CSDonDLT – technologia blockchain – rEwolucja rynku kapitałowego

Technologia blockchain, której od początku przypisywano potencjał przebudowy i uproszczenia wielu modeli biznesowych, w dziale finansów pierwotnie zdobyła popularność jedynie w obszarze kryptoaktywów. Początkowy entuzjazm nie do końca udało się przełożyć na rozwiązania, które rzeczywiście wnosiłyby wartość dodaną do już funkcjonujących rozwiązań.

Tym niemniej jej potencjał do zwiększenia transparentności, bezpieczeństwa oraz efektywności procesów finansowych staje się coraz bardziej doceniany przez instytucje sektora tradycyjnego. W miarę jak rynki starają się nadążyć za dynamicznym rozwojem technologii, blockchain otwiera nowe możliwości integracji i innowacji w infrastrukturze rynków kapitałowych. To naturalny krok ku cyfrowej transformacji, który pozwala łączyć zalety nowych rozwiązań z wypracowanymi standardami bezpieczeństwa i regulacji.

KDPW jako spółka, dla której technologia to nieodzowny element struktury DNA, dostrzegł potencjał technologii DLT już w 2017 roku. Jako jedna z pierwszych instytucji infrastruktury rynku kapitałowego na świecie wdraża i rozwija rozwiązania oraz usługi oparte na technologii blockchain. Pierwszym z nich jest system obsługi walnych zgromadzeń spółek akcyjnych wraz z opcją głosowania zdalnego – eVoting, opracowany przez KDPW. Rozwiązanie zostało udostępnione w ramach Platformy Blockchain dla Rynku Kapitałowego, innowacyjnej, otwartej i bezpiecznej infrastruktury, stanowiącej odpowiedź KDPW na rosnące potrzeby rynku, w szczególności w obszarze usług posttransakcyjnych.

Poprawa transparentności, bezpieczeństwa oraz efektywności procesów finansowych

Obecnie KDPW prowadzi projekt CSDonDLT, mający na celu wykorzystanie technologii rozproszonych w ramach usług finansowych poprzez jej integrację z tradycyjną infrastrukturą rynku. Niedawno wprowadzone regulacje unijne stanowią wyraźny impuls do analiz i poszukiwań, nie tylko pod kątem zastosowania technologii rozproszonych jako czynnika mającego wpływ na wzrost innowacyjności rynku kapitałowego i świadczonych na nim usług, lecz także w celu podjęcia dyskusji na temat przyszłego kształtu europejskiej infrastruktury.

Działania prowadzone w tym obszarze przez KDPW w ramach wspomnianego projektu opisano w dedykowanej Białej Księdze, która z jednej strony jest głosem w dyskusji o możliwym wykorzystaniu technologii, z drugiej – stanowi zaproszenie dla wszystkich uczestników rynku do współpracy przy jego rozwoju.

Biała Księga dostępna jest na stronie: https://www.csdondlt.kdpw.pl

rEwolucja w obszarze usług posttransakcyjnych

CSDonDLT to innowacyjny projekt, który wyznacza nową ścieżkę ewolucji infrastruktury rynku kapitałowego poprzez implementację technologii blockchain w obszarze usług posttransakcyjnych. W obliczu rosnącej złożoności i skomplikowanej struktury tradycyjnych systemów depozytowo-rozrachunkowych, gdzie zapisy księgowe instrumentów finansowych są utrzymywane w odseparowanych systemach prowadzonych przez różnorodnych uczestników rynku, KDPW podjął wyzwanie weryfikacji, na ile rozwiązania oparte na rozproszonych rejestrach (DLT) mogą stanowić funkcjonalne rozszerzenie istniejącej infrastruktury. Fundamentem projektu jest idea współdzielenia jednej, niezmiennej i transparentnej księgi głównej, dostępnej dla wszystkich uczestników rynku, która jednocześnie rozszerza funkcje tradycyjnego systemu rozrachunku o mechanizmy zarezerwowane dotychczas jedynie dla kryptoaktywów.

Tradycyjna infrastruktura rynków kapitałowych, jeśli jest efektywna, wydajna i bezpieczna, charakteryzuje się znaczną złożonością i scentralizowaniem procesów. Każda transakcja wymaga współpracy wielu podmiotów oraz uzgadniania danych przechowywanych w odseparowanych systemach informatycznych prowadzonych przez uczestników rynku. Taka architektura rynku wymaga uzgadniania i ciągłego doskonalenia standardów współpracy, komunikacji i wymiany danych pomiędzy podmiotami ją tworzącymi.

Blockchain jako odpowiedź na rosnące ryzyko operacyjne

Ponadto, wciąż rosnąca liczba przeprowadzanych operacji, ich wolumen i wartość, a także liczba nowych instrumentów, emisji oraz inwestorów mogą zwiększać ryzyko operacyjne i systemowe dla instytucji finansowych, które muszą nieustannie angażować się w replikację oraz uzgadnianie danych i procesów ze względu na fragmentaryczność utrzymywanych rozwiązań IT.

