Jak wg IDC będzie wyglądał rynek IT w Polsce w 2020 roku

Jak zmieni się rynek IT w tym roku? Jakie są aktualne prognozy IDC i scenariusze rozwoju dla polskiego rynku ICT? Sprzedaż jakich kategorii rozwiązań IT będzie rosła, a których będzie spadać? Czy sprzedaż usług cloud computing faktycznie tak szybko wzrasta i powszechnie zaakceptowaliśmy chmurę? Jak zmieniają się strategie szefów IT i jak to wpływa na planowane wydatki? Jak obecna sytuacja wpływa na nastroje i oczekiwania firm w Polsce? Na te pytania odpowiadają analitycy IDC Poland.

Jak wyglądał I kwartał 2020 na rynku IT w Polsce? Czy był zgodny z prognozami sprzed pandemii? Jak – wg aktualnych prognoz – rynek IT będzie rozwijał się w tym roku? Czy będzie to dużo niższy wzrost w porównaniu do roku 2019 i wcześniejszych prognoz na ten rok?

Ewa Lis-Jeżak, dyrektor zarządzająca, IDC Polska: To bardzo ciekawy czas z perspektywy firmy analitycznej. Dane i ich interpretacja zyskały nowe znaczenie – wszyscy dzisiaj sprawdzają liczby, zarówno te dotyczące sprzedaży, ale też te odnośnie samej pandemii. Z jednej strony jest wielki popyt na informacje, a z drugiej strony te informacje bardzo szybko się dezaktualizują, a wyciągnięte z nich wnioski nie pomagają budować długoterminowych planów działania. W IDC dzisiaj uaktualniamy dane co 2-3 tygodnie. Dzięki temu możemy zaoferować bieżące dane wsparte analizą i opiniami analityków, którzy pomogą Państwu zrozumieć co stoi za czystymi liczbami.

Aktualizując nasze prognozy w kwietniu mieliśmy nadzieję, że w IT jest lepiej niż w innych sektorach gospodarki, ponieważ wszyscy inwestują dziś w technologię, aby sprostać nowym wyzwaniom, dostosować się do nowej sytuacji. Nasze analizy tego nie potwierdzają. Zaobserwowaliśmy co prawda wzrost sprzedaży sprzętu komputerowego, ale był to raczej jednorazowy „skok”. W większości segmentów branży IT widać spadki, a – wg aktualnych przewidywań – rynek IT w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, ma szanse skurczyć się w tym roku bardziej niż ich PKB. Widzimy oczywiście wzrosty w niektórych technologiach, ale są to wąskie wycinki jakiejś szerszej kategorii. Oprogramowanie wspierające pracę zdalną nie uratuje całej kategorii oprogramowania, a komputery PC – sprzętu IT.

Jednocześnie też, w cyklicznym badaniu, które jest częścią globalnego projektu, badamy nastroje wśród polskich CIO. Na początku marca na całym świecie, spoglądali oni jeszcze optymistycznie w przyszłość. Jednak na początku kwietnia widać ogromy spadek nastrojów. Co ciekawe w Polsce są one bardziej pesymistyczne niż w całej Europie – ale to może wypływać z szerszego kontekstu społecznego i niskiego indeksu zaufania społecznego. W skrócie – mamy tendencję do narzekania i patrzenia na sprawy pesymistycznie. Większość polskich firm chce utrzymać lub nawet nieco zwiększyć wydatki na IT. Dotyczy to nawet kategorii, od której zwykle się zaczyna, czyli sprzętu IT. I tak 28% ankietowanych przez nas firm zamierza obniżyć wydatki na tę kategorię rozwiązań.

Wg aktualnych, najbardziej realnych prognoz, rynek IT w Polsce – sprzęt, oprogramowanie i usługi IT, ale bez rozwiązań telekomunikacyjnych – spadnie o 5,5%. Jeszcze w styczniu 2020 roku prognozowaliśmy 6 proc. wzrost. Bardzo dynamicznie się to jednak zmienia. Wciąż jest bardzo wiele niewiadomych na temat tego, czy pandemia wróci, czy znajdzie się szczepionka, jaki będzie poziom bezrobocia w Polsce… Trudno też oceniać dziś pesymizm w organizacjach, skoro nie ma jeszcze twardych danych, a jedynie kolejne prognozy. Na początku kryzysu mówiło się o spadku PKB w Polsce o 3,5%, teraz mówi się nawet o 7%. Jednocześnie Komisja Europejska prognozuje, że polski Produkt Krajowy Brutto spadnie „tylko” o 4,3% i będzie to najmniejszy spadek w całej Unii Europejskiej.

