58% polskich firm rozpoczęło dostosowywanie się do regulacji AI Act

Tak wynika z najnowszego badania EY, pt. “Jak polskie firmy wdrażają AI”. Ponadto, już 25% firm nad Wisłą (+5% rdr) bardzo dobrze orientuje się w obowiązujących przepisach – m.in. przeprowadzając analizę zgodności z prawem implementacji i użycia systemów AI przed ich wdrożeniem. Jednocześnie działy prawno-podatkowe należą do najmniej zaawansowanych w wykorzystywaniu narzędzi AI – do tej pory wprowadziło je jedynie 5% organizacji.

Wyniki wspomnianego badania pokazują, że krajowe firmy są świadome konieczności wdrożenia AI Act, ale napotykają na liczne wyzwania. Otóż 16% organizacji, które już rozpoczęło implementację odpowiednich procedur, przerwało jednak swoje działania. Może to wskazywać na trudności natury technologicznej lub brak odpowiednich zasobów umożliwiających pełną weryfikację wszystkich wymagań, uważają autorzy raportu. Co więcej, kolejne 17% przedsiębiorstw nie rozpoczęło jeszcze żadnych działań. Tymczasem regulacyjny zegar nieubłaganie odmierza czas.

Przypomnijmy, że unijne rozporządzenie w sprawie AI weszło w życie 1 sierpnia 2024 roku, ale rozpoczęcie stosowania przepisów zostało przesunięte o 2 lata. Należy jednak pamiętać, że od tej zasady jest wiele wyjątków.

“Już od 2 lutego 2025 roku obowiązują przepisy dotyczące praktyk zakazanych takich jak np. scoring społeczny. Kolejne regulacje będę zaś sukcesywnie aktywowane w kolejnych miesiącach. Dla wielu firm oznacza to ostatni dzwonek na rozpoczęcie niezbędnych działań” – mówi Justyna Wilczyńska-Baraniak, Partnerka EY, Liderka Zespołu Prawa Własności Intelektualnej, Technologii i Danych Osobowych w Kancelarii EY Law.

Poziom legislacyjnej orientacji polskich firm

Ostatnie dwa lata stały pod znakiem znaczącego rozwoju narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji oraz rosnącego poziomu ich implementacji w organizacjach. Konieczność szybkiej adaptacji dotyczyła również działów prawnych. W efekcie jak już wspomniano 25% badanych organizacji deklaruje bardzo dobrą znajomość aktualnych przepisów. W aspekcie praktycznym oznacza to m.in. przeprowadzanie analiz zgodności z prawem i użycia systemów AI przed ich wdrożeniem.

Kolejne 42% (+1% rdr) przedsiębiorstw definiuje swój poziom legislacyjnej orientacji jako dobry, a 20% (- 4%) jako średni. Jedynie 6% (-2%) ankietowanych firm wskazało, że nie wie jakie przepisy mają zastosowanie do systemów sztucznej inteligencji. Bezpośrednim efektem coraz lepszej orientacji w przepisach jest znaczący spadek (z 15% do 8%) ograniczeń regulacyjnych na liście barier wskazanych przez firmy, które wstrzymały rozpoczęty już proces wdrożenia narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji.

Compliance poszukuje swojej drogi w implementacji AI

Jak się okazuje, zakres wdrożenia w organizacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji bezpośrednio zależy od konkretnej funkcji. W przypadku obsługi klienta lub marketingu i analiz rynku już 41% ankietowanych firm wprowadziło AI. Na przeciwległym biegunie znajduje się obszar compliance z wynikiem 5%. Co więcej ten rezultat niemalże nie zmienił się na przestrzeni ostatniego roku. Może to wskazywać, że w przypadku kwestii prawno-proceduralnych dostępna technologia nie odpowiada w wystarczającym stopniu na wyzwania związane np. z koniecznością zachowania najwyższych standardów poufności danych.

Nie oznacza to, że firmy nie podejmują w tym zakresie odpowiednich działań. Analiza procesu wdrożeniowego – w tym dotycząca aspektów prawnych – jest jednym z kluczowym etapów przygotowujących organizację do wprowadzenia rozwiązań bazujących na sztucznej inteligencji. Potwierdzeniem jest wysoki odsetek wskazań (28%) tego elementu wśród obszarów, w które ankietowane firmy zdecydowały się zainwestować swój budżet przeznaczony na AI.

“Compliance jest jednym z najtrudniejszych obszarów organizacji w zakresie implementacji AI. Konieczność zachowania najwyższych standardów związanych z ochroną danych wpływa na mniejszą ilość informacji na których mogą szkolić się modele AI. Dodatkowo eksperci zajmujący się kwestiami podatkowymi lub prawnymi w swoich działaniach nie posiadają marginesu błędu, co wpływa na niższy poziom zaufania do wyników dostarczanych przez narzędzia AI. Nie ma jednak wątpliwości, że z czasem sytuacja zaczynie się zmieniać, a compliance nie pozostanie ostatnim analogowym działem w cyfrowych organizacjach” – podsumowuje Zbigniew Deptuła, Lider Zespołu Sprawozdawczości Podatkowej, EY Polska.

Drugą edycję badania “Jak polskie firmy wdrażają AI” opracowano w ostatnim kwartale 2024 roku na próbie 501 dużych i średnich przedsiębiorstw działających w branżach produkcyjnej, usługowej i handlowej.