W tym kontekście technologia DLT, wprowadzona jako dodatkowa warstwa systemu rozrachunku w ekosystemie rynku kapitałowego, stanowi obiecujące rozwiązanie, które może znacząco usprawnić funkcjonowanie rynków kapitałowych, wpływając na zwiększenie efektywności, redukcję ryzyk oraz kosztów transakcji. W systemach opartych na DLT transfer papierów wartościowych może być zrealizowany niemal natychmiastowo, z jednoczesnym zapisaniem transakcji w rozproszonej księdze głównej, bez potrzeby prowadzenia złożonych procesów rekoncyliacji pomiędzy wieloma podmiotami – uczestnikami rynku.

Projekt CSDonDLT na obecnym etapie koncentruje się na rozrachunku transakcji OTC, obejmując swoim zakresem zarówno przechowywanie, swobodny transfer papierów wartościowych, jak i atomowy rozrachunek transakcji w ramach warstwy DLT. Ważnym elementem jest tu możliwość przeprowadzania natychmiastowego rozrachunku transakcji wraz z jednoczesnym przeniesieniem praw do aktywów i zapisaniem ich na dedykowanym rachunku papierów wartościowych w ramach sieci blockchain. Takie podejście, poza pełną dostępnością inwestora do posiadanych aktywów w modelu 24/7/365, istotnie podnosi zarówno efektywność operacyjną, jak i kosztową.

Nowe usługi oparte na rozproszonej księdze głównej

Projekt zakłada pełną interoperacyjność między tradycyjną warstwą depozytowo-rozrachunkową a warstwą DLT, co oznacza, że papiery wartościowe mogą być płynnie przenoszone pomiędzy obiema warstwami, bez potrzeby tworzenia dedykowanych, odrębnych strategii migracji czy stosowania rozwiązań silosowych. Taki hybrydowy model pozwala na komplementarność i współistnienie obu podejść, co jest kluczowe dla zachowania stabilności i ciągłości działania rynku kapitałowego. Uczestnicy rynku, w tym banki depozytariusze oraz firmy inwestycyjne, mogą dzięki temu oferować swoim klientom nowe usługi oparte na rozproszonej księdze głównej, jednocześnie utrzymując swoje tradycyjne role i funkcje.

Z technicznego punktu widzenia, CSDonDLT wykorzystuje model prywatnej sieci blockchain działającej na bazie wirtualnej maszyny Ethereum (EVM), gdzie udział w sieci mają wyłącznie zweryfikowane podmioty rynku kapitałowego. Każdy z tych podmiotów dołączając do sieci, będzie zarządzał własnym węzłem blockchain, który umożliwi bezpośredni dostęp do danych, a także pozwoli na oferowanie swoim klientom dostępu usług świadczonych w ramach warstwy DLT.

CSDonDLT wykorzystuje model Proof of Authority

Reguły zapisywania danych do rejestru, określone w ramach przyjętego algorytmu konsensusu, w projektowanym systemie realizowane są w modelu Proof of Authority (PoA) opartym na zaufaniu do wyznaczonych węzłów. Taki model sieci gwarantuje pełną kontrolę nad dostępem do danych, zapewniając utrzymanie procedur i procesów, jednocześnie zachowując zalety technologii blockchain — w tym decentralizację w zakresie rejestracji i rozrachunku, a także odporność na manipulacje.

Realizacja projektu CSDonDLT wpisuje się w globalne trendy digitalizacji i automatyzacji rynków finansowych, odpowiadając na potrzeby uproszczenia i zwiększenia efektywności obecnych procesów oraz na rosnące wymagania w zakresie transparentności i bezpieczeństwa. Dzięki zastosowaniu technologii rozproszonych rejestrów, KDPW kreuje nowoczesne rozwiązanie, które nie tylko uzupełnia tradycyjne modele rynku (TradFi), lecz także otwiera drogę do integracji z dynamicznie rozwijającymi się rynkami kryptoaktywów. Tym samym CSDonDLT stanowi pomost między klasyczną infrastrukturą a przyszłościowymi modelami finansowymi, oferując uczestnikom rynku unikalną możliwość korzystania z najlepszych cech obu światów.

Podsumowując, projekt CSDonDLT to ważny krok w modernizacji krajowego rynku kapitałowego, umożliwiający jego dalszy rozwój i zwiększenie konkurencyjności na arenie międzynarodowej. Poprzez połączenie technologii blockchain z istniejącym systemem depozytowo-rozrachunkowym, KDPW tworzy elastyczną, bezpieczną
i zgodną z regulacjami platformę, która w przyszłości może stać się fundamentem rozproszonego i współdzielonego ekosystemu usług finansowych, odpowiadając jednocześnie na potrzebę integracji innowacyjnych rozwiązań z tradycyjnymi strukturami rynku.

Autorzy:

Rafał Wawrzyniak, CTO, dyrektor zarządzający ds. IT, KDPW
Michał Krystkiewicz, szef Zespołu Innowacji i Rozwoju Biznesu, KDPW