Wstępniak
Wyniki kolejnej edycji badania Smart Industry Polska (SIP), przygotowanego przez firmę Siemens – we współpracy z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii – wskazują na najważniejsze czynniki hamujące tempo wdrożeń z obszaru Przemysłu 4.0 w Polsce (str. 17). Wśród nich najistotniejszym jest brak nowych, wykwalifikowanych specjalistów. Na drugim miejscu jest obecny system edukacji. Jednocześnie Polska jest w ogonie, jeśli chodzi o tzw. gęstość robotyzacji (str. 38). Określana jest ona jako liczba robotów przemysłowych przypadająca na 10 tys. zatrudnionych w zakładach przemysłowych. Według danych Międzynarodowej Federacji Robotyki (IFR), gęstość robotyzacji w Polsce w 2018 roku wynosiła 36 robotów na 10 tys. pracowników przemysłowych. Dla porównania średnia europejska to 106. Liderem w Europie są Niemcy – 322, a w innych krajach regionu CEE, gęstość robotyzacji wynosi dla Słowacji – 151, Czech – 119, a Węgier – 78. Mniej robotów jest jedynie w Rumunii, gdzie gęstość robotyzacji wynosi 18 i w Rosji – 4.
Niemniej wdrożenie koncepcji Przemysłu 4.0 to przyszłość, na którą wskazują także polskie przedsiębiorstwa. Wg raportu PSI Polska „Gotowość firm produkcyjnych do wdrożenia rozwiązań Przemysłu 4.0”, już 50% podmiotów z segmentu dużych i średnich firm produkcyjnych w Polsce spotkało się z pojęciem Przemysł 4.0 (str. 36). Aż 77% największych przedsiębiorstw zadeklarowało zainteresowanie wdrożeniami rozwiązań oferowanych w ramach tej koncepcji, 39% z nich dokonało co najmniej jednego wdrożenia, a kolejne 38% rozważało inwestycje tego typu w najbliższej przyszłości. Na to nakłada się proces tzw. serwicyzacji (str. 20). W świat tradycyjnej działalności przemysłowej odważnie wkraczają bowiem modele biznesowe oparte na usługach. Same zaś usługi muszą być prowadzone w sposób maksymalnie dostosowany do potrzeb jednostkowych nabywców, choć na dużą skalę. Opisujemy w jaki sposób robią to największe firmy na świecie. Dlatego numer ITwiz 2/2020 poświęciliśmy w znacznej mierze właśnie na przedstawieniu stanu wdrożeń rozwiązań tego typu w naszym kraju.
Z ideą Przemysłu 4.0, ale i coraz częstszym podłączaniem rozwiązań automatyki przemysłowej do sieci IT wiąże się coraz większa skala cyberataków ukierunkowanych na zakłady przemysłowe. Ochronie systemów OT poświęciliśmy w tym numerze temat przewodni (str. 44-51). Jakimi pobudkami kierują się osoby stojące za atakami na zakłady przemysłowe? Na to pytanie odpowiadają eksperci zespołu Trend Micro Threat Research, którzy zbudowali fabrykę-pułapkę symulującą funkcjonowanie realnego środowiska IT w małym zakładzie produkcyjnym. W ramach środowiska IT zbudowanego na potrzeby analizy – wykorzystano m.in. powszechnie spotykane sterowniki PLC, przemysłowe systemy sterowania, a także oprogramowanie inżynierskie. Jak się okazało, zaobserwowane incydenty – związane z działaniami cyberprzestępców – były przede wszystkim ukierunkowane na pozyskanie realnych korzyści finansowych. Dodatkowo większość z nich nie była wymierzona konkretnie w instytucje przemysłowe, a opierała się na zasadzie poszukiwania łatwego celu. O tym, na co zwrócić uwagę zabezpieczając systemy OT pisze Tomasz Sawiak, wicedyrektor w zespole ds. cyberbezpieczeństwa w PwC Polska (str. 40).
W tym numerze polecamy także tekst na temat wizji wykorzystania danych i sztucznej inteligencji w UE (str. 8). Komisja Europejska przedstawiła wizję transformacji cyfrowej kontynentu opisane w dwóch, kluczowych dokumentach: „Strategii w zakresie danych” oraz „Białej księdze sztucznej inteligencji”. Media skupiły się na części poświęconej Artificial Intelligence, ale to plany dotyczące utworzenia jednolitego rynku danych wydają się bardziej rewolucyjne. Jak słusznie zauważa Komisja Europejska, we współczesnym świecie nie ma Sztucznej Inteligencji bez zasilających jej algorytmy danych. Stąd zapewne zawarty jest w propozycjach KE rewolucyjny w swym rozmachu pomysł – utworzenie jednolitego, europejskiego rynku danych, w ramach którego będzie możliwy swobodny przepływ danych między krajami, sektorami gospodarki i instytucjami publicznymi.
Warto także przeczytać tekst o najistotniejszych trendach w rozwoju ITSM w 2020 roku (str. 30), w tym przede wszystkim automatyzacji wzbogaconej o rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji i aplikacje mobilne oraz zwiększające się znaczenie dobrego doświadczenia nie tylko użytkowników, ale także pracowników IT, czyli Employee Experience.
Piotr Waszczuk,
zastępca redaktora naczelnego ITwiz
