań technicznych – bazuje ono głównie na stałej komunikacji z serwerem i odpowiedniej prezentacji otrzymywanych danych na ekranie smartfona” – mówi Adam Tychmanowicz. Podkreśla on jednak, że aplikacja Yanosik jest dziś tylko jedną z form korzystania z oprogramowania Yanosik. Firma Neptis S.A. oferuje bowiem dedykowane urządzenia pozwalające na korzystanie z Yanosika w sposób niezależny od telefonu. Poszczególne terminale – Yanosik R, Yanosik GT i Yanosik DVR – bazują na dedykowanych wersjach oprogramowania. Przykładowo, oprogramowanie wykorzystywane przez urządzenie Yanosik GT zostało zaprojektowane pod kątem maksymalizacji dostępności usługi. „Im słabszy jest zasięg wykorzystywanej do transmisji danych sieci komórkowej, tym mniejsza szansa, że duża porcja danych dotrze na serwer w odpowiednim czasie – staramy się więc temu zapobiegać. W praktyce oznacza to, że korzystamy z usług sprawdzonego dostawcy modułu GSM/GPRS i wysyłamy jak najmniejsze paczki danych, optymalizując komunikację” – dodaje Nowicki.

Na początku 2015 roku Yanosik pojawił się również na rynku urządzeń typu wearable – z oprogramowania mogą dziś korzystać użytkownicy wybranych modeli inteligentnych zegarków firmy Samsung. Smartwatch pełni jednak przede wszystkim rolę interfejsu obsługi dla aplikacji działającej w powiązanym z nim smartfonem. To telefon komunikuje się z serwerem firmy Neptis S.A. , przekazując jedynie część danych na ekran zegarka.

Yanosik od kuchni

Za działanie Yanosika odpowiada rozbudowana infrastruktura i dedykowane oprogramowanie filtrujące oraz przetwarzające dane przesyłane przez aplikacje uruchomione na urządzeniach kierowców. Informacje dotyczące m.in. tras, płynności ruchu, czy zdarzeń drogowych, przesyłane przez poszczególne aplikacje klienckie są gromadzone w złożonym środowisku bazodanowym opartym na rozwiązaniach SQL oraz no-SQL. Większe zbiory danych są przechowywane w plikach płaskich – i ładowane do systemu tylko na potrzeby analizy. Z kolei wymiana danych opiera się na otwartych technologiach wspierających model wymiany danych na zasadach publish-subscribe oraz autorskich, napisanych w Java i C++, rozwiązaniach firmy Neptis S.A. obsługujących komunikację klient-serwer.

Na potrzeby przetwarzania danych przestrzennych wykorzystywane są różnego rodzaju rozwiązania zgodne ze specyfikacją OpenGIS Simple Features, a także z systemem geokodowania Geohash. „Stosujemy rozbudowane algorytmy filtracji danych. Pomagają one np. dostarczać najlepsze jakościowo ślady GPS wykorzystywane do obliczania danych dotyczących natężenia ruchu. Surowe – wysyłane bezpośrednio przez moduł GPS – dane o pozycji pojazdów w niektórych warunkach mogą być mocno nieprecyzyjne” – mówi Dawid Nowicki.

Dodatkową funkcjonalność pozwalającą na bieżąco dostosowywać trasę do bieżących warunków drogowych – i omijać korki – wprowadzono w połowie 2014 r. Wymaga ona jednak zdecydowanie częstszego przesyłania do urządzenia danych dotyczących natężenia ruchu w okolicy, a co za tym idzie – stwarza dodatkowe wymagania względem centralnej infrastruktury IT obsługującej system Yanosik. Warto wspomnieć, że infrastruktura serwerowa obsługująca system Yanosik działa w wysoce rozproszonym środowisku, zwirtualizowanym, opartym na usługach hostingowych różnych dostawców. Taki model zapewniać ma m.in. wysoką dostępność aplikacji.

Społecznościowy interes

Związek Yanosika z tzw. modelem społecznościowym nie kończy się na użytkownikach. Także w warstwie map drogowych Yanosik bazuje na rozwijanym przez społeczność projekcie OpenStreetMap (OSM). „OpenStreetMap stanowi dla nas bazowy podkład mapowy, na który nakładamy Yanosikową siatkę informacji – czyli informacje od naszych użytkowników, w tym także nanoszone na bieżąco zmiany w infrastrukturze drogowej – nowe odcinki dróg, zmiany w organizacji ruchu, zatory i objazdy, które mają miejsce na danym obszarze” – mówi Dawid Nowicki. Zmiany w domyślnej warstwie map mogą proponować zarówno użytkownicy Yanosika – bezpośrednio z aplikacji, jak i osoby korzystające z serwisu Korkowo.pl. W firmie Neptis S.A. utworzony został również wewnętrzny dział aktualizacji map. Co ważne, zmiany w strukturze OSM wprowadzone przez użytkowników Yanosika są przekazywane społeczności rozwijającej mapy OpenStreetMap.

Mówiąc o zaangażowaniu społeczności, przedstawiciele firmy Neptis S.A. podkreślają, że to użytkownicy są dziś głównym motorem rozwoju aplikacji Yanosik. „Społeczność Yanosika, największa społeczność kierowców w Polsce, jest głównym motorem napędowym, który jednocześnie gwarantuje przewagę konkurencyjną. Wszystkie rozwiązania, takie jak Yanosik – czyli projekty społecznościowe oparte na wzajemnym wsparciu i wymianie informacji między użytkownikami – mają wspólny mianownik. Miernikiem ich rzeczywistej wartości są użytkownicy, a także ich aktywność i zaangażowanie” – uważa Adam Tychmanowicz.

Wraz ze wzrostem liczby użytkowników Yanosik stał się dowodem na możliwość praktycznego wykorzystania zaangażowanej społeczności użytkowników, a zarazem przykładem ciekawego, stale ewoluującego modelu biznesowego. Dość wspomnieć, że aplikacja Yanosik w bezpłatnej wersji jest dostępna na zasadach Adware – i wyświetla reklamy, które jednak nie przeszkadzają w korzystaniu z funkcjonalności oprogramowania. Pozbawione reklam jest zaś oprogramowanie w wersjach płatnych. Przedstawiciele firmy Neptis S.A. zapewniają, że plany rozwoju platformy Yanosik oraz powiązanej z nią społeczności są szerokie. Nie zdradzają jednak szczegółów.