Pandemia wywarła duży wpływ na system opieki zdrowotnej, zmuszając dostawców usług medycznych do błyskawicznej digitalizacji. Wdrożenie najnowszych technologii i cyfryzacji procesów spowodowało powstanie Pacjenta Phygitalowego, który łączy fizyczne i cyfrowe aspekty dbania o zdrowie. Jak wynika z raportu “Phygitalowy Pacjent przyszłości. W jaki sposób technologia cyfrowa ukształtuje pacjenta nowej generacji?”, firmy Deloitte Digital, oczekuje on takiego samego poziomu obsługi we wszystkich dostępnych kanałach, które mają się wzajemnie uzupełniać.
W oparciu o dwa wskaźniki – poziom digitalizacji i dbałości o zdrowie – w ramach wspomnianego badania eksperci Deloitte zdefiniowali dwa rodzaje pacjentów:
- Pacjent Tradycyjny (średnio 49% wśród badanych krajów, 43% w Polsce) – korzysta z maksymalnie czterech aplikacji mobilnych przeznaczonych do dbania o zdrowie, a dbając o nie wykonuje od czterech do ośmiu czynności.
- Pacjent Phygitalowy (odpowiednio 15% i 17%) – korzysta z min. pięciu zdrowotnych aplikacji mobilnych, a w trosce o swój dobrostan wykonuje od czterech do jedenastu czynności.
Pacjenci Tradycyjni stanowią obecnie największy segment rynkowy i są najbardziej reprezentatywnym punktem odniesienia dla większości pacjentów. Pacjenci Phygitalowi łączą natomiast dwie grupy osób – najbardziej dbających o zdrowie i zdigitalizowanych. Można oczekiwać, że stopniowe zmierzanie w kierunku zdrowszego i bardziej cyfrowego stylu życia zwiększy w przyszłości liczbę tych drugich, uważają autorzy raportu.
“Co ciekawe, w badaniu nie zaobserwowaliśmy występowania istotnej relacji między poziomem digitalizacji danego kraju a udziałem Pacjentów Phygitalowych w jego populacji. Dowodzi to, że na chęć korzystania z takich rozwiązań wpływają także inne czynniki. Można zatem założyć, że do korzystania z nich można zachęcić i zmotywować nawet przedstawicieli starszych generacji. Polska z odsetkiem wynoszącym 17% to kraj z trzecią największą liczbą Phygitalowych Pacjentów w zestawieniu, pomimo przynależności do państw o zaledwie średniej dojrzałości cyfrowej” – podkreśla Krzysztof Wilk, partner, lider Life Sciences & Health Care, Deloitte w Polsce.
Cyfryzacja napędza dbałość o zdrowie
Z badania wynika, że najważniejszym czynnikiem motywującym wszystkich pacjentów do dbania o zdrowie jest wygodny dostęp do specjalistów – tak deklaruje średnio 50% badanych przez Deloitte. Jest to aspekt najważniejszy zarówno dla Pacjentów Phygitalowych (62%), jak i Tradycyjnych (51%). Dla tych pierwszych jednak bardzo istotne są także zachęty technologiczne. Jednym z czynników najsilniej motywujących jest dostęp do wielu funkcjonalności w ramach jednej aplikacji (53%), automatyczne przypomnienia o wizytach (46%) czy możliwość udostępnienia lekarzowi informacji o zdrowiu pacjenta przez aplikację (46%).
“Wyzwaniem dla firm zajmujących się opieką zdrowotną jest poparcie prozdrowotnych postaw pacjentów. Można wykorzystać do tego proste rozwiązania, ułatwiające dostęp do lekarzy specjalistów, a także bardziej zaawansowane narzędzia, wykraczające poza standardowe, codzienne potrzeby pacjenta. Mamy już przykłady platform cyfrowych przeznaczonych do dbania o siebie i zwiększających zaangażowanie użytkowników. Jesteśmy świadkami powstawania całych systemów cyfrowych, których celem jest oferowanie wartości dodanej, zintegrowanej obsługi i angażowanie użytkowników” – mówi Paweł Kuśmierowski, partner associate, lider Life Sciences & Health Care Consulting, Deloitte w Polsce.
