Jak duży jest światowy handel produktami cyfrowymi i jak wpływa na gospodarkę

W 2021 roku handel produktami cyfrowymi stanowił ok. 3,5% światowego handlu towarami i usługami. Gdyby utrzymał tempo wzrostu z lat 2016-2021, do 2030 roku osiągnąłby poziom ok. 15% światowych obrotów.

Zdaniem autorów nowych oszacowań, handel produktami cyfrowymi ma wpływ na bilans handlowych państw. Może mieć też wpływ na strategię zrównoważonego rozwoju i ocenę złożoności gospodarczej. Pomimo zaś wysiłków na rzecz harmonizacji międzynarodowych statystyk handlowych, nasze zrozumienie handlu cyfrowego i jego wpływu pozostaje ograniczone.

Zespół badaczy z Uniwersytetu Macieja Korwina w Budapeszcie i Uniwersytetu w Tuluzie podjął próbę oszacowania wartości przepływów handlu produktami cyfrowymi. Wyniki ich pracy opublikował magazyn naukowy „Nature Communications”.

Węgiersko-francuski zespół zaproponował metodę, która pozwoliła im przedstawić szacunki wielkości obrotów obejmujących towary cyfrowe (np. oprogramowanie oferowane w modelu SaaS, gry wideo), usługi produktowe (np. reklama cyfrowa) i opłaty za pośrednictwo cyfrowe (np. wynajem hoteli, usług transportowych). Łącznie nazywane są przez nich „produktami cyfrowymi”.

Szacunki handlu produktami cyfrowymi autorzy raportu wykorzystali następnie do zbadania jego koncentracji geograficznej, korelacji z bilansem handlowym, poziomem emisji gazów cieplarnianych w danej gospodarce i poziomem złożoności gospodarczej.

Szybki wzrost – inny wzrost

W porównaniu z handlem towarami fizycznymi, eksport produktów cyfrowych jest bardziej skoncentrowany przestrzennie, rośnie szybciej i może równoważyć deficyt bilansu handlowego, czego dowodzi przykład Stanów Zjednoczonych. Deficyt w handlu towarami fizycznymi równoważy nadwyżka w handlu tymi cyfrowymi.

Ponadto kraje, w których wzrost gospodarczy (wzrost PKB na mieszkańca) jest dodatni, a zmiana poziomu emisji gazów cieplarnianych na mieszkańca ujemna, osiągają większy poziom eksportu cyfrowego. Autorzy stwierdzają także, że eksport cyfrowy pozytywnie wpływa na złożoność gospodarek.

Handel produktami cyfrowymi wynosi według tych szacunków co najmniej 0,95 bln USD w 2021 roku, czyli więcej niż PKB Arabii Saudyjskiej (0,87 bln USD) i Szwajcarii (0,8 bln USD). Dane te nie obejmują cyfrowego świadczenia tradycyjnych usług ani handlu cyfrowego z udziałem małych firm, dlatego są to wartości niższe, niż 3,7 bln USD podane za 2021 rok we wspomnianej publikacji OECD (Handbook on Measuring Digital Trade, Second Edition).

Obroty produktami cyfrowymi rosły w ujęciu rocznym o 24,6% w latach 2016-2021 (z ok. 328 mld USD do ok. 956 mld USD). Dla porównania: w przypadku towarów było to 6%, a usług – 4%.

Analiza potwierdziła, że geografia handlu produktami cyfrowymi różni się od handlu towarami fizycznymi, usługami świadczonymi cyfrowo i usługami. Eksport produktów cyfrowych koncentruje się w mniejszej liczbie miejsc pochodzenia. Import jest bardziej równomiernie rozłożony.

Jak definiować handel cyfrowy?

