Polskim towarem eksportowym w obszarze IT – obok twórców gier komputerowych – są firmy tworzące oprogramowanie na zlecenie. Potwierdzają to dane Clutch.co, który jest serwisem prezentującym m.in. ranking firm software house. W jego bazie danych znajdziemy aż 843 tego typu podmioty z Polski, gdy tymczasem z Niemiec jest ich zaledwie 430, a z Czech 95. Firmy te działają globalnie, przede wszystkim sprzedając usługi za granicą.
Kluczowymi cechami polskich software house’ów są nie tylko atrakcyjniejsza cena wynikająca z niższych kosztów pracy, ale też ich niezwykła sprawność programistyczna, wieloletnie doświadczenie i umiejętność elastycznego rozwiązywanie problemów.
Polskie firmy tego typu dobrze poradziły sobie z efektami zamrożenia gospodarki w czasie Covid-19. Według najnowszego raportu Organizacji Pracodawców Usług IT (SoDA) „Wpływ COVID-19 na branżę Software House w Polsce”, ich zarządy są optymistami. Ocena dotyczy zarówno płynności i wyników finansowych firm z tego sektora oraz sfery operacyjnej całej branży. Badani właściciele firm sygnalizują również nowe trendy; takie jak przyspieszenie cyfrowej transformacji wśród klientów oraz częstsze eksperymenty z narzędziami marketingowymi. Nadal rynek chłonie i potrzebuje nowych pracowników.
Silny wzrost i „szklany sufit” dalszego rozwoju
„Mimo wstępnych obaw, w drugim kwartale 2020 roku firmy zadeklarowały, że zwiększyły przychody średnio o 20%, podczas gdy prognozowana rentowność wynosiła 15%. Dodatkowo, ponad 255 firm odnotowała silny wzrost przychodów, nawet o 30%, a niektóre przekroczyły pułap 100% wzrostu w stosunku do roku poprzedniego” – piszą autorzy raportu.
Konsolidacja na rynku software house’ów wydaje się nieunikniona. W tej chwili rynek jest bardzo rozdrobniony i mocno konkurencyjny. Znacząca część mniejszych podmiotów – mimo bardzo dobrych zespołów i wysokich kompetencji – osiąga wyniki na poziomie progu rentowności. Co więcej, mniejszym podmiotom trudno jest inwestować w budowę dobrych zespołów marketingu i sprzedaży, a przychody opierają na wąskiej grupie 2-3 kluczowych klientów. Spodziewam się, że w średnim terminie, za 3-5 lat, na rynku pozostanie kilka największych podmiotów” – komentuje Adam Demusiak, partner PwC, szef Zespołu ds. Fuzji i Przejęć.
Pomimo tak dobrych wyników i pozytywnych nastrojów po ponad 30 latach, branża software house w Polsce zaczyna dochodzić do ściany mierzonej możliwościami organicznego wzrostu. Zidentyfikowanymi przez ekspertów barierami rozwoju tej branży są: rozdrobnienie – często bowiem są to kilkuosobowe firmy – oraz kłopoty z pozyskiwaniem nowych pracowników, zarówno developerów, jak i kadry zarządzającej. Rozwiązaniem, które coraz częściej stosują najbardziej dojrzałe software house’y, jest konsolidacja, która umożliwia najszybszą skalowalność tych biznesów. Najszybciej w ten sposób rosną Grupa TenderHut, która chce wejść na giełdę, aby pozyskać fundusze m.in. na dalsze przejęcia oraz Grupa Euvic, która planuje na przejęcia wydać nawet 100 mln zł, a w tym roku osiągnąć nawet 1 mld zł przychodu.
Szansę w dynamicznym rozwoju poprzez konsolidację dostrzega na razie część, najbardziej dojrzałych software house’ów w Polsce. W raporcie: „Czy Polska ma szansę stać się hubem IT Europy” autorstwa Fundacji Citi Handlowy – we współpracy z SoDA – wskazano, że jeżeli chodzi o ścieżki rozwoju firm tworzących oprogramowanie na zamówienie, to strategię skalowania przez akwizycję wybiera 20% firm. Trend rozwoju przez akwizycję potwierdza Adam Demusiak, partner PwC, szef Zespołu ds. Fuzji i Przejęć, który w komentarzu zawartym w ww. raporcie przewiduje dalszą konsolidację branży oraz zainteresowanie funduszy typu private equity tym sektorem rynku.
