Technologia Blockchain – 9 praktycznych zastosowań

Blockchain to technologia, która – zdaniem wielu – zmieni oblicze współczesnego świata. IDC prognozuje, że do 2020 roku wydatki na rozwiązania bazujące na technologii blockchain sięgną w Europie 3,5 mld USD. Blockchain co to jest i dlaczego nazywa się rewolucyjnym rozwiązaniem, nawet na miarę nowego Internetu? Jakie branże najbardziej zyskują na tej technologii? Jak działa blockchain i jakie wyzwania są z nią związane?

Gartner od kilku lat wskazuje blockchain wśród trendów technologicznych, które mają szansę wpłynąć na sposób funkcjonowania firm i poprawę jakości życia. Według najnowszego modelu Gartnera ,,Hyper Hype Cycle for Emerging Technologies 2018” (cykl szumu wokół technologii lub cykl dojrzałości technologii), blockchain nadal znajduje się w 2 fazie rozwoju, gdzie mamy dużo szumu oraz wielkie nadzieje i oczekiwania związane z technologią, a także pierwsze wdrożenia w firmach.

Z kolei wg IDC do 2020 roku wydatki na rozwiązania bazujące na technologii blockchain będą rosnąć o ponad 80% rok do roku. Eksperci IDC prognozują, że już w 2018 roku inwestycje w Europie w blockchain sięgną 400 mln USD. Liderem pozostają Stany Zjednoczone, które odpowiadają za 40% inwestycji w blockchain, a ich globalna suma w 2018 roku ma sięgnąć 2,1 mld USD. Według IDC po blockchain najchętniej sięgają branże: finansowa (43% wydatków) produkcyjna (20%), usługowa (11%), rynek infrastruktury (8%) i sektor publiczny (8%).

Blockchain technologia jako gwarant bezpieczeństwa

Blockchain niesie ze sobą wiele obietnic. Praktycznie każdego dnia pojawiają się nowe przedmiotowe białe księgi, wychwalające zastosowanie niezmiennego, rozproszonego i publicznie dostępnego rejestru w przeróżnych dziedzinach gospodarki i administracji. Ma on wszystkim przynieść finansowe oszczędności, zwiększyć bezpieczeństwo danych i otworzyć drogę do zupełnie nowych usług IT. Deloitte w raporcie Tech Trends 2017 mówi o blockchainie jako o strażniku wschodzącej gospodarki zaufania. W gospodarce takiej zostawiamy za sobą ratingi kredytowe i inne tradycyjne mechanizmy zaufania na rzecz reputacji i cyfrowej tożsamości, które można połączyć w ramach transakcji zapisywanych właśnie w blockchainie. Dla osób prywatnych mogą być to ich kariery zawodowe, historie kredytowe, dane medyczne, informacje podatkowe. Dla organizacji są to wszelkiego rodzaju dane potwierdzające ich wiarygodność jako partnerów biznesowych, a przede wszystkim dowodzące, że faktycznie firmy te istnieją.

Blockchain oferuje trzy funkcje bezpieczeństwa: dane nie mogą zostać zmienione po utworzeniu wpisu, rejestr jest przejrzysty (wszyscy uczestnicy mogą zobaczyć, co się dzieje) i autonomiczny (samorządny). Oznacza to, że nikt nie może zmienić zapisu bez wiedzy innych stron. Blockchain eliminuje też potrzebę centralizacji za pośrednictwem zaufanej strony trzeciej, nie potrzebujemy więc pośrednika, któremu trzeba ufać i zapłacić za czuwanie nad poprawnością transakcji.

Potencjalne, branżowe zastosowania rozproszonego rejestru

Najbardziej znanym przykładem działania technologii blockchain jest kryptowaluta Bitcoin, ale istnieje wiele innych przypadków wdrożeń. Nie ma wątpliwości, że blockchain będzie systematycznie rozwijany, także poza płatności cyfrowe. Już teraz powoli technologia ta jest używana do inteligentnych kontraktów (Smart Contracts), które znajdują się na blockchain i są napisane w kodzie, który może uwolnić fundusze, przekazywać informacje, rejestrować i osadzać dane oraz dokonywać zakupów, a wszystko w zaprogramowanym, autonomicznym trybie. Może to mieć duży wpływ na takie elementy jak np.: tożsamość cyfrowa, głosowanie, zarządzanie, śledzenie zasobów, śledzenie łańcucha dostaw, transakcje M2M oraz tożsamość i reputacja dostawcy. Oto kilka przykładów branż z potencjałem na wykorzystanie możliwości technologii blockchain:

1. Finanse
Branża finansowa jako jedna z pierwszych zainteresowała się potencjałem blockchain. W 2015 roku powołano konsorcjum banków i firm FinTech, którego celem jest rozwijanie tej technologii. Blockchain byłby bezpieczniejszym sposobem przechowywania zapisów bankowych oraz szybszym i tańszym sposobem przekazywania pieniędzy poprzez decentralizację zapewnianą przez blockchain.

