Kolejne spotkanie CXO HUB z cyklu poświęconego optymalizacji środowisk chmurowych przyniosło porcję ciekawych przykładów i dyskusji. Okazało się też, że doświadczenia z optymalizacji chmury pozwalają lepiej kształtować całościowe podejście do technologii, szczególnie w kontekście dynamicznych zmian w relacjach z dostawcami.
Tematyka spotkania i zapowiadani goście przyciągnęły liczne i znakomite grono CXO. Spotkanie otworzyła Urszula Kruczek, dyrektor sprzedaży obszaru Enterprise w firmie T-Mobile Polska Business Solutions (d. T-Systems), z grupy T-Mobile Polska, partnera spotkania. Jak podkreśliła, temat optymalizacji technologii, zwłaszcza technologii chmurowych, należy obecnie do najważniejszych zagadnień podejmowanych przez firmę we współpracy z jej klientami.
W szczególności dotyczy to planowania migracji do chmury, ale także np. nowego podejścia do budowania centrów zapasowych. Zwiększone zainteresowanie takimi projektami wynika z faktu, że mamy do czynienia z okresem turbulencji na rynku technologicznym, a wiele zmian dokonuje się dosłownie na naszych oczach. Urszula Kruczek zauważyła, że na niektóre zmiany organizacje biznesowe mogą wpływać, jednak często są to zmiany niezależne od nich.
Chmurowe optymalizacje: Grupa Allegro
Spotkanie rozpoczęło się od wywiadu na żywo z Marcinem Mazurkiem, wiceprezesem ds. technologii w Grupie Allegro. Rozmowa koncentrowała się wokół zagadnień związanych z procesem weryfikacji kosztów w relacji chmura vs on-premise, a także pomiędzy środowiskami chmury publicznej, kompetencji niezbędnych w procesie monitorowania i walidacji efektywności chmury, czy wreszcie korzyści płynących z istnienia tego procesu.
Firma tak rozległa, jak Grupa Allegro, wymagała organizacji IT, która będzie zapewniać frameworki, bezpieczeństwo oraz właściwe procesy governance, a więc całe środowisko. IT pełni zatem w Grupie Allegro rolę sklepu technologicznego, dostarczającego wszelkiego rodzaju produktów. Zapewnia również swoisty produkt optymalizacyjny – warunkując połączenie finansowego i technologicznego zarządzania firmą.
Czasy, kiedy technologia miała tylko obsługiwać wzrost działalności biznesowej, minęły dawno. Już 8 lat temu powstały w Grupie Allegro ramy rozliczania wykorzystania konkretnych technologii. Zainteresowanie tymi kwestiami przejawiała jednak przede wszystkim strona technologiczna, a nie biznesowa. Wiedza o kosztach, wykorzystaniu czy amortyzacji rozwiązań IT była dostarczana, ale rozliczenia te miały charakter informacyjny, a nie wiążący dla biznesu. Model, który nie był podstawą do zmiany zachowań, stopniowo więc tracił na znaczeniu. W ostatnich latach zmieniło się to jednak zasadniczo. Do tych zbudowanych, wytrenowanych na danych i procesach podstaw można było wrócić w dogodnym dla biznesu momencie – i nastąpiło to po pandemii COVID-19. Ten czas okazał się odpowiedni do rozpoczęcia bardzo bliskiej współpracy działu IT z obszarem kontrolingu finansowego. Obecnie w strukturach Allegro działa komórka kontrolingu IT współpracująca bezpośrednio z CFO. Jej zadaniem jest analiza i bieżące relacjonowanie wszelkich finansowych wymiarów wykorzystania technologii. Takie podejście jest szczególnie przydatne w kontekście chmury.
