Niedawna nowelizacja ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw była bardzo potrzebnym ruchem, jednak w dalszym ciągu niewystarczającym, biorąc pod uwagę pogłębiający się na rynku IT niedobór specjalistów. Branża technologiczna, która spodziewała się znacznych usprawnień i ułatwień w zakresie zatrudniania wykwalifikowanych pracowników z zagranicy, postuluje o głębszą reformę.
Postępująca cyfryzacja gospodarki, przyspieszona dodatkowo przez pandemię, zwiększyła zapotrzebowanie na usługi software house’ów, a tym samym na pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Według szacunków SoDA, polskiej organizacji zrzeszającej pracodawców z sektora usług IT, w kraju brakuje nawet 250-300 tys. programistów. Liczba ta przewyższa oficjalne wakaty, ponieważ firmy otwarcie mówią, że z powodzeniem znajdą miejsce dla dwukrotnie większej liczby osób niż obecnie rekrutują.
Jak podkreślają przedstawiciele SoDA, luki kadrowej nie są w stanie zapełnić absolwenci kierunków informatycznych. Z jednej strony dlatego, że jest ich wciąż za mało, z drugiej ze względu na czas potrzebny, aby stali się samodzielnymi pracownikami. Software house’y potrzebują specjalistów „na już”, jeśli mają być konkurencyjne na rodzimym i międzynarodowym rynku. Bardzo mogłoby im w tym pomóc zatrudnienie cudzoziemców, którzy mają poszukiwane kompetencje. Niestety, w dalszym ciągu jest wiele barier, które utrudniają ten proces.
Pierwszy krok w dobrym kierunku
W niedawnej nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1681) znalazły się oczekiwane przepisy, m.in.:
- wprowadzające możliwość aktualizacji posiadanego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – co oznacza, że w momencie zmiany pracodawcy nie będzie konieczne ubieganie się o zupełnie nowy dokument,
- dotyczące terminów rozpatrzenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy (60 dni w I instancji, 90 dni w procedurze odwoławczej) – co daje pracodawcy większą pewność co do tego, kiedy zatrudniana osoba zalegalizuje pobyt i pracę w Polsce,
- wydłużające możliwość powierzenia pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia pracodawcy do 24 miesięcy (dla obywateli 6 krajów) oraz samego terminu dostarczenia takiego oświadczenia przez pracodawcę do 7 dni – co ułatwi wykonanie tego obowiązku, bez obawy o karę grzywny za niedotrzymanie terminu.
“Wprowadzone zmiany to krok w dobrym kierunku, ale mamy nadzieję, nie ostatni. Nadal są obszary, nad którymi trzeba się pochylić, aby cały proces zatrudniania zagranicznych deweloperów przebiegał sprawnie i był realną szansą na poprawę sytuacji kadrowej w branży” – mówi Konrad Weiske, założyciel i wiceprezes SoDA. “Należy do nich choćby stworzenie ministerialnej listy przedsiębiorców, którzy byliby traktowani priorytetowo przy rozpatrywaniu spraw o wydanie zezwolenia na pracę. Firmy z sektora IT, jako mające strategiczne znaczenie dla polskiej gospodarki, niewątpliwie powinny się na niej znaleźć. Podobnie z przyspieszoną ścieżką wydawania kart wizowych dla obywateli wybranych państw i wskazaniem zawodów oraz rodzajów umów, które miałyby do niej uprawniać. Tu również nie powinno zabraknąć zawodów związanych z technologiami informatycznymi” – dodaje.
Wśród innych kwestii, które pominięto w nowej treści ustawy, eksperci SoDA wskazują także te dotyczące urzędów wojewódzkich czyli organów rozpatrujących wnioski. Chodzi przede wszystkim o precyzyjne wytyczne dotyczące prowadzenia postępowania, w tym:
- ujednolicenie wymaganych dokumentów składanych wraz z wnioskiem o zezwolenie na pobyt i pracę czy wizę – określona odgórnie lista załączników do wniosku, identyczna w każdym urzędzie, ułatwiłaby całą procedurę pracownikowi i pracodawcy,
- ujednolicenie terminów i sposobu informowania o potrzebie uzupełnienia braków w dokumentach – cały proces byłby bardziej przejrzysty, a przy tym przebiegał sprawniej,
- ujednolicenie wykładni norm prawa materialnego oraz decyzji organów poszczególnych instancji, a nawet poszczególnych urzędników – przewidywalność zastąpiłaby wówczas losową interpretację i ułatwiła każdej ze stron przejście przez całą ścieżkę od złożenia wniosku po wydanie decyzji.
Potrzeba gruntownych zmian
Jak wynika z ankiet organizacji SoDA, która zrzesza już ponad 160 software house’ów, zawiłe i przedłużające się formalności, niepewność odnośnie czasu trwania legalizacji zatrudnienia osób z zagranicy, stanowią często bariery nie do pokonania.
“Sama nowelizacja to za mało, co niejednokrotnie zgłaszaliśmy stronie ministerialnej podczas prac nad ustawą i podtrzymujemy nasze stanowisko. Potrzebna jest gruntowna reforma w obszarze zatrudniania obcokrajowców, aby ułatwić pozyskanie doświadczonych specjalistów. Jako partner społeczny i reprezentant wiodących firm technologicznych, będziemy nadal angażować się w działania mające na celu poprawę istniejących regulacji” – podsumowuje Konrad Weiske.