Jak zauważają autorzy, zdefiniowanie i zmierzenie handlu cyfrowego jest zaskakująco trudne. Według „Handbook on Measuring Digital Trade”, publikacji przygotowywanej przez OECD, WTO, UNCTAD i MFW, handel cyfrowy to całość handlu, który jest zamawiany i/lub dostarczany cyfrowo. Handel cyfrowy obejmuje więc handel fizyczny, który jest zamawiany cyfrowo (np. zakup odzieży od zagranicznego sprzedawcy internetowego), handel usługami fizycznymi (np. korzystanie z zagranicznej aplikacji do zakupu biletu lotniczego) oraz handel usługami cyfrowymi, które dostarczane są cyfrowo (np. korzystanie z zagranicznej usługi hostingu plików).

Jak zauważają autorzy artykułu w Nature Communications, pojawiają się jednak problemy ze spójnością definicji towaru i usługi cyfrowej z definicjami wykorzystywanymi w umowach handlowych między państwami. Według publikacji OECD i WTO, „towary nie mogą być dostarczane cyfrowo”. Natomiast np. umowa pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Meksykiem i Kanadą używa terminu „produkt cyfrowy” w odniesieniu do towarów, takich jak „program komputerowy, tekst, wideo, obraz, nagranie dźwiękowe lub inny produkt, który jest zakodowany cyfrowo i może być przesyłany elektronicznie”.

To wpływa oczywiście na trudności w szacowaniu wielkości handlu cyfrowego. Rozróżnienie między towarami i usługami nie jest tak wyraźne w gospodarce cyfrowej, jak w gospodarce fizycznej. Przykładowo, często wykorzystuje się termin produkt do wskazania działań podobnych do usług, które stają się podobne do produktów i skalowalne dzięki automatyzacji i samoobsłudze.

Wobec tego dokonuje się rozróżnienia między cyfrowym dostarczaniem tradycyjnej usługi (np. zdalnego zespołu inżynierów oprogramowania) a cyfrowym dostarczaniem usługi produktowej, takiej jak poczta elektroniczna czy usługi platformy płatniczej.

Kategorie produktów w handlu cyfrowym

Autorzy analizy skupili się na handlu obejmującym towary cyfrowe, usługi produktowe i opłaty za pośrednictwo cyfrowe, które nazywają łącznie „produktami cyfrowymi”. Obejmują one:

• Dobra „czysto” cyfrowe, np. gry wideo i filmy do pobrania. Mają właściwości podobne do produktów, takie jak wysoki koszt stały produkcji pierwszej jednostki i znikomy koszt krańcowy produkcji kopii (np. pobieranie gier wideo). Wiążą się one również z transferem zasobu cyfrowego, typu piosenka czy gra wideo.
• Produktowe usługi cyfrowe, w skład których wchodzi dostęp do cyfrowo zakodowanej i zautomatyzowanej usługi, takiej jak platformy sprzedające dane za opłatą, przetwarzanie w chmurze lub samoobsługowe reklamy cyfrowe w mediach społecznościowych lub wyszukiwarce. Usługi te obejmują zarówno modele subskrypcji, jak i usługi działające w pełni online (np. reklama cyfrowa).
• Opłaty za transakcje cyfrowe, ale nie fizyczny handel umożliwiony przez platformy pobierające te opłaty; a więc np. opłata pobierana przez stronę tylko za rezerwację zakwaterowania, ale już nie wartość pobytu (zakwaterowanie, czyli fizycznie świadczoną usługę).

Wyzwania definicyjne utrudniają szacowanie handlu produktami cyfrowymi. Instytucje rządowe oceniają np. handel cyfrowy za pomocą ankiet, w których firmy i/lub konsumenci są proszeni o samodzielne zgłaszanie produktów i usług, które dostarczają lub kupują online. Szacunki te są pozbawione wielu szczegółów, które opisują handel fizyczny. Na przykład nie dzielą one handlu cyfrowego na szczegółowe kategorie używane przez firmy cyfrowe, takie jak przetwarzanie w chmurze, streaming wideo lub reklama cyfrowa. Zamiast tego, używają ogólnych kategorii dostępnych w rozszerzonych danych bilansu płatniczego, np. oprogramowanie komputerowe, inne usługi komputerowe itp.

Dlaczego warto badać handel produktami cyfrowymi?