Konieczna konsolidacja rynku twórców oprogramowania
„Konsolidacja na rynku software house’ów wydaje się nieunikniona. W tej chwili rynek jest bardzo rozdrobniony i mocno konkurencyjny. Znacząca część mniejszych podmiotów – mimo bardzo dobrych zespołów i wysokich kompetencji – osiąga wyniki na poziomie progu rentowności. Co więcej, mniejszym podmiotom trudno jest inwestować w budowę dobrych zespołów marketingu i sprzedaży, a przychody opierają na wąskiej grupie 2-3 kluczowych klientów, co zwiększa ryzyko biznesowe. Spodziewam się, że w średnim terminie, za 3-5 lat, na rynku pozostanie kilka największych podmiotów, które charakteryzować się będą wyższą rentownością i lepszą dywersyfikacją portfela klientów” – komentuje Adam Demusiak.
Raport wskazuje dwóch liderów trendu konsolidacji rynku, którzy publicznie komunikują przejęcia i chęć kontynuowania strategii M&A (Mergers & Acqusitions). Autorzy wymieniają w tym zestawieniu wspomnianą już Grupę TenderHut oraz Netguru. Według raportu, TenderHut poza realizacją strategii dynamicznego wzrostu przez akwizycję mniejszych spółek IT zarówno w Polsce jak i za granicą, rozwija także nowe usługi powołując nowe spółki o charakterze start-up’owym.
Większość konsolidacji w Polsce ma charakter acqui-hiring, czyli przejęcia przez pozyskiwanie talentów. Zazwyczaj wartość takich transakcji jest relatywnie niska, natomiast w ostatnich latach skala tego zjawiska rośnie. Konsolidacja, poprzez pozyskiwanie mniejszych spółek pozwala nie tylko przejąć zgrane zespoły programistów, ale również, a w zasadzie przede wszystkim menedżerów wyższego szczebla, którzy będą stanowili potem skład senior managementu organizacji.
W opublikowanej na początku lipca 2021 r. strategii Grupa TenderHut powiadomiła, że ma zidentyfikowanych aż 36 podmiotów, które mogłyby stać się celami akwizycji dokonywanych przez Grupę. 33 z tych podmiotów prowadzą działalność na rynku polskim, natomiast pozostałe na rynkach zagranicznych. Firma podkreśliła także w tym dokumencie, że „trwałe wpisanie się w trendy konsolidacyjne w branży informatycznej oraz podtrzymanie wysokiego tempa rozwoju w poszczególnych segmentach działalności w latach 2021-2025 są istotnymi elementami strategii rozwoju Grupy TenderHut”.
Dlaczego konsolidować, skoro jest tak dobrze?
W związku ze wspomnianymi kłopotami stojącymi na drodze do dalszego rozwoju większość konsolidacji w Polsce ma charakter acqui-hiring, czyli przejęcia przez pozyskiwanie talentów. Zazwyczaj wartość takich transakcji jest relatywnie niska, natomiast w ostatnich latach skala tego zjawiska rośnie. „Konsolidacja, poprzez pozyskiwanie mniejszych spółek pozwala nie tylko przejąć zgrane zespoły programistów, ale również, a w zasadzie przede wszystkim menedżerów wyższego szczebla, którzy będą stanowili potem skład senior managementu organizacji” – wyjaśnia Robert Strzelecki, prezes Grupy TenderHut.
Taki sposób rekrutacji jest o tyle efektywniejszy, że menedżerowie mniejszych organizacji doskonale znają wyzwania, przed którymi stoją software house’y na najdrobniejszym poziomie. „W małej organizacji oni muszą robić wszystko: od obsługi klienta, po wystawianie faktur lub windykację. Rozumieją, że cash flow jest czymś ważnym. Dodatkową wartością, którą przynoszą nam tak pozyskani menedżerowie to ich wiedza co działa i wspiera rozwój, a co nie działa i może sprawić problemy” – dodaje Robert Strzelecki.
„Często małe software house’y odnoszą ogromne sukcesy, tworząc bardzo zaawansowane projekty. Dzieje się tak dzięki doświadczonym, zgranym zespołom. Natomiast kłopotem staje się część operacyjna przedsiębiorstwa, gdy trzeba zadbać o tak podstawowe rzeczy jak HR, marketing czy windykacja” – mówi Piotr Nowak, szef Olsoft, firmy przejętej przez TenderHut. „Większa organizacja może zrobić więcej. Łatwiej i lepiej zarządzać zasobami i alokować zadania do osób, które są wyspecjalizowane w danych dziedzinach. To także całe zaplecze, którego mniejszym firmom brakuje. Nie tylko mam tu na myśli zespoły księgowe czy sekretariat, ale zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing czy PR. Pod względem kultury organizacji dla nas to był ogromny skok jakościowy” – dodaje.