2. Opieka zdrowotna
Niektóre z największych wyzwań w opiece zdrowotnej można rozwiązać za pomocą systemu blockchain, umożliwiając wszystkim lekarzom i pracownikom służby zdrowia bezpieczny i łatwy dostęp do dokumentacji medycznej. Wyobraźmy sobie, że cała nasza dokumentacja medyczna jest w jednym miejscu, niezależnie od tego, ile razy zmieniamy lekarzy lub u ilu specjalistów w różnych miejscach jesteśmy. Dokumentacja ta może być dostępna natychmiast, w dowolnym momencie, oferując lekarzom ratującym nasze życie dostęp do wszystkich niezbędnych informacji związanych z naszym zdrowiem.

3. Polityka i administracja
Systemy głosowania zabezpieczone technologią blockchain byłyby niemalże całkowicie nie do sfałszowania. Od rejestracji wyborców po weryfikację tożsamości i liczenie głosów system byłby bezdyskusyjny. Aplikacje oparte na technologii blockchain mogą być wykorzystywane do zmniejszania biurokracji i korupcji w agencjach rządowych. Działania administracji publicznej takie jak zbieranie podatków, składek, wydawanie aktów własności, wpisywanie do księgi wieczystej, dokonywanie rejestrów (PESEL, NIP itp.), wszystko to mogłoby być zapisywane w blockchain co z pewnością zoptymalizowałoby i usprawniło cały system, gwarantując jednocześnie bezpieczeństwo danych.

4. Nieruchomości
Jeśli kiedykolwiek kupiłeś lub sprzedałeś dom, wiesz, ile dokumentów jest związanych z taką transakcją. Systemy blockchain mogą być używane do uproszczenia procesu i całkowitego wyeliminowania rachunków powierniczych. Można zaprojektować inteligentne kontrakty, które będą wykonywane tylko wtedy, gdy spełnione zostaną określone warunki, w tym finansowanie. Poza tym wszystkie dokumenty można bezpiecznie przechowywać w blockchain.

5. Branża muzyczna (artystyczna) i potwierdzenie praw własności
Zapisanie utworu (muzycznego, zdjęcia, czy też innego dzieła) w blockchain umożliwia potwierdzenie, że należy on niezaprzeczalnie do konkretnej osoby. Blockchain przechowuje te informacje w sposób trwały i niezmienny. W ten sposób wykorzystując tzw. dowód istnienia można potwierdzić autorstwo. Daje to ogromne możliwości zastosowania w dziedzinie różnorodnych rejestrów praw własności. Aplikacje bazujące na blockchain mogłyby też umożliwić skierowanie płatności za odsłuchanie danego utworu bezpośrednio do konkretnego artysty. Przykładowo po odsłuchaniu utworu przez 1 minutę, odpowiednia kwota z naszego ,,wirtualnego portfela” w blockchain trafiałaby do wykonawcy. Inny komputer weryfikowałby czy długość utworu jaki odsłuchaliśmy zgadza się z tą za którą zapłaciliśmy i robiłby odpowiedni wpis w rejestrze blockchain.

6. Branża prawnicza
Przechowywanie i wyszukiwanie dokumentów, a także weryfikacja ich pochodzenia są kluczowymi zadaniami w branży prawniczej. Dzięki technologiom opartym o blockchain pytania dotyczące legalności testamentów lub innych dokumentów prawnych można wyeliminować poprzez bezpieczne przechowywanie i weryfikowanie dokumentów.

7. Wynajem i udostępnianie przejazdów
Blockchain może stworzyć prawdziwe sieci peer-to-peer do wypożyczania i współdzielenia dóbr i usług, które wyeliminują potrzebę pośrednictwa firm trzecich. Te naturalnie za swoje usługi naliczają dodatkowe opłaty. W rzeczywistości nie ma powodu, dla którego sieci typu peer-to-peer nie mogłyby rozwinąć się, aby wynajmować i pożyczać wszystko, od książek po narzędzia, meble i inne dobra.