W 2021 roku Stany Zjednoczone odnotowały deficyt w handlu produktami fizycznymi w wysokości 1,1 bln USD (przy 1,63 bln USD eksportu i odpowiednio 2,73 bln USD importu). Istotna część tego deficytu jest kompensowana przez eksport cyfrowy, ponieważ USA są eksporterem netto produktów cyfrowych i importerem netto produktów fizycznych.

Zdaniem autorów artykułu, precyzyjniejsze oszacowanie handlu cyfrowego pozwoli uzyskać właściwy obraz nierównowagi handlowej na całym świecie. Metodyka szacowania obrotów produktami cyfrowymi jest w stanie uwzględnić np. handel umożliwiony przez obecność handlową firmy w obcym kraju, trudny do uchwycenia w statystykach handlowych.

Inny ciekawy problem stanowi rozdzielenie poziomu emisji gazów cieplarnianych oraz tempa wzrostu gospodarczego. Dotychczas działała reguła, że wyższe tempo wzrostu PKB wzmaga wzrost poziomu emisji. W ostatniej dekadzie obserwuje się tendencję do rozdzielenia tych wartości: wzrostowi PKB w wielu czołowych gospodarkach nie towarzyszy wzrost poziomu emisji, a wręcz jego obniżenie. Autorzy postulują zbadanie korelacji pomiędzy wysokością handlu produktami cyfrowymi oraz poziomem emisji i tempem wzrostu PKB.

Zaproponowane podejście wykorzystuje metody uczenia maszynowego do przetwarzania danych na temat przychodów dużych firm internetowych, w celu stworzenia dwukierunkowych szacunków handlu cyfrowego. Algorytmów Machine Learning autorzy używają do ekstrapolowania uzyskanych wyników na większą liczbę krajów i sektorów gospodarki. Ponadto posłużyły one do ekstrapolowania dystrybucji dochodów pomiędzy spółkami zależnymi wielkich firm.

Gromadzenie i ekstrapolacja danych – metodologia

Zbiór danych obejmuje ostatecznie roczne szacunki (w USD) handlu produktami cyfrowymi dla 189 krajów, 31 sektorów w latach 2016-2021.

Autorzy wybrali najpierw największe firmy internetowe (prowadzące większość działalności online o przychodach powyżej 1 mld USD) i zidentyfikowali ich spółki zależne z publicznie dostępnych źródeł internetowych (np. sprawozdań finansowych). Następnie za pomocą bazy danych Orbis pozyskali informacje o przychodach, które w razie konieczności uzupełniali z bazy Statista lub innych publicznie dostępnych źródeł.

Przychody firm rozłożyli potem na sektory produktów cyfrowych, wykorzystując jako klasyfikację definicje rynku cyfrowego i technologicznego Statista. Pozwoliło to wyróżnić w strukturach przychodów firm w zgromadzonym zbiorze danych 29 sektorów cyfrowych.

Wzorce konsumpcji produktów cyfrowych w tych sektorach wymodelowano na podstawie dwóch sektorów – aplikacji i gier mobilnych, w których takie wzorce dla 60 różnych krajów na podstawie rzeczywistych danych z platform Apple i Google buduje AppMagic. Łącznie dało to 31 sektorów cyfrowych. Nie pozwoliło to jednak uwzględnić w analizie niektórych produktów cyfrowych, w tym takich jak „chatboty AI”.

Zbiór wyjściowy obejmował dane dotyczące konsumpcji produktów cyfrowych dla 60 krajów oraz dane przychodów ponad 2500 firm cyfrowych. Dzięki metodom uczenia maszynowego oszacowano wartości handlu cyfrowego dla dodatkowych 129 krajów w ujęciu 31 sektorów. Stąd właśnie wynikowy zbiór danych, składający się ostatecznie z danych oraz oszacowań dwukierunkowego handlu cyfrowego dla 15 515 firm, 189 krajów i 31 sektorów produktów cyfrowych.

