IBM Security opublikował doroczny raport X-Force Threat Intelligence Index, według którego w latach 2021-2022 nieznacznie tylko spadł udział incydentów opartych na atakach typu ransomware (o 4%), a podniosła się skuteczność wykrywania i zapobiegania takim atakom. Badanie wskazuje też, iż cyberprzestępcy wciąż rozwijają swoje techniki, co doprowadziło do skrócenia średniego czasu przeprowadzenia ataku ransomware z 2 miesięcy do niecałych 4 dni.
Jak się okazuje, najczęściej stosowaną metodą ataku było wykorzystanie luk typu backdoor, które umożliwiają zdalny dostęp do systemów. Około 67% przypadków wykorzystujących tę lukę w zabezpieczeniach było związanych z atakami ransomware, przy czym obrońcy byli w stanie te zagrożenia wykryć odpowiednio wcześnie, zanim ransomware zadziałał, wskazuje analiza IBM Security.
Wzrost popularności backdoorów można częściowo przypisać ich wysokiej wartości rynkowej. Zespół IBM X-Force zaobserwował, że cyberprzestępcy sprzedają backdoory nawet za 10 000 USD, podczas gdy zysk ze sprzedaży danych skradzionej karty kredytowej może być nawet mniejszy niż 10 USD.
Główne wnioski płynące z raportu:
- Najczęstszym skutkiem cyberataków w 2022 roku było wymuszenie. Dochodzi do niego w wyniku ataku typu ransomware lub poprzez nieuprawniony dostęp do służbowej poczty e-mail. Najwięcej wymuszeń odnotowano w Europie (44% zaobserwowanych przypadków), gdzie cyberprzestępcy starali się wykorzystywać napięcia geopolityczne.
- Cyberprzestępcy wykorzystują pocztę elektroniczną. W ubiegłym roku odnotowano znaczny wzrost prób przechwycenia korespondencji. Hakerzy podszywają się pod pracowników i wykorzystują przejęte konta e-mail do prowadzenia konwersacji. Zespół IBM X-Force zaobserwował wzrost liczby miesięcznych prób o 100% w porównaniu do danych z 2021 roku.
- Starsze Exploity są wciąż skuteczne. Ponieważ liczba podatności wzrosła osiągając kolejny rekord, stosunek liczby znanych exploitów zmniejszył się o 10% od 2018 do 2022 roku. Jak wynika z raportu, starsze exploity uruchamiające znany malware jak WannaCry i Conficker wciąż funkcjonują i rozprzestrzeniają się.
Branża produkcyjna najbardziej podatna na ataki
Cyberprzestępcy często atakują najbardziej wrażliwe branże, firmy i regiony. Schematy wymuszeń polegają na wywieraniu silnej presji psychologicznej, skłaniającej ofiary cyberataku do zapłaty. W 2022 roku branża produkcyjna, już drugi rok z rzędu, należała do najczęściej atakowanej. Zakłady produkcyjne są atrakcyjnym celem tego typu ataków, ponieważ wykazują bardzo małą tolerancję na przestoje – tłumaczą specjaliści IBM.
Ransomware jako sposób wymuszenia jest już dobrze znaną metodą cyberprzestępców, ale opracowują oni coraz to nowsze i skuteczniejsze formy wymuszeń. Jednym z najnowszych trendów jest wykorzystywanie skradzionych danych do atakowania kolejnych ofiar, co dodatkowo zwiększa presję na zinfiltrowane organizacje. Cyberprzestępcy będą kontynuować nagabywanie docelowych ofiar, aby zwiększać zarówno potencjalne koszty jak i psychologiczny wpływ ataku. Dlatego niezwykle ważne jest, aby firmy posiadały opracowany plan reagowania na incydenty, który uwzględnia również wpływ ataku na pozostałe podmioty (np. kontrahentów) i osoby (np. klientów)
Rośnie liczba ataków na pocztę e-mail
Aktywność cyberprzestępców w obszarze przejmowania korespondencji e-mail wzrosła w zeszłym roku, a liczba miesięcznych prób tego typu podwoiła się w porównaniu z danymi z 2021 roku. W ciągu roku IBM X-Force wykrył, że cyberprzestępcy wykorzystywali tę taktykę do infekowania złośliwym oprogramowaniem, np. Emotet, Qakbot czy IcedID, które często prowadziło do infekcji ransomware.
Biorąc pod uwagę, że w zeszłym roku phishing był głównym źródłem cyberataków oraz gwałtownie wzrosła aktywność przejmowania wątków, staje się widoczne, że atakujący wykorzystują zaufanie użytkowników pokładane w poczcie e-mail. Jak wskazują autorzy raportu, organizacje powinny więc prowadzić szkolenia dla pracowników, aby zmniejszać ryzyko związane z potencjalnymi zagrożeniami tego rodzaju.
Wciąż wykorzystywane są stare luki w zabezpieczeniach
Jak czytamy w raporcie, stosunek znanych exploitów do podatności od 2018 roku spadł o 10%. Cyberprzestępcy mają już dostęp do ponad 78 000 znanych exploitów, co ułatwia im wykorzystywanie starszych, wciąż niezałatanych luk w zabezpieczeniach. Przykładowo, luki w zabezpieczeniach prowadzące do infekcji WannaCry wciąż stanowią poważne zagrożenie, chociaż malware ten jest znany od 5 lat. Bazując na danych telemetrycznych MSS (Managed Security Services), od kwietnia 2022 roku zespół IBM X-Force odnotował 800% wzrost ruchu ransomware WannaCry. Ciągłe wykorzystywanie starszych exploitów pokazuje potrzebę doskonalenia i dopracowywania przez organizacje programów zarządzania podatnościami, w tym opartej na analizie ryzyka priorytetyzacji poprawek oraz lepszego zrozumienia ich powierzchni ataku (tzw. Attack Surface).
IBM Security X-Force Threat Intelligence Index pokazuje dotychczasowe i nowe trendy oraz wzorce ataków, bazując na danych pochodzących z miliardów źródeł, m.in. urządzeń sieciowych, stacji roboczych czy ze zgłoszeń incydentów. Pełną treść raportu można pobrać tu.