Warunkuje bowiem strategiczne decyzje o wyborze technologii. Przykładowo, w Grupie Allegro w całości w chmurze publicznej funkcjonują rozwiązania analityki biznesowej – była to świadomie podjęta decyzja, uwzględniająca koszty, ale i korzyści z takiego rozwiązania. Wypracowane w Allegro podejście dzieli wszelkie usługi chmurowe na budżety, rozliczane w kontekście szacunków ich wykorzystania. Jest to silnie zautomatyzowane działanie – tylko w ten sposób można uchronić się przed gwałtownym niekontrolowanym wzrostem kosztów, typowym zjawiskiem dla wielu firm migrujących do chmury. Posiadanie odpowiednich narzędzi pozwala na ciągłą optymalizację. Podejście wypracowane przez Grupę Allegro pozwala też na stopniowe podnoszenie jakości prognoz związanych z wieloma wymiarami zastosowania modelu chmury obliczeniowej – warto dodać, że początkowe błędy sięgały 20% – zaś stopniowa kalibracja oparta na cyklicznej ocenie usługi umożliwia modyfikowanie sposobu wykorzystania. Dzięki temu prognoza jest na bieżąco korygowana i nie odbiega istotnie od założeń. Osobnym wątkiem są regularne działania mające na celu podnoszenie efektywności pracy zespołu IT w obszarach, takich jak utrzymanie czy wsparcie deweloperów. One także mają wpływ na całkowity koszt utrzymania środowiska.
Chmura dla sektora finansowego: doświadczenie FinOps w mBanku
W kolejnym wystąpieniu swoją perspektywę w zakresie wykorzystania środowisk chmury obliczeniowej przedstawił Aleksander Gawroński, dyrektor obszaru infrastruktury w mBanku. W instytucji tej kluczowe znaczenie dla efektywnego zastosowania ma chmurowe centrum kompetencji. Jego rolą jest m.in. budowa najbardziej wydajnego podejścia do chmury. Aleksander Gawroński mówił również o uwarunkowaniach prawnych sektora, które rzutują na sposób wykorzystania technologii cloudowych.
Instytucja regulowana i cały sektor finansowy także skierowały swoją uwagę w kierunku modelu chmurowego w okresie pandemii. W mBanku kluczowym czynnikiem powodzenia w adaptacji do chmury było powołanie Cloud Center of Excellence. Jest to struktura i zespół, które rozprowadzają wiedzę, procesy, procedury związane z użyciem chmury obliczeniowej wskroś całej organizacji biznesowej. Mechanizm FinOps był od początku elementem całościowego procesu w ramach centrum doskonałości, ale utrzymywano również relację z funkcjonującym od dawna kontrolingiem IT. Ta ciągłość i współdzielenie tematów są bardzo istotne, ponieważ pozwalają utrzymać centralne planowanie IT. Innym ważnym składnikiem CCoE jest governance – nadzoruje ono np. proces, w ramach którego każdy nowy produkt lub projekt podlega ocenie pod względem przydatności zastosowania chmury.
Aleksander Gawroński zauważył też, że kwestia finansowa nigdy nie była powodem zwrotu do chmury. Podstawową motywacją jest możliwość modernizacji otoczenia pracy – dostępność nowych rozwiązań, podlegających przy tym daleko posuniętej i postępującej automatyzacji, która w dzisiejszych realiach staje się czynnikiem warunkującym efektywność. Odrębnym powodem jest presja dostawców na migrację do produktów chmurowych. W ocenie dyrektora infrastruktury mBanku, firma ta jest na początku drogi do szerokiego wykorzystania modelu chmurowego – ale podejście, które wprowadziło ostrożne, stopniowe planowanie i migrację, okazuje się bardzo trafne. Pozwala bowiem uniknąć większych błędów w prognozach.
CXO Insight: chmura oswojona
Ciekawym elementem spotkania CXO HUB było omówienie wyników sondażu CXO Insight poświęconego tematowi spotkania. Rolę komentatorów przyjęli rozmówcy – Aleksander Gawroński i Marcin Mazurek, do których dołączyła Jolanta Anders, