Polska nauka tworzy hub dedykowany badaniom nad technologiami kwantowymi

W Poznaniu powstanie pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej hub kwantowy. Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe dołączyło do sieci IBM Quantum Network i wspólnie z polskimi naukowcami oraz IBM będzie rozwijać technologie obliczeń kwantowych i ich zastosowań. Polscy naukowcy otrzymają dostęp w chmurze IBM m.in. do komputera kwantowego Waszyngton z procesorem o 127 kubitach.

Fakt, że Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) prowadzi od wielu lat prace badawczo-rozwojowe w zakresie obliczeń kwantowych oraz komunikacji kwantowej zadecydował o powierzeniu tej jednostce roli organizacji dostępu do komputera kwantowego dla polskich zespołów naukowych. „Polskie zespoły naukowe zainteresowane obliczeniami kwantowymi wskazały PCSS jako ośrodek o odpowiednim potencjale osobowym i technologicznym dla zapewnienia dostępu do komputera kwantowego IBM. Z tego dostępu skorzystają także uczelnie, które zamierzają kształcić studentów w zakresie obliczeń kwantowych” – mówi prof. dr hab. inż. Roman Słowiński, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk.

Przełomowym momentem w procesie uzyskania dostępu do komputera kwantowego, były ustalenia jakie zapadły w listopadzie 2021, na konferencji IMPACT w Poznaniu, gdzie uzyskano dla tej inicjatywy poparcie Ministra Janusza Cieszyńskiego i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Inicjatywa PCSS sfinansowana będzie dotacją celową Prezesa Rady Ministrów ze środków będących w dyspozycji Ministra Cyfryzacji.

Dostępne już dziś wyniki badań potwierdzają ogromną i stale rosnącą wydajność komputerów kwantowych. Algorytmy kwantowe w powiązaniu z wykorzystaniem mocy obliczeniowej superkomputerów są w stanie poradzić sobie ze złożonymi zadaniami matematycznymi i informatycznymi nieprównanie szybciej, niż te powszechnie dziś stosowne. Komputery kwantowe pozwolą przeprowadzić najbardziej skomplikowane, wieloczynnikowe i wieloparametryczne symulacje w złożonych oraz dynamicznych procesach z zakresu inżynierii materiałowej oraz nauk o życiu, w tym chemii i biomedycynie oraz innowacji w przemyśle farmaceutycznym. Państwo polskie będzie je wykorzystywać na potrzeby cyberbezpieczeństwa i sztucznej inteligencji, w tym także jako wsparcie dla innowacyjnych rozwiązań w przemyśle, technologiach kosmicznych, metrologii, czy też w modelowaniu kryzysowym.

„Jako pierwsza polska instytucja dołączająca do IBM Quantum Network będziemy mogli rozwijać przyszłościowe kompetencje w zakresie obliczeń kwantowych, tworzyć wyspecjalizowane oprogramowanieoraz nowe narzędzia programistyczne dla użytkowników końcowych” – mówi dr hab. inż. Krzysztof Kurowski, Dyrektor Techniczny PCSS. „Dostęp do systemu będą mogli uzyskać użytkownicy wszystkich Centrów Superkomputerowych. W efekcie możliwe jest efektywne wykorzystanie rosnącego potencjału komputerów kwantowych w różnych obszarach zastosowań oraz łączenie tego potencjału z dostępną już mocą najsilniejszych superkomputerów w kraju” – dodaje.

„To ważny dzień dla polskiej nauki i transformacji technologicznej Polski. Aby zapewnić sobie silną pozycję w europejskiej gospodarce Polska musi aktywnie uczestniczyć w pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie obliczeń kwantowych” – powiedział Janusz Cieszyński, Sekretarz Stanu ds. Cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. „Włączenie superkomputerów do strategicznych zasobów Polski to jedno z zadań, które wyznaczyliśmy sobie do realizacji w ramach obszaru Cyber Poland 2025” – podkreślił minister.

Polska należy do krajów, które wnoszą istotny wkład w rozwój technologii kwantowych na świecie. Obliczenia kwantowe stanowią znaczną część tego dorobku, a poza nim należy odnotować stosowane w praktyce systemy komunikacji kwantowej oraz podsystemy elektroniczne wykorzystywane do przemysłowych zastosowań technologii kwantowych. „Uruchomienie IBM Quantum Hub w Polsce to przełomowy krok w kierunku rozszerzenia naszego ekosystemu kwantowego. Współpraca z IBM pozwoli PCSS na przeprowadzanie nowych odkryć w zastosowaniach dla obliczeń kwantowych, które mogą ostatecznie pomóc w pokonywaniu wyzwań związanych z tworzeniem nowych materiałów lub leków” – podsumowuje Marcin Gajdziński, Dyrektor Generalny IBM Polska i Kraje Bałtyckie.