W marcu zaobserwowano masowe zakupy urządzeń mobilnych – głównie notebooków – ze względu na wprowadzenie powszechnej kwarantanny i konieczność przejścia pracowników na home office, a dzieci na edukację online. Czy wzrost ten będzie widać w I kwartale 2020 roku? 

Damian Godos, Senior Research Analyst, IDC Polska: Niewątpliwie komputery PC są swego rodzaju beneficjentem obecnej sytuacji. Odnotowaliśmy 5 proc. wzrost ilości sprzedanych notebooków i 4 proc. komputerów stacjonarnych. Tymczasem wcześniej prognozowaliśmy utrzymanie poziomu z roku 2019. Wśród tabletów największe spadki, bo aż o 39%. Stało się tak mimo dostawy w I kwartale br. 20 tys. tabletów do Poczty Polskiej. Zmieniły się priorytety nabywców – komputer do pracy czy nauki okazał się dużo praktyczniejszym zakupem od tabletu. Trend ten obserwujemy od kilku lat. Coraz częściej korzystamy też ze smartfonów z większym ekranem niż z tabletów.

Jak więc wyglądała sytuacja na rynku smartfonów?

Marek Kujda, Senior Research Analyst, IDC Polska: Porównując rok do roku, to I kwartał 2020 r. był gorszy – zarówno w sztukach, gdzie odnotowaliśmy spadek o 3,7%, jak i wartościowo, spadek aż o 15%. Pierwsze trzy miesiące tego roku były jednak lepsze niż nasze wcześniejsze prognozy. Przewidywaliśmy bowiem – ze względu na sytuację w Chinach – spore problemy z dostępnością urządzeń.

Co ciekawe, pod względem liczby sprzedanych smartfonów zmienił się lider tej kategorii na polskim rynku. Został nim Xiaomi, a Samsung spadł z 1. na 3. pozycję. Na 2. miejscu znalazł się Huawei, który – ponieważ nie może już dodawać usług Google w najnowszych modelach swoich telefonów – walczy obecnie przede wszystkim ceną urządzeń. Czwarte miejsce zajmuje Apple. Jeśli jednak chodzi o wartość sprzedanych smartfonów w czołówce są: Samsung, Huawei, Apple i dopiero na 4. miejscu Xiaomi. Te cztery firmy reprezentują prawie 94% całego runku.

Do tej pory operatorzy mówili, że rośnie sprzedaż smartfonów ze średniej lub wyższej półki, ponieważ klienci nie chcieli korzystać ze słabszych modeli. Teraz ludzie kupują raczej właśnie modele ze średniej i niższej półki. Smartfon nie jest bowiem produktem pierwszej potrzeby.

Czy wzrost zakupów, np. sprzętu komputerowego, jest obserwowany także w II kwartale?

Damian Godos: Tak naprawdę w I kwartale – ze względu na sytuację w Chinach i problemy logistyczne – przede wszystkim czyszczone były magazyny w Polsce. Popyt był zaś większy niż podaż. Spora część zakupów zrealizowana zostanie więc w II kwartale. Dodatkowo na wyniki producentów komputerów wpłynie też wydatek samorządów – sfinansowany z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa – 186 mln zł przeznaczonych na zakup min. 50 tys. notebooków dla uczniów i nauczycieli. Pierwsze półrocze będzie więc na plusie, jednak w całym roku przewidujemy spadek sprzedaży komputerów PC, laptopów i tabletów o ok. 5,2%. Wcześniej prognozowaliśmy wzrost o 0,5%. Jeśli chodzi zaś o inne kategorie sprzętu – takie, jak serwery czy macierze – to zamiast wzrostu o 4,2% spodziewamy się spadku o 2,1%. To i tak najmniejszy, prognozowany przez nas spadek w poszczególnych segmentach rynku IT.

Marek Kujda: Podobnie jest ze smartfonami. Jeszcze w styczniu zakładaliśmy wzrost sprzedaży w Polsce aż o 15,6%. Rosnąć miała sprzedaż topowych modeli telefonów oraz urządzeń Apple. Teraz, w najbardziej prawdopodobnej prognozie spadek ten wyniesie ok. 9,9%. Powodów jest kilka, w tym m.in. opóźnienia w dostawach, które kiedyś trwały ok. 4 dni, a teraz 2-3 tygodnie. W dodatku dostawa z fabryk z Chin dociera nie bezpośrednio do Polski, ale ląduje np. w Niemczech. Dodatkowo przesuwają się premiery nowych modeli. Opóźnia się również termin wprowadzenia sieci 5G w Polsce, w tym aukcja na częstotliwości dla operatorów.

W kontekście obecnej sytuacji mówi się także o dużych wzrostach sprzedaży usług cloud computing? Czy faktycznie tak jest? Czy poza narzędziami takimi, jak Office365 czy Google G Suite widać to także w innych kategoriach usług chmurowych?

