Centra danych to kręgosłup rozwoju gospodarczego zarówno w Polsce, jak i na świecie

Z Małgorzatą Kasperską, wiceprezeską Schneider Electric, odpowiedzialną za pion Secure Power rozmawiamy o:

• rozwoju, wyzwaniach i perspektywach polskiego rynku data center;
• potrzebie oraz możliwościach optymalizacji efektywności energetycznej centrów danych;
• roli oraz pozycji rynkowej firmy Schneider Electric.

Co różni dzisiejsze, nowoczesne centra danych od ich odpowiedników sprzed 10 lat?

10 lat na rynku centrów danych to bardzo długi okres. Szczególnie, że w zasadzie dopiero od kilku lat jesteśmy świadkami rewolucji, jaką przyniósł rozwój AI, IoT czy ML. Jeżeli sięgniemy pamięcią wstecz, w Polsce w 2014 roku mieliśmy do dyspozycji około 72 MW mocy obliczeniowych. W zaledwie 8 lat ta wartość się podwoiła, a do 2030 roku przekroczy 500 MW.

W ciągu dekady zmieniło się również otoczenie regulacyjne. Począwszy od tego, że centra danych muszą w coraz większym stopniu opierać się na odnawialnych źródłach energii, kończąc na implementacji założeń dyrektywy EED. Cały sektor stoi również przed wyzwaniem spełnienia celu UE w zakresie zerowej emisji netto do roku 2050, co oznacza, że działania i inwestycje w tym obszarze należy podejmować już teraz. AI i zrównoważony rozwój powinny iść w parze.

Czy Polska może stać się głównym rynkiem centrów danych w tej części Europy/świata?

Polska wciąż pozostaje w tyle za takimi krajami jak Niemcy, Francja czy Wielka Brytania. Według danych podawanych przez Agencję Badania Rynku PMR, w ciągu 3 lat polski rynek data center podwoił moc elektryczną zainstalowaną. PMR prognozuje niemal potrojenie jej w latach 2024-2030, z 173 MW do ponad 500 MW. Warto zwrócić uwagę na fakt, że przyrost mocy DC będzie większy, niż wynikałoby to ze zwiększania samej gęstości mocy urządzeń IT zainstalowanych na 1 m2 powierzchni netto, co jest konsekwencją rozwoju AI.

Rynek centrów danych w Polsce ma szansę na dynamiczny rozwój, jeśli spełnimy kilka warunków. Po pierwsze, potrzebujemy źródeł czystej i taniej energii – mamy nadzieję, że wkrótce rynek OZE zostanie uwolniony, a projekty jądrowe będą realizowane zgodnie z planami. Po drugie, musimy stale inwestować w budowę i modernizację sieci przesyłowych. Po trzecie, nie możemy zapomnieć o dostępności terenów pod nowe inwestycje.Kolejnym elementem, niezwykle ważnym z punktu widzenia potencjalnego inwestora, jest dostępność wysoko wykwalifikowanej kadry.

Szacunki Schneider Electric mówią o tym, że w najbliższych 3 latach, patrząc na plany inwestycyjne, powstanie nawet 75 tys. nowych miejsc pracy w tym obszarze. Zatem mamy potencjał, aby stać się kluczowym rynkiem centrów danych w Europie. W ciągu ostatnich kilku lat zyskaliśmy reputację najważniejszego gracza w regionie środkowoeuropejskim, co potwierdza obecność globalnych liderów branży, takich jak Equinix, Vantage, Microsoft czy Google.

Rozwój sektora centrów danych to także istotny element strategii rozwoju kraju. Ma to odzwierciedlenie chociażby w zaprezentowanym, przez Ministra Krzysztofa Gawkowskiego, projekcie Strategii Cyfryzacji Polski oraz ogłoszeniu budowy fabryki sztucznej inteligencji w Krakowie. Zakłada on inwestycje państwa w wysokości 100 mld zł do 2030 roku i wkroczenie na drogę ku społeczeństwu cyfrowemu. Musimy jednak pamiętać, że aby społeczeństwo i państwo mogły realizować te ambitne plany, niezbędne są właśnie centra danych.

W jaki sposób firma Schneider Electric może wspierać rozwój naszego rynku w tym zakresie?