Aby uzyskać obraz geograficznej dystrybucji przychodów, autorzy przypisują konsumpcję produktów cyfrowych firmy do przychodów najbliższej geograficznie spółki zależnej, bez przekraczania znanej wielkości przychodów tej spółki (wówczas model transferował nadwyżkę do innej, najbliższej geograficznie spółki). Tak zwane metody transportowe przyporządkowują przychody do konsumpcji poprzez minimalizację odległości między miejscem pochodzenia eksportu a konsumpcją. Prowadzi to do ostrożnych szacunków, w których priorytetem jest alokacja przychodów do konsumpcji krajowej.

Ta metoda przybliżenia była konieczna ze względu na brak dostępnych publicznie informacji o transakcjach między spółkami dominującymi a ich spółkami zależnymi lub zasadach, w jaki sposób te transakcje się odbywają.

Zastrzeżenia i ograniczenia metody

Zbiór danych i przyjęte metody mają ograniczenia – na co wskazują autorzy. Po pierwsze, poleganie na danych dotyczących konsumpcji z sektora aplikacji i gier w celu prognozowania wzorców w 29 innych sektorach może prowadzić do zniekształceń. Charakterystyka konsumpcji w tych sektorach może się różnić.

Także założenie, że wzorce dystrybucji międzynarodowego handlu produktami cyfrowymi mają tendencję do korelacji z bliskością geograficzną kupującego i sprzedającego, nie muszą być prawdziwe.

Innym kluczowym problemem jest przypisanie przychodów korporacyjnych do krajów pochodzenia, ponieważ firmy cyfrowe chętnie przyjmują rezydencję w rajach podatkowych (np. Kajmany, Luksemburg). W artykule szacunki oparto na dwóch kryteriach przypisania: lokalizacji siedziby głównej i rezydencji podatkowej spółek zależnych. Jak zwracają uwagę autorzy, nie wszystkie spółki zależne są jednak podmiotami prawnymi utworzonymi do celów podatkowych, tak jak nie zawsze rozwój produktów ma miejsce w siedzibie głównej firmy.

W ocenie autorów, w związku z ograniczeniami i zastrzeżeniami, ich oszacowania pozwalają określić dolną granicę dla globalnego obrotu produktami cyfrowymi.

Wzrost i struktura handlu produktami cyfrowymi

Autorzy pokusili się o porównanie szacunków dotyczących handlu produktami cyfrowymi z handlem usługami świadczonymi cyfrowo (DDS), handlem usługami oraz handlem towarami fizycznymi. Rysunek 3a-d porównuje zagregowaną dynamikę obrotu towarami fizycznymi, usługami, DDS i produktami cyfrowymi w latach 2016-2021.

W tych latach handel produktami cyfrowymi wzrósł w ujęciu rocznym o 24,5% (rys. 3a), z ok. 320 mld USD w 2016 roku do ok. 958 mld USD w 2021 roku. Handel DDS wzrósł w ujęciu rocznym o 8% (rys. 3b), co sugeruje, że produkty cyfrowe odgrywają coraz większą rolę w handlu dostarczanym cyfrowo. Różnice między DDS a handlem produktami cyfrowymi mogą wynikać z wyższej produktywności produktów cyfrowych, ale także z faktu, że dane stanowią ekstrapolację wyników najlepszych firm, uzyskujących wyższe stopy wzrostu.

Dla porównania, obroty usługami ogółem (rys. 3c) i towarami fizycznymi (rys. 3d) rosły umiarkowanie, z rocznymi stopami wzrostu na poziomie 3,7% i 6,3%. Ta luka wzrostowa poszerzyła się w 2020 roku podczas pandemii COVID-19, kiedy handel towarami fizycznymi spadł o 7%, usługami o 17%, a produktami cyfrowymi rok do roku wzrósł o 28%. W tym samym roku handel DDS wzrósł tylko o 1%.

Według tych oszacowań, w 2021 roku handel produktami cyfrowymi stanowił ok. 3,5% światowego handlu towarami i usługami (rys. 3e). Gdyby nadal utrzymał tempo wzrostu z lat 2016-2021, do 2030 roku osiągnąłby ok. 15% światowych obrotów.