Rośnie troska o zdrowie psychiczne
Pandemia, która nasiliła niepokoje i depresje na całym świecie, spowodowała jednocześnie wzrost dbałości o zdrowie psychiczne, którego dowodem jest popularyzacja rozwiązań cyfrowych dotyczących uważności (mindfulness), pomagających użytkownikom zwalczyć stres i niepokój. Jak wynika z badania Deloitte, Pacjenci Phygitalowi zwracają większą uwagę na profilaktykę, bardziej dbają o swoją dietę, zdrowie fizyczne i psychiczne. Aż 48% badanych z tej grupy pacjentów wskazuje ten ostatni aspekt jako istotny element swojej codziennej rutyny – to półtora razy wyższy odsetek niż w przypadku Pacjentów Tradycyjnych. Nowy typ pacjenta podejmuje też konkretne działania, które zapobiegają powstawaniu problemów psychicznych – utrzymuje głębsze relacje (94%), wyznacza sobie czas na odpoczynek (73%) i prowadzi życie wolne od stresów (48%).
“Narzędzia cyfrowe, które mają ułatwiać utrzymanie dobrego samopoczucia psychicznego, nie są powszechnie stosowane przez tradycyjne placówki służby zdrowia. Mogą one jednak znacząc o przyczynić się do zyskania lojalności i przywiązania pacjentów. Rozwiązania te mogą obejmować zarówno ofertę dla indywidualnych pacjentów, jak i dla firm zmagających się z problemem wypalenia zawodowego pracowników. Oferując takie aplikacje firma może zachęcać pracowników do przyjęcia zdrowego stylu życia, a jednocześnie zapewnić im poczucie, że nie są odcięci od świata w warunkach pracy zdalnej” – twierdzi Krzysztof Wilk.
Zaufanie do udostępniania danych przedstawicielom służby zdrowia
Pacjenci Phygitalowi znacznie chętniej udostępniają swoje dane medyczne poprzez aplikacje mobilne. Główną zachętą do takiego postępowania jest troska o swoje zdrowie, na drugim miejscu zaś znajdują się korzyści finansowe. Niezależnie od motywacji, za największą korzyść z takiego udostępnienia Pacjenci Phygitalowi uznali możliwość zmniejszenia ryzyka zapadnięcia na ciężką chorobę w przyszłości (54%). Czynnik ten był wyraźnie mniej istotny dla przeciętnego Pacjenta Tradycyjnego (41%).
Pacjenci Phygitalowi mają również większe poczucie wkładu w rozwój nauk medycznych (istotność tego czynnika w tej grupie była o 21% wyższa niż wśród Pacjentów Tradycyjnych), co może dowodzić większej świadomości efektów tego rodzaju wsparcia. Istotne są dla nich również korzyści finansowe, takie jak zniżki na ubezpieczenie oferowane przez ubezpieczycieli prywatnych i publicznych (wskazało je odpowiednio 47 i 34% respondentów Phygitalowych oraz 44 i 32% Pacjentów Tradycyjnych).
Jak wskazują autorzy badania, duże zaufanie pacjentów do udostępniania danych medycznych przedstawicielom służby zdrowia, powinno być solidny fundamentem, który w połączeniu z dostępnymi na rynku technologiami może umożliwić spełnianie, a nawet przekraczanie, oczekiwań najbardziej wymagających pacjentów. “Ponieważ sektor opieki zdrowotnej dopiero stawia pierwsze kroki w tej dziedzinie, można spodziewać się wielu nowych możliwości wykorzystania danych w połączeniu z technologią. Wobec tego ten, kto podejmie działania już teraz, szybko uzyska przewagę konkurencyjną w niedalekiej przyszłości” – uważa Jan Michalski, partner, lider Deloitte Digital CE.
Utrudnienia w korzystaniu z rozwiązań cyfrowych
Ponad połowa badanych Polaków cierpi na choroby przewlekłe, przy czym większy odsetek chorych wykryto w grupie pacjentów Phygitalowych, którzy są na ogół lepiej zdiagnozowani niż Tradycyjni. Po części może to wynikać z większej skłonności tych pierwszych do samodzielnego i stałego monitorowania swojego stanu zdrowia – wyraźnie chętniej (55% vs 21%) korzystają oni z aplikacji czy urządzeń umożliwiających monitoring lub leczenie chorób przewlekłych. Za największe utrudnienia w korzystaniu z rozwiązań cyfrowych uważają brak informacji o ich istnieniu (46%), preferowanie kanałów tradycyjnych (26%) i małą dostępność takich rozwiązań (22%).
Badanie Deloitte Digital przeprowadzono w I kwartale 2022 roku metodą CAWI na reprezentatywnej próbie 11 tys. dorosłych (w wieku 18-65 lat), użytkowników smartfonów z jedenastu europejskich krajów. Uczestnicy odpowiadali na pytania o aktualne wykorzystanie i preferencje dotyczące technologii medycznych, a także potrzeb, motywacji i utrudnień w procesie dbania o własne zdrowie. Pełny raport do pobrania znajduje się tutaj.