Wraz z akwizycją i łączeniem się organizacji w jeden organizm na rynku można zaobserwować również, że jest to droga na rozszerzanie kompetencji. Widoczny trend pokazuje, że w ten sposób pozyskiwane są zespoły analityków i architektów IT, projektantów UI/UX oraz badaczy. Sporą grupę stanowią również testerzy oprogramowania, specjaliści ds. bezpieczeństwa informatycznego czy analitycy biznesowi.
Ogłaszając niedawne połączenie z TenderHut, Maciek Kotok, prezes zarządu śląskiej firmy Evertop tak wyjaśniał decyzję: „Dołączenie do grupy było dla nas ważną decyzją. Łącząc się z TenderHut, z dnia na dzień staliśmy się członkiem dużej organizacji, która może realizować globalne projekty na skalę, o którą zawsze nam chodziło. Po prostu duży może więcej” – skomentował.
Wraz z akwizycją i łączeniem się organizacji w jeden organizm na rynku można zaobserwować również, że jest to droga na rozszerzanie kompetencji. Widoczny trend pokazuje, że w ten sposób pozyskiwane są zespoły analityków i architektów IT, projektantów UI/UX oraz badaczy. Sporą grupę stanowią również testerzy oprogramowania, specjaliści ds. bezpieczeństwa informatycznego czy analitycy biznesowi.
Najważniejsze akwizycje software house’ów w ostatnich latach
TenderHut w ostatnim czasie przejął spółkę Evertop, rozszerzając w ten sposób zasięg działalności w Polsce o rejon Śląska. Menedżerowie firmy dołączyli do senior managementu spółek w technologicznej grupie. Wcześniej TenderHut przejął szereg innych, mniejszych firm takich jak QBurst Poland, pełniącej funkcję deweloperskiego oddziału firmy QBurst Technologies z siedzibą w Indiach, Javeo, Order of Code i Olsoft. Szefowie tych organizacji po połączeniu objęli kluczowe role w zarządach spółek zależnych TenderHut.
Asseco Poland w I kw. 2021 r. przejęło firmę Things Solver, która zajmuje się oprogramowaniem w zakresie sztucznej inteligencji i machine learning oraz Vebspot, która świadczy usługi jako portal internetowy, w ramach którego zarejestrowani użytkownicy mogą dokonywać zakupów produktów, usług lokalnych i podróżniczych. Z kolei na rynku izraelskim spółka przejęła ITSoft, która świadczy usługi w zakresie outsourcingu pracowników R&D i firmę Kol Hamas, która jest dostawcą usług kadrowo-płacowych, księgowych i podatkowych.
Ailleron sfinalizował sprzedaż udziałów w spółce Software Mind. Przejął je fundusz Enterprise Investors. Cały segment usługowy działalności Ailleron – Enterprise Services został przeniesiony do spółki Software Mind. Wartość wydzielonej części biznesu wyceniono na 150 mln zł (221 mln zł po wniesieniu środków).
Oaktree Capital i Cornerstone Partners konsolidują rynek poprzez Grupę Avenga. Wraz z przejęciem IT Kontrakt w czerwcu 2017 roku, przy współpracy Oaktree Capital Management i Cornerstone Partners powstała Grupa Avenga. Grupa specjalizuje się w kompleksowych usługach outsourcingu IT dla klientów w Europie Zachodniej, Skandynawii i Stanach Zjednoczonych. Organizacja przeprowadziła szereg akwizycji: Solibrain (Polska), Sevenval (Niemcy) i CoreValue (USA/Ukraina).
W 2019 roku Mid Europa Partners – jeden z wiodących inwestorów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej – odkupił od funduszu Enterprise Investors Grupę Intive za ok. 100 milionów eUR. Intive dostarcza specjalistyczne rozwiązania informatyczne specjalizując się między innymi w: technologii Java i JavaScript, a także UX i UI.
Netguru w ostatnich latach dokonuje przejęć całych zespołów wzmacniając kompetencje technologiczne. Do najważniejszych transakcji spółki zaliczyć można przejęcia zespołów z firm Vorm, Bitcraft i 7ninjas.
Z kolei Grupa Euvic – uważająca się raczej za integratora 2.0, a nie software house, choć to znacząca jej część działalności – planuje na przejęcia ok. 100 mln zł. Tylko w tym roku firma przejęła eo Networks, FFW Communications, czy Sirocco Mobile.