Wykres 3e pokazuje również szacunkową strukturę handlu produktami cyfrowymi w porównaniu z handlem usługami i towarami fizycznymi. Poziom obrotu produktami cyfrowymi windują przede wszystkim usługi w chmurze obliczeniowej, internetowe platformy handlowe i cyfrowa reklama, które stanowią ok. 65% całego szacowanego handlu cyfrowego.

Geografia i koncentracja handlu produktami cyfrowymi

Rysunek 4 porównuje koncentrację przestrzenną różnych form handlu w 2021 roku. Aż 80% handlu produktami cyfrowymi pochodzi z 3% krajów, podczas gdy 80% importu produktów cyfrowych trafia do mniej niż 20% krajów. Eksport produktów cyfrowych (rys. 4a) jest bardziej skoncentrowany przestrzennie niż eksport DDS (rys. 4c), usług (rys. 4e) i towarów fizycznych (rys. 4g).

Eksport produktów cyfrowych pochodzi głównie ze Stanów Zjednoczonych, ale także z małych krajów, takich jak Irlandia, Luksemburg i Kajmany, gdy autorzy zastosowali zasadę przypisywania przychodów opartą na spółkach zależnych. Import produktów cyfrowych (rys. 4b) nie jest jednak tak podobny do DDS (rys. 4d) i importu usług (rys. 4f). Wydaje się mniej skoncentrowany, z poziomami koncentracji porównywalnymi do importu fizycznego (rys. 4h), co zdaniem autorów sugeruje, że jest on napędzany przez czynniki popytu, a nie ograniczenia podaży.

Jak podkreślają autorzy, wyniki ich oszacowań potwierdzają również inne ustalenia dotyczące koncentracji handlu cyfrowego. Niemniej jednak obroty produktami cyfrowymi obejmują stosunkowo wąski zestaw towarów lub usług. W związku z tym prawdopodobne jest, że obserwowane różnice w koncentracji wynikają nie z różnic w tych dwóch formach handlu, ale z faktu, że mniejszy zestaw produktów pochodzi z mniejszej liczby krajów.

Wpływ handlu produktami cyfrowymi na gospodarkę światową

Dystrybucja i dynamika handlu produktami cyfrowymi zdaniem autorów mają konsekwencje przede wszystkim dla trzech obszarów: bilansów handlowych państw, rozdziału wskaźników wzrostu gospodarki i emisji gazów cieplarnianych oraz oszacowań złożoności gospodarczej.

W jaki sposób handel produktami cyfrowymi wpływa na bilanse handlowe? Rysunki 5a i b przedstawiają porównania między bilansami handlowymi towarów i usług (oś x) a bilansami handlowymi produktów cyfrowych w spółkach zależnych (rys. 5a) i centralach (rys. 5b). Drugi z tych wykresów zawiera informacje na temat handlu w ramach GATS-3.

W prawej górnej ćwiartce mamy kraje z dodatnim bilansem handlowym zarówno w zakresie towarów i usług, jak i produktów cyfrowych. W wypadku przypisania do spółek zależnych (rys. 5a) są to Szwecja, Irlandia, Luksemburg i Singapur. Kiedy przypisujemy przychody do siedziby głównej (rys. 5b), są to Szwecja, Chiny i Singapur, co wskazuje, że dodatni bilans handlowy Irlandii i Luksemburga może wynikać z tego, że działają one jako kraje pośredniczące w handlu GATS-3 z innymi krajami, takimi jak Szwecja i Stany Zjednoczone.

W prawym dolnym rogu mamy gospodarki z nadwyżką handlową w zakresie towarów i usług oraz deficytem handlowym w zakresie produktów cyfrowych. Są to eksporterzy zasobów naturalnych, tacy jak Arabia Saudyjska oraz centra produkcyjne, takie jak Meksyk.