Ewa Zborowska, Senior Research Manager, IDC Polska: Nie analizujemy kwartalnie rynku usług, w tym tych sprzedawanych w modelu cloud computing. Faktycznie jednak dostajemy – m.in. ze strony Google i Microsoft – informacje, które utwierdzają nas w tym, że będą spore wzrosty. Dodatkowo utwierdzają nas w tym analizy nastrojów wśród CIO. Wynika z nich, że ponad 50% z nich planuje utrzymać wydatki na usługi IaaS, PaaS i SaaS na co najmniej tym samym poziomie, co w roku 2019, jedynie ok. 30% planuje je zmniejszyć. W obecnej sytuacji to bardzo pozytywna informacja.

Widać też te wzrosty po ogłoszonych już wynikach za I kwartał trójki najważniejszych, globalnych graczy na rynku cloud computing. Google Cloud ogłosił wzrosty przychodów o ponad 52% do 2,8 mld USD, usługi chmurowe Microsoft – Azure, Office 365 i Dynamics 365 – wzrosły o 40% do 13,3 mld USD, a obroty Amazon Web Services zwiększyły się o 33% do 10,2 mld USD (cloudwars.co/cloud-wars-top-10-vendors-world/).

Największy jednak beneficjentem – jeśli można tak to nazwać – obecnej sytuacji jest sprzedaż usług Software-as-a-Service, czyli rozwiązań wspierających pracę zdalną i zdalną naukę. Dopiero jednak w II kwartale zobaczymy, czy przełoży się to na dodatkowe przychody firm takich jak Microsoft czy Google, czy też ich klienci po prostu wykorzystali dostępne już licencje.

Widać też ogromne wzrosty sprzedaży w internecie w firmach, które do tej pory większość obrotów generowały w tradycyjnych sklepach. W LPP czy Empik są to wzrosty 3-4 krotne. Jest to więc kierunek, w którym będą szły inwestycje wielu firm działających w handlu. Tymczasem obszar ten ma duży komponent chmurowy, np. w zakresie wykorzystania narzędzi omnichannel.

Jak sytuacja w tym roku będzie wyglądać w tradycyjnych usługach IT?

Ewa Zborowska: Nie spodziewamy się zmniejszenia przychodów jedynie z usług outsourcingowych. Są to bowiem kontrakty długoterminowe, z których niełatwo jest wyjść, także z powodu zapewnienie ciągłości działania. Dodatkowo umowy te podpisywano właśnie dlatego, aby zoptymalizować koszty działania. Największych spadków spodziewamy się w usługach projektowych takich, jak integracja, wdrażanie i customizacja aplikacji. Klienci raczej nie będą wchodzić w nowe projekty. Nie będzie to dotyczyć jedynie tych firm, które uważają, że zastosowanie nowych technologii stanowi o istocie ich przetrwania. Spadki będą też w usługach wsparcia technicznego, edukacji i doradztwie, bo to kategorie pochodne do wielkości sprzedaży sprzętu i oprogramowania. Łącznie, zamiast prognozowanego wzrostu o 4,2% będzie – w usługach IT – spadek o 4,2%.

Jak wyglądać będzie w tym roku rynek oprogramowania?

Edyta Kosowska, Software Program Manager, IDC Polska: W przypadku rozwiązań on premise nie spodziewamy się dużych spadków m.in. dlatego, że raczej nie będą wypowiadane umowy na usługi maintenance. Choć zamiast prognozowanego jeszcze w styczniu wzrostu o 4,5% prawdopodobnie będzie to spadek w roku 2020 o 2,5%. Jest jednak szereg podkategorii oprogramowania, które albo będą miały sprzedaż na tym samym poziomie, co w roku 2019, albo będą szybko rosły, jak np. rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa IT czy oprogramowanie klasy Robotic Process Automation.

Na początku tego roku bardzo optymistyczni byli dostawcy rozwiązań ERP, m.in. w związku z wprowadzeniem nowych regulacji, jak JPK-VAT, które wymagają zmian w aplikacjach biznesowych. Na razie wymagalność tych regulacji została jednak przesunięta na II połowę tego roku. W ich przypadku dużym zagrożeniem jest jednak rynek małych i średnich przedsiębiorstw. Istnieje zagrożenie, że wiele z tych firm – w związku z obecnym kryzysem – po prostu przestanie istnieć… Dodatkowo blokowane są duże, nowe projekty, które były wcześniej planowane w największych przedsiębiorstwach.