Schneider Electric już odgrywa strategiczną rolę w rozwoju rynku centrów danych w Polsce dostarczając innowacyjne rozwiązania, technologie i usługi. Współpracujemy z ośrodkami uniwersyteckimi. Wspieramy operatorów centrów danych w implementacji wydajnych systemów dystrybucji i zarządzania infrastrukturą o znaczeniu krytycznym, w tym zarządzania energią, podtrzymania zasilania, chłodzenia i klimatyzacji precyzyjnej, które pozwalają na obniżenie kosztów operacyjnych i zwiększenie efektywności energetycznej.

Energia elektryczna jest bez wątpienia bardzo dużym kosztem dla DC i w zależności od modelu biznesowego, stanowi od 50% do 60% całkowitych kosztów operacyjnych. Zużycie energii wzrasta wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na usługi IT oraz rozwojem AI.

Najważniejszymi z wyzwań dotyczących energii stają się zatem racjonalne zużycie oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł. Schneider Electric, jako uczestnik i wiodący dostawca rozwiązań dla centrów danych, w obydwu tych obszarach wspiera swoich klientów, dostarczając kompletne rozwiązania technologiczne i software’owe.

Oferujemy i wdrażamy rozwiązania wspierające realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG – Sustainable Development Goals). Dzieje się to poprzez m.in. inteligentne zarządzanie wytwarzaniem energii czy nowoczesne systemy zarządzania infrastrukturą IT. Umożliwiają one monitorowanie i optymalizację zużycia zasobów w czasie rzeczywistym, wspierając długoterminową stabilność i minimalizację kosztów operacyjnych.

Wszystkie produkty oferowane przez Schneider Electric posiadają dokumentację PEP (Protection of the Environment Policy) potwierdzającą nasze zaangażowanie w zrównoważony rozwój oraz dążenie do celów SDG.

W jaki sposób rosnące zainteresowanie rozwiązaniami AI, ale też systematycznie rosnąca skala zbiorów danych, wpływają na potrzeby względem infrastruktury data center?

Transformacja cyfrowa jest ściśle powiązana z Big Data oraz rozwojem AI i generuje zapotrzebowanie na modernizację istniejących bądź budowę nowych centrów danych. IDC przewiduje, że zużycie energii w centrach danych AI będzie rosło ze średnioroczną stopą wzrostu (CAGR) na poziomie ponad 40%, osiągając w roku 2027 blisko 150 TWh. To oznacza, że właściciele DC już teraz muszą koncentrować się na projektowaniu i rozwijaniu obiektów, które będą w stanie dostosować się do tego zapotrzebowania przy ciągłym wzroście wymagań i skróconym cyklu życia infrastruktury.

Centra danych odgrywają i będą odgrywać kluczową rolę w gospodarce. Są niemal jak kręgosłup, od którego zależy sukces tego, co uda się osiągnąć dzięki AI. Tradycyjne centra danych, które kiedyś były projektowane na dekady, teraz należy uczynić elastycznymi. W praktyce oznacza to konieczność inwestycji w technologie modularne, gotowe na rozwój w miarę zmieniających się potrzeb. Schneider Electric ma na tym polu szerokie spektrum rozwiązań do zaoferowania.

Czy AI może pomóc w zarządzaniu data center?

Sztuczna inteligencja pozwala poprawiać efektywność energetyczną, co daje nadzieję na pokonanie wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem. Już teraz odgrywa też kluczową rolę w optymalizacji procesów związanych zarówno z projektowaniem centrów danych, ich utrzymaniem, jak i zarządzaniem. Dzięki AI możliwe jest nie tylko monitorowanie i analiza danych w czasie rzeczywistym, ale także przewidywanie awarii czy optymalizacja zużycia energii.

Zrozumienie wymogów co do sztucznej inteligencji oraz obszarów, w których może być zastosowana, daje branży technologicznej szereg narzędzi, które pozwalają zapewnić, że jej obietnice co do zrównoważonego rozwoju mogą być realizowane bez nadmiernego zużycia energii.

Schneider Electric współpracuje z wiodącymi dostawcami rozwiązań AI w celu opracowania nowoczesnych projektów referencyjnych, które są dostosowane do nowych potrzeb obliczeniowych. Przykładowo, we współpracy z firmą NVIDIA stworzyliśmy ustandaryzowane projekty centrów danych dostosowane do obsługi serwerów opartych na najnowszych układach GPU z rodziny Blackwell. Układy te oferują niespotykaną wcześniej moc obliczeniową na procesor, a w ślad za tym – nowe wymogi dla zasilania i chłodzenia. Takie innowacje pozwalają na rozwój bardziej zrównoważonych centrów danych, które mogą działać jako “prosumenci”, zarówno zużywając, jak i dostarczając energię do sieci.