W lewej górnej ćwiartce znajdują się kraje z deficytami handlowymi w zakresie towarów i usług oraz nadwyżkami handlowymi w zakresie produktów cyfrowych: Stany Zjednoczone, Indie, Urugwaj, Holandia i Wielka Brytania w przypadku przypisania zależnego (rys. 5a) oraz Stany Zjednoczone i Urugwaj w przypadku przypisania głównego (rys. 5b).

Wreszcie, w lewym dolnym kwadrancie znajdują się kraje z deficytem handlowym zarówno w zakresie towarów i usług, jak i produktów cyfrowych. Uplasowały się tam głównie gospodarki rozwijające się, takie jak Kamerun i Paragwaj, ale także niektóre gospodarki zaawansowane, np. Austria. Zwracamy uwagę, że handel towarami i usługami w 2021 roku odbiegał od normalnego z powodu pandemii COVID-19, co oznacza, że kraje mogły przesunąć się do innych ćwiartek w kolejnych latach.

Czy cyfryzacja i handel produktami cyfrowymi obniża emisję CO2?

Autorzy badali także, czy dodatni wzrost PKB na mieszkańca i ujemna zmiana emisji na mieszkańca – wspomniane „rozdzielenie” – wykazują korelację z poziomem handlu produktami cyfrowymi. Szacunki te pomagają zweryfikować ideę podwójnej transformacji, w myśl której gospodarki mogą przejść na niższe emisje podczas cyfryzacji. Autorzy analizowali jednak ten związek dla ograniczonej próby, zawierającej tylko gospodarki o wysokim dochodzie z populacją powyżej 1,5 mln w roku 2021.

Gospodarki o wysokim dochodzie, gdzie wzrost oddzielony jest od wzrostu emisji gazów cieplarnianych, mają zwykle większe sektory eksportu produktów cyfrowych w porównaniu z gospodarkami, gdzie wzrost oznacza zarazem wzrost emisji (rys. 5c). Te opisowe wyniki sugerują, że oddzielenie emisji od wzrostu może być związane z handlem produktami cyfrowymi, a cyfryzacja i zrównoważony rozwój mogą być rzeczywiście zjawiskiem skorelowanym.

Oszacowania wielkości handlu produktami cyfrowymi posłużyły autorom również do skorygowania szacunków złożoności ekonomicznej. Są to miary intensywności wiedzy struktur gospodarczych, wykorzystywane w badaniach rozwoju gospodarczego do wyjaśniania międzynarodowych różnic we wzroście gospodarczym, nierównościach i emisjach.

Gospodarki zaangażowane w bardziej wyrafinowane działania mogą płacić wyższe płace, wytwarzać więcej produkcji na jednostkę emisji i bardziej równomiernie dystrybuować dochody. Dotychczas najczęściej stosowane wskaźniki pomijały informacje z rynku cyfrowego.

Wykres 5d pokazuje, że uwzględnienie danych dotyczących eksportu produktów cyfrowych zmniejsza szacunkową złożoność ekonomiczną niektórych ośrodków produkcyjnych, takich jak Meksyk i Słowacja, oraz zwiększa złożoność gospodarek zaangażowanych w eksport produktów cyfrowych, takich jak USA, Irlandia i Australia. Te zmiany w złożoności można wyjaśnić faktem, że sektory cyfrowe mają tendencję do wysokiego poziomu zaawansowania.

Wykres na rys. 5c porównuje wskaźnik złożoności produktów (PCI) dla 31 sektorów cyfrowych z PCI produktów fizycznych. Pokazuje, że sektory cyfrowe są – średnio – wysoce złożone w porównaniu z zespołem dóbr fizycznych. Najbardziej złożonymi sektorami cyfrowymi są reklama cyfrowa i e-booki, a najmniej złożonym jest zamawianie żywności online.

Dyskusja i podsumowanie

Handel produktami cyfrowymi stał się istotną częścią globalnej gospodarki. Wciąż jednak niewiele wiemy o jego geografii, składzie i implikacjach.

