W 2024 roku 67% firm zwiększyło użycie oprogramowania open source – co nas czeka w przyszłości?

Rosnąca popularność otwartych rozwiązań przekłada się na dynamikę ich rozwoju, jednocześnie rodząc pytania o to, w jakim kierunku będzie on następował. Według ekspertów, w ostatnim roku najważniejszymi czynnikami kształtującymi rynek open source były rozwój sztucznej inteligencji, zagrożenia cybernetyczne i globalny trend dążenia do autonomii cyfrowej.

Choć budowanie zaufania do oprogramowania open source było trudne i trwało latami, dziś większość osób uważa, że rozwiązanie to jest bezpieczniejsze od komercyjnych alternatyw. W 2024 roku z opinią tą zgadzało się 76% specjalistów, czyli o 3% więcej niż przed rokiem – wynika z badania The Linux Foundation [1]. Co więcej, aż 8 na 10 ekspertów uważa, że podejście open source zwiększa bezpieczeństwo procesu rozwoju oprogramowania bardziej niż metody zamknięte.

Wpływ AI na kierunek rozwoju rynku open source

W 2024 roku duży wpływ na rynek open source miał również rozwój AI. O sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowemu mówiło się w wielu kontekstach: od korzyści związanych z automatyczną analizą kodu i wykrywaniem podatności, przez możliwości szybszego rozwoju projektów, aż po zagrożenia wynikające z wykorzystania AI przez cyberprzestępców.

W przypadku open source sztuczna inteligencja z pewnością będzie jednym z najważniejszych tematów również w 2025 roku. Już dzisiaj najwięcej (43%) specjalistów uważa, że to właśnie AI i uczenie maszynowe są technologiami, które najbardziej skorzystałyby na „otwarciu”. Opinie wśród twórców tych rozwiązań są jednak podzielone. W ostatnim roku mogliśmy zaobserwować wręcz odwrotną tendencję, polegającą na zmianach w licencjach ograniczających wolny dostęp do projektów AI.

“W związku z tempem rozwoju rynku sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego rolę fundamentu nowoczesnych aplikacji mogą odegrać platformy open source, m.in. Kubernetes i Apache Kafka. Jednocześnie zmiany prawne w zakresie bezpieczeństwa IT najpewniej przyczynią się do zwiększenia popularności rozwiązań certyfikowanych i wspieranych komercyjnie – takich, które z jednej strony będą niezawodne, z drugiej zaś – nadal otwarte” – komentuje Marek Najmajer, dyrektor ds. produktów w Linux Polska

Rośnie rola open source jako alternatywy dla monopoli technologicznych

Badania pokazują, że coraz więcej specjalistów widzi w open source szansę na przełamanie monopoli technologicznych. W 2024 roku nawet 58% osób uznało, że właśnie w tym kierunku powinny nastąpić dalsze inwestycje w otwarte rozwiązania. Dla porównania: rok wcześniej odpowiedź taką wskazało 39% ankietowanych, czyli o 19% mniej – wynika z analizy The Linux Foundation.

Sam fakt traktowania open source jako alternatywy dla rozwiązań komercyjnych nie dziwi – taka jest jego istota. Otwarty kod daje organizacjom wiele korzyści, a według specjalistów najczęstszymi są:

• niższy koszt posiadania oprogramowania (66% odpowiedzi),
• większa produktywność (66%)
• uniezależnienie od jednego dostawcy (65%).

Zastanawia jednak gwałtowny wzrost odsetka osób, dla których walka z monopolami stała się kluczowym celem open source. Jak wyjaśnia Magdalena Lasecka, Director Project Management Office w Linux Polska, zmiana ta wynika przede wszystkim z czynników geopolitycznych: “Rozwiązania oparte na otwartym kodzie to dla organizacji główny sposób na przełamanie monopolu gigantów technologicznych i ograniczenie ryzyka projektowego związanego, m.in. z niespodziewanym wzrostem kosztów oprogramowania. W szerszym wymiarze inwestowanie w open source jest krokiem w kierunku suwerenności technologicznej kraju lub regionu. Trend ten widoczny jest wyraźnie w Chinach, choć pewne działania w zakresie transformacji cyfrowej i uniezależnienia się od zewnętrznej własności intelektualnej podjęły również instytucje unijne” – wskazuje.

Uzasadniony jest również pogląd, że rok 2025 zmieni relacje między biznesem a społecznością open source. Jak twierdzą eksperci, wskazują na to nowo powstałe inicjatywy wspierające rozwój wewnętrznych rozwiązań przy użyciu otwartych metodologii oraz coraz większe znaczenie OSS w kluczowych sektorach, takich jak finansowe i e-commerce. Rosnącą siłę open source widać również w sektorze publicznym. Tu przykładem jest EZD RP – projekt, który stanowi krok w kierunku transformacji cyfrowej administracji publicznej.

[1] The Linux Foundation, Open Source Maturity in Europe. Milestones, Opportunities, and Pathways in 2024.