Co, w praktyce, jest większym wyzwaniem w obliczu rosnącej gęstości mocy obciążeń AI – zapewnienie właściwej mocy zasilania, czy odprowadzenie generowanego ciepła?

Szacunki mówią, że do 2028 roku całkowite zapotrzebowanie na energię dla AI może osiągnąć nawet do 18 GW. W kontekście globalnych niedoborów energii, to wyzwanie wymaga nowatorskich rozwiązań i elastyczności w projektowaniu infrastruktury zasilania. Dylematem jest również odprowadzanie ciepła generowanego przez intensywne obciążenia AI. Tradycyjne systemy chłodzenia powietrzem są coraz częściej niewystarczające. Schneider Electric dostarcza rozwiązania oparte na chłodzeniu cieczą, które nie tylko skuteczniej odprowadzają ciepło, ale także zmniejszają zapotrzebowanie data center na moc.

Oba aspekty są ze sobą ściśle powiązane, jednak efektywne chłodzenie stanowi większe wyzwanie w kontekście rosnących obciążeń AI. Odpowiednie zarządzanie odprowadzeniem ciepła to klucz do utrzymania stabilności i wydajności systemów.

Kiedy warto podjąć decyzję o modernizacji infrastruktury data center lub serwerowni?

Taka decyzja powinna być rozważana na kilku płaszczyznach. Po pierwsze, gdy obecna infrastruktura zaczyna ograniczać rozwój biznesu poprzez brak elastyczności lub wydajności. Po drugie, w sytuacji, gdy koszty operacyjne związane z utrzymaniem starszego typu sprzętu stają się nieproporcjonalnie wysokie. Trzecim sygnałem jest wzrost zapotrzebowania na nowe technologie, takie jak AI, które wymagają większej mocy obliczeniowej.

Kluczowe jest przeprowadzenie szczegółowej analizy obecnej infrastruktury oraz określenie przyszłych potrzeb. Warto skorzystać z narzędzi do monitorowania i zarządzania infrastrukturą IT, które umożliwiają dokładne zrozumienie bieżącego stanu i identyfikację obszarów wymagających poprawy. Oprócz doskonale znanej na rynku platformy EcoStruxure IT, Schneider Electric oferuje również usługi serwisowe oraz consultingowe, w tym profesjonalne audyty. W ten sposób wspieramy naszych klientów na każdym etapie procesu zarządzania centrami danych: od decyzji inwestycyjnej o modernizacji przez bieżące funkcjonowanie.

Faktem jest, że współczesne centra danych muszą być projektowane z myślą o elastyczności i efektywności energetycznej. Rozwiązania takie jak wysokowydajne systemy zasilania oraz efektywna klimatyzacja precyzyjna stają się standardem umożliwiającym redukcję kosztów operacyjnych i śladu węglowego. Ponadto, zastosowanie narzędzi do modelowania przestrzeni centrów danych pozwala na optymalizację układu fizycznego infrastruktury IT, co jest kluczowe dla jej efektywnego funkcjonowania, ale też pozwala maksymalnie wykorzystać przestrzeń, skrócić czas budowy, obniżyć koszty i uniknąć przestojów. Rozwiązania oparte na koncepcji Digital Twin, obejmujące cały cykl życia centrum danych, są niezbędne, aby sprostać dzisiejszym wyzwaniom.

W jaki sposób koncepcja przetwarzania brzegowego zmienia potrzeby względem tradycyjnych centrów danych? Jak zmienia się rola dużych data center?

Koncepcja edge computing jest i nadal będzie ważnym elementem zarządzania nowoczesnym środowiskiem IT. Przeniesienie części zasobów obliczeniowych bliżej miejsca, gdzie dane są generowane lub wykorzystywane, pozwala na szybszą analizę oraz reakcję na zmieniające się warunki. Tradycyjne centra danych były projektowane z myślą o centralizacji zasobów IT, co wiązało się z dużymi inwestycjami w infrastrukturę oraz wysokimi kosztami operacyjnymi. Natomiast potrzeby te wraz z rozwojem przetwarzania brzegowego ulegają zmianie.

Obecnie kluczowe jest zapewnienie elastyczności i zdolności do obsługi rozproszonych środowisk IT, co wymaga zróżnicowanych oraz skalowalnych rozwiązań. Ostatnio rola centrów danych znacząco ewoluuje i stają się one integralną częścią hybrydowych środowisk, które łączą lokalne zasoby z chmurą obliczeniową. Dzięki temu organizacje mogą lepiej zarządzać swoimi zasobami IT, zwiększając jednocześnie efektywność operacyjną i redukując koszty.

