Druga AI Factory współfinansowana przez rząd powstanie w Krakowie

Akademicki Centrum Komputerowe Cyfronet AGH otrzyma na ten cel 70 mln euro. Połowa funduszy pochodzi z polskiego budżetu, a druga z funduszy EuroHPC Joint Undertaking (EuroHPC JU). Polska jest częścią tej organizacji. Komercyjną fabrykę AI – opartą o Infrastruktura NVIDIA DGX SuperPOD – we wrześniu 2025 roku uruchomił z kolei Beyond.pl.

Budżet ma zostać przeznaczony zarówno na budowę Fabryki AI, jak i na jej utrzymanie przez 5 lat. Nowy superkomputer Gaia AI może mieć nawet 1000 GPU, choć – jak się nieoficjalnie dowiadujemy – Kraków może poczekać na nowe układy, które pojawią się w II połowie 2026 roku.

Gaia AI Factory w Krakowie

Gaia AI Factory to kolejny krok w budowie europejskiej sieci centrów AI, których zadaniem będzie rozwój badań, innowacji i zastosowań sztucznej inteligencji. Środki potrzebne na sfinansowanie projektu (70 mln euro) pochodzą w równych częściach z Polski i Komisji Europejskiej – za nasz wkład finansowy odpowiadają Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Cyfryzacji.

O sukcesie polskiego wniosku poinformowali w piątek 10 października na wspólnym briefingu prasowym wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski i wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Maria Mrówczyńska.

„Polska staje się jednym z kluczowych ośrodków rozwoju zaufanej sztucznej inteligencji w Europie. Gaia AI Factory to nie tylko inwestycja w infrastrukturę, lecz także impuls dla całego ekosystemu nauki, administracji i innowacji. Dzięki współpracy z partnerami akademickimi i przemysłowymi tworzymy przestrzeń, w której nowe technologie będą rozwijane w sposób bezpieczny, przejrzysty i zgodny z europejskimi wartościami. To ważny krok w kierunku budowy cyfrowej suwerenności Polski i wzmacniania naszej pozycji w europejskiej gospodarce opartej na wiedzy” – powiedział wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

Wsparcie współpracy nauki i biznesu

Wiceminister Maria Mrówczyńska podkreśliła z kolei, że powstanie Gaia AI Factory daje nowe możliwości transferu wyników badań naukowych do biznesu, co jest jednym z priorytetów MNiSW.

„Inwestowanie w Fabryki AI otwiera ogromne możliwości dla polskiej nauki i sektora innowacji. Dzięki nowoczesnej infrastrukturze obliczeniowej i współpracy między ośrodkami badawczymi a przemysłem możemy szybciej przekuwać wyniki badań w praktyczne rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji. Takie inicjatywy umacniają rolę Polski w europejskim środowisku technologicznym i sprzyjają tworzeniu gospodarki napędzanej innowacjami oraz specjalistyczną wiedzą. Liderem konsorcjum odpowiedzialnego za realizację projektu jest Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, co potwierdza jej wiodącą pozycję w obszarze badań nad sztuczną inteligencją i nowoczesnymi technologiami” – zaznaczyła podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Finansowanie rozwoju AI i nauki w Europie

Projekt Gaia AI Factory o łącznej wartości około 300 mln zł (70 mln euro) jest współfinansowany w równych częściach przez Polskę i Komisję Europejską w ramach programu Europejskiego Wspólnego Przedsięwzięcia w zakresie Obliczeń Wielkiej Skali (EuroHPC JU). Polski wkład współfinansują Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Ministerstwo Cyfryzacji. Celem inicjatywy jest stworzenie infrastruktury i ekosystemu wspierającego rozwój zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji, zgodnych z europejskimi wartościami zaufania, przejrzystości i odpowiedzialności.

Gaia AI Factory będzie przyspieszać rozwój i wdrażanie technologii sztucznej inteligencji  w Polsce. Projekt obejmuje rozbudowę krajowej infrastruktury superkomputerowej, udostępnienie zaawansowanych repozytoriów danych oraz programy rozwoju kompetencji – od specjalistycznych szkoleń po rozwój talentów w obszarze AI. Fabryka skoncentruje się na trzech strategicznych obszarach:

• ochrona zdrowia,
• sektor kosmicznym,
• rozwój dużych modeli językowych (LLM).

„Fabryka Sztucznej Inteligencji Gaia w Krakowie to inwestycja w przyszłość polskiej i europejskiej gospodarki cyfrowej. Łączymy moc obliczeniową, wiedzę ekspertek i ekspertów oraz zasoby danych, tworząc środowisko, które pozwoli polskim przedsiębiorstwom, uczelniom i instytucjom publicznym rozwijać innowacyjne rozwiązania. Fabryka AI będzie kilkukrotnie szybsza od obecnie działającego superkomputera Helios. Gratuluję zespołowi AGH oraz wszystkim, z którymi mieliśmy okazję współpracować w ostatnich miesiącach. Dzisiaj Kraków dołącza do europejskiej przestrzeni testowania i wdrażania technologii, która będzie wzmacniać pozycję Polski i całego regionu” – dodał wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski.

Polska częścią europejskiej sieci Fabryk AI

Gaia AI Factory powstaje w ramach ogólnoeuropejskiego programu Fabryk AI, koordynowanego przez EuroHPC JU. Polska już wcześniej stała się ważnym uczestnikiem tej sieci dzięki poznańskiemu projektowi PIAST AI Factory, realizowanemu przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS). Poznańska AI Factory ma zostać uruchomiona w III kwartale 2026 roku. Oba ośrodki – PIAST i Gaia – będą ściśle współpracować z fińską LUMI AI Factory, tworząc rozproszony ekosystem wspierający badania, innowacje i wdrażanie zaufanych rozwiązań sztucznej inteligencji w Europie.

Od Fabryk AI do Gigafabryk AI – kolejny krok w budowie europejskiej suwerenności technologicznej
Polska, wraz z Estonią, Litwą i Łotwą, uczestniczy również w projekcie AI Gigafactories – nowej inicjatywie Komisji Europejskiej, której celem jest rozwój infrastruktury obliczeniowej nowej generacji dla modeli AI o bilionach parametrów.

Podczas gdy Fabryki AI zapewniają przestrzeń do szkolenia, testowania i wdrażania modeli sztucznej inteligencji w skali krajowej, Gigafabryki AI będą stanowić europejskie centra o mocy umożliwiającej rozwój najbardziej zaawansowanych modeli i aplikacji – w tym systemów multimodalnych, symulacyjnych czy językowych.

Oba projekty są ze sobą komplementarne i kluczowe dla budowy suwerennego, europejskiego ekosystemu AI – łączącego moc obliczeniową, dane i wiedzę w ramach wspólnej infrastruktury badawczej i przemysłowej.

Komercyjna Fabryka AI już działa w Poznaniu

Od września 2025 roku w Beyond.pl działa fabryka AI oparta o Infrastruktura NVIDIA DGX SuperPOD. Firma jest jedną z pierwszych na rynku Europy Środkowo-Wschodniej, która komercyjnie oferuje platformę wspierającą rozwój sztucznej inteligencji, w tym usługi AI as a Service, GPU as a Service, czy oprogramowanie NVIDIA AI Enterprise.