1. Handel produktami cyfrowymi jest stosunkowo duży (prawie 3,64% światowego handlu) i szybko rośnie (w tempie 24% rocznie).
2. Handel produktami cyfrowymi ma inną strukturę geograficzną i sieciową niż pozostałe formy handlu. Jest bardziej skoncentrowany w produkcji i bardziej rozproszony w konsumpcji w porównaniu z handlem usługami świadczonymi cyfrowo oraz usługami i towarami fizycznymi.
3. Chociaż obrót produktami cyfrowymi stanowi stosunkowo niewielki ułamek światowej gospodarki, może wpływać na bilanse handlowe eksporterów i importerów netto produktów cyfrowych.
4. Statystyki opisowe sugerują, że gospodarki, których wzrost nie jest związany ze wzrostem emisji gazów cieplarnianych, mają tendencję do eksportowania większej liczby produktów cyfrowych. Może to oznaczać, że cyfryzacja i zrównoważony rozwój są ze sobą powiązane, jak sugeruje hipoteza podwójnej transformacji.
5. Sektory cyfrowe mogą poprawić wskaźniki złożoności gospodarczej, zmieniając oceny złożoności eksporterów cyfrowych, takich jak Irlandia, Australia i Stany Zjednoczone.

Wyniki, jak wskazują autorzy, należy traktować ostrożnie ze względu na ograniczenia.

Po pierwsze, dane nie są całościowe, szacunki ograniczają się do grona dużych firm i sektorów cyfrowych o największym obrocie. Nie obejmują bezpośrednich transakcji między osobami prywatnymi i wszystkich sektorów cyfrowych (np. chatboty AI, generowanie obrazów AI). Ponadto skupienie się na największych firmach może prowadzić do przeszacowania wzrostu i koncentracji eksportu cyfrowego.

Po drugie, szacunki opierają się na kilku założeniach. Podstawowe polega na wykorzystaniu danych z dwóch sektorów cyfrowych (aplikacji mobilnych i gier), w celu przeszkolenia modelu i ekstrapolacji szacunków na 29 dodatkowych kategorii. Mają one jednak inne wzorce konsumpcji i mogą być np. zorientowane na relacje między przedsiębiorstwami (np. przetwarzanie w chmurze) a nie konsumentów.

Autorzy założyli także jak najmniejszy handel, maksymalizując obserwowalną konsumpcję krajową. Prowadzi to do szacunków, które mogą stanowić jedynie dolną granicę dla wielkości handlu produktami cyfrowymi. Założono również optymalną alokację metody transportu, w której handel jest przypisany do najbliższej geograficznie spółki zależnej. Może to nie być założenie realistyczne, ponieważ handel cyfrowy nie wiąże się z fizycznymi kosztami transakcji.

Ponadto, autorzy nie mogli prześledzić transakcji między spółkami dominującymi a ich spółkami zależnymi. Stąd szacunki oparli na dwóch zasadach przypisywania: na bazie lokalizacji każdej spółki zależnej lub siedziby głównej. Obie zasady przypisania nie są jednak idealne, ponieważ lokalizacja spółek zależnych odpowiada zarówno lokalnym zasobom wiedzy, jak i zachętom podatkowym.

Innym oczywistym ograniczeniem zbioru danych jest ich zakres, obejmujący 6 lat.

Sam zbiór danych nie wystarczy do pełnego zbadania roli cyfryzacji w zrównoważonej gospodarce, np. w odniesieniu do relacji cyfryzacji, wzrostu PKB i emisji. Przetwarzanie w chmurze i centrach danych, choć zwiększa ogólną emisję, może zmniejszyć intensywność emisji (emisje na jednostkę PKB), jeśli nowa działalność wytwarza więcej PKB na jednostkę emisji niż średnia działalność w danej gospodarce.

Właściwe uwzględnienie wpływu na środowisko działań takich jak centra danych i przetwarzanie w chmurze wymaga dalszych badań uwzględniających efekty pośrednie i porównania z innymi sektorami gospodarki – podkreślają autorzy analizy.

Opracowanie: Szymon Augustyniak

Na podstawie: Stojkoski V., Koch P., Coll E. et al. Estimating digital product trade through corporate revenue data. Nat Commun 15, 5262 (2024).