Charakterystyka mniejszych, modułowych centrów danych wpisuje się w tę nową rzeczywistość. Są projektowane z myślą o szybkim wdrożeniu, co pozwala na elastyczne dostosowanie infrastruktury do zmieniających się potrzeb biznesowych. Są prefabrykowane, więc umożliwiają łatwe skalowanie w formie powtarzalnych węzłów instalowanych w różnych lokalizacjach. Charakteryzują się wysoką efektywnością energetyczną i mogą być łatwo integrowane z odnawialnymi źródłami energii, co jest kluczowe w kontekście rosnących wymagań dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Przyszłość rynku centrów danych w kontekście przetwarzania brzegowego rysuje się jako dynamiczna i pełna możliwości, bo edge computing redefiniuje potrzeby względem tradycyjnych centrów danych, zmieniając ich rolę oraz charakterystykę.

W obliczu rosnących cen prądu dodatkowego znaczenia nabiera kwestia racjonalnego i optymalnego gospodarowania energią elektryczną. Jakie dostępne dziś rozwiązania pozwalają zwiększyć efektywność wykorzystania energii w data center?

Pozwolę sobie postawić tezę, że ceny prądu wcale nie muszą rosnąć. Musimy tylko przestawić się na inne źródła, które są równocześnie czystsze i tańsze, a naszą infrastrukturę zdecentralizować. Energia niezużyta to energia najtańsza, dodatkowo z zerowym śladem węglowym, zatem efektywne zarządzanie zużyciem energii nie tylko pozytywnie wpływa na koszty operacyjne, ale również stanowi ważny element strategii zrównoważonego rozwoju. Istotnym wskaźnikiem jest tu tzw. PUE (Power Usage Effectiveness), który pozwala mierzyć efektywność energetyczną centrów danych.

Zazwyczaj największy wpływ na PUE mają systemy chłodzenia i jest to miejsce, gdzie możemy szukać optymalizacji. Zastosowanie urządzeń z funkcją „free cooling”, łącznie z ustawieniem wysokich parametrów temperatury wewnątrz komór data center, daje możliwość maksymalizacji czasu, kiedy jest ono chłodzone (w całości lub choćby w części) powietrzem zewnętrznym bez udziału sprężarek. Urządzenia z płynną regulacją mocy umożliwiają dopasowanie zużycia energii do aktualnego obciążenia. Redukcji wskaźnika PUE może służyć też modernizacja infrastruktury zasilania. Przykładowo, zastosowanie wysokosprawnych zasilaczy UPS z technologią eConversion nawet 5-krotnie obniża straty energii w stosunku do konkurencyjnych rozwiązań.

Nie mniej ważne jest też bieżące reagowanie na wszelkie odchylenia w działaniu infrastruktury data center. Najnowsze, oferowane przez Schneider Electric rozwiązanie klasy DCIM (Data Center Infrastructure Management) ułatwia monitorowanie, zarządzanie oraz modelowanie infrastruktury IT, co pozwala na dokładne opomiarowanie i analizę zużycia energii, a dzięki temu np. zminimalizowanie obszarów, które są chłodzone niepotrzebnie.

Jakiego rodzaju działania mogłyby pomóc w przyspieszeniu rozwoju infrastruktury data center w Polsce? Jak Schneider Electric wspiera takie inicjatywy?

Rozwój infrastruktury data center w Polsce wymaga kompleksowego podejścia obejmującego transformację energetyczną, edukację, inwestycje, współpracę branżową oraz rozwój kadr. Wierzę, że połączone działania w tych obszarach pozwolą sprostać wyzwaniom przyszłości i zapewnić stabilny rozwój całego sektora w naszym kraju. Dlatego Schneider Electric należy między innymi do PLDCA (Polish Data Center Association), które stanowi forum wymiany doświadczeń oraz jest instytucją wspierającą branżę data center w Polsce.

W przypadku naszego kraju kluczowe znaczenie ma dostępność zielonej energii. Produkcja energii elektrycznej w Polsce jest trzykrotnie bardziej emisyjna niż średnia unijna, ze względu na dominujący komponent węglowy. Energia z atomu, wiatru czy farm PV z pewnością będzie elementem poprawiającym długofalowe perspektywy branży data center w naszym kraju.