8. Organizacje charytatywne i pomocowe
Wiele osób chce przekazywać darowizny na rzecz organizacji charytatywnych, ale martwi się, czy ich pieniądze rzeczywiście dotrą do zamierzonych odbiorców. Organizacje charytatywne mogą budować zaufanie poprzez inteligentne kontrakty i systemy zarządzania reputacją online, które mogą pomóc darczyńcom w upewnieniu się, że ich pieniądze trafiają do określonych osób i miejsc.

9. Energetyka
Blockchain może ułatwić rozliczanie transakcji kupna-sprzedaży energii oraz usprawnić zarządzanie siecią dystrybucyjną. Technologia blockchain umożliwia zawieranie transakcji sprzedaży energii bezpośrednio, w czasie kilku sekund, co w innych przypadkach wymaga centralnego pośrednika. Dzięki wyeliminowaniu pośrednika i możliwości bezpośredniej sprzedaży zostaje obniżony koszt zakupu energii. Na redukcji kosztów w przyszłości skorzystają więc odbiorcy końcowi.

Na jakim etapie jest rozwój blockchain?

Blockchain jest wciąż stosunkowo nową technologią, nie dziwi więc fakt, że z jednej strony mamy wielkich entuzjastów, którzy uważają, że jest to rewolucja na miarę drugiego internetu i że znacząco wpłynie na biznes, przemysł, społeczeństwo, a z drugiej strony słychać też mniej optymistyczne głosy wskazujące na brak dojrzałości, brak rozwiązań natury prawnej czy o problemach ze skalowalnością. Chcąc wdrożyć rozwiązania oparte na blockchain ważne jest więc, żeby zrozumieć czym jest ta technologia i co ma do zaoferowania potencjalnej firmie dzisiaj – ze wszystkimi swoimi możliwościami i ograniczeniami. Warto też mieć świadomość o olbrzymim potencjale jaki jest wiązany z blockchain. Zastosowanie technologii już teraz możemy zaobserwować na wielu przykładach udanych wdrożeń, które przynoszą realne korzyści. Przykładowo Estonia, Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Grecja mają państwowe systemy oparte o blockchain. Daje to niespotykaną dotąd transparentność, umożliwiając obywatelom zdalne załatwianie spraw urzędowych w sposób szybki i jednocześnie bezpieczny. My obecnie pracujemy nad wdrożeniami opartymi na tej technologii w sektorze emerytalnym i finansowym.

Firmy z zainteresowaniem śledzą nowe informacje w obszarze łańcucha danych, jednak jesteśmy dopiero na początku drogi, jeśli chodzi o wdrożenia. Wiele firm z różnych sektorów może zostać zrewolucjonizowane za pomocą wydajniejszej i bezpieczniejszej technologii blockchain, a nowe modele biznesowe oparte na niej mogą się pojawić w najbliższej przyszłości. Ale nie oczekujmy, że stanie się to z dnia na dzień. Blockchain, jak każda nowa technologia, zanim osiągnie pełną dojrzałość potrzebuje czasu. Blockchain nadal ewoluuje zbierając doświadczenia i rozbudza ogromne oczekiwania.
Niewątpliwą zaletą tej technologii jest to, że może zapewnić ona niezmienność, przejrzystość, integralność i bezpieczeństwo transakcji. Ma też jednak ograniczenia. W obecnej postaci blockchain jest mocno energochłonny i stosunkowo wolny. Każde dopisanie kolejnej transakcji do bloku powoduje zwiększenie jego wielkości więc analogicznie potrzeba więcej przestrzeni na dyskach komputerów do jego przechowywania.

Blockchain wymaga też nowych regulacji prawnych. Przykładowo prawo do bycia zapomnianym w świetle wejścia w życie RODO stanowi duże wyzwanie dla ustawodawcy i działów IT. Technologia blockchain w swoim założeniu gwarantuje przecież nienaruszalność i niezmienność danych. Blockchain wciąż jest na etapie wyszukiwania możliwości jego zastosowania i wymaga zmierzenia się z powyższymi wyzwaniami. Zalety tej technologii dają jednak bardzo duże pole do potencjalnych wdrożeń, dlatego nie dziwi fakt, że prognozy na wykorzystanie tej technologii w biznesie w najbliższym czasie są bardzo optymistyczne.

Michał Kręglewski, CEO Sparkbit

Artykuł ukazał się na łamach Magazynu ITwiz nr. 11/2018.