Nawet najlepiej przygotowane plany awaryjne nie przewidywały skali koniecznych zmian. Na początku główne działania podejmowane przez działy IT skupione były na uruchamianiu praw dostępu do poszczególnych aplikacji, wprowadzaniu mechanizmów podwójnego uwierzytelniania oraz zabezpieczania aplikacji przy użyciu narzędzi typu WAF. Klienci z dużą ilością oddziałów decydowali się na szybkie wdrażanie funkcjonalności SD-WAN, szczególnie tam, gdzie wydajność sieci spadła w związku z ilością nawiązywanych połączeń zdalnych. Pozwalało to ograniczyć ryzyko dostępności i podnieść bezpieczeństwo infrastruktury. Wydawało się, że najlepiej zaadoptowały się firmy korzystające z aplikacji chmurowych, ale decyzje biznesowe były ważniejsze niż zapewnienie bezpieczeństwa, więc dopiero teraz jest czas na podnoszenie poziomu bezpieczeństwa w chmurowej infrastrukturze. Pamiętać należy, że ponad 50% wycieków danych z aplikacji w chmurze wynika z błędów konfiguracyjnych. Dlatego też udostępniliśmy naszą bazę szkoleniową, warsztatową i konsultacje.

Jolanta Malak, Regional Sales Director, Fortinet

Praca zdalna, to praca z chmurą i na chmurze. Dlatego decyzje dotyczące migracji na platformę chmurową zostały podjęte z dnia na dzień. Okazało się, że można skutecznie zabezpieczyć tożsamość i zdalny dostęp chociażby przez wieloskładnikowe logowanie (MFA) i metody Zero Trust Security. Firmy stanęły przed faktem, że jedynym elementem infrastruktury bezpieczeństwa stało się urządzenie końcowe użytkownika. Większość firm nie była jednak przygotowana na zdalne zarządzanie bezpieczeństwem ani komputerów, ani telefonów. Pojawia się również zupełnie nowe zainteresowanie narzędziami typu Cloud App Security Broker, do ochrony przed nadmiernym udostępnianiem i korzystaniem z niezatwierdzonych usług chmurowych.

Sebastian Pawłowski, Microsoft Certified Trainer, RedFlag

Obecna sytuacja spowodowała, że wielu pracodawców musiało podjąć decyzję, czy zgodzić się na wykonywanie pracy zdalnej przez pracowników, którzy do tej pory pracowali jedynie w biurze, czy też stanąć przed faktem, że wielu z nich nie będzie mogło pracować przez dłuższy czas. W przypadku sporej grupy firm okazało się, że pracownicy nie posiadają sprzętu, który pozwoliłby na pracę z domu, a nawet jeśli taki sprzęt posiadają, to nie ma możliwości zainstalowania odpowiedniego oprogramowania wymaganego do uruchomienia aplikacji, a więc zapewnienie bezpiecznego połączenia z firmowym intranetem za pomocą VPN nie rozwiązuje problemu. Firmy, które już wcześniej zainwestowały w aplikacje chmurowe miały zdecydowanie ułatwione zadanie, gdyż takie aplikacje umożliwiają pracę na własnym sprzęcie oraz posiadają wbudowane mechanizmy zapewniające bezpieczeństwo danych, gdy użytkownicy łączą się z nimi przez Internet.

Tomasz Zubrzycki, Senior Sales Consulting Manager ERP & HCM Cloud Solutions, Oracle

Nowa rzeczywistość zaskoczyła nas wszystkich, brak możliwości podróżowania, spotykania się czy pracy w biurze. Większość pracowników biurowych zostało oddelegowanych do pracy zdalnej, często zabierając komputer stojący pod biurkiem do domu. W organizacjach, które nie posiadają rozwiązań do pracy zdalnej, takich jak VDI, pojawiły się problemy z dostępem, zarządzaniem, autoryzacją, czy wsparciem użytkownika. Głównym celem było utrzymanie ciągłości działania nawet kosztem bezpieczeństwa. Jako VMware zanotowaliśmy  znaczny wzrost zainteresowania rozwiązaniami które pozwalają odmiejscowić pulpit użytkownika i zapewnić bezpieczny dostęp do danych z dowolnego miejsca i urządzenia. Najważniejszym elementem IT stał się dostęp do zasobów i pulpitów wirtualnych poprzez VMware Horizon dla użytkowników końcowych zabezpieczony dzięki mikro-segmentacji przez VMware NSX. Pozwoliło to utrzymać standardy bezpieczeństwa niezależnie od urządzenia czy miejsca pracy użytkownika końcowego. Zbawienna okazała się także możliwość uruchomienia wirtualnych desktopów w chmurze. W kolejnym etapie spodziewamy się że rozwiązania VDI, Zero Trust, BYOD i cyfrowego miejsca pracy będą w wielu organizacjach priorytetem.

Tomasz Lorek, End-User Computing & Mobility Business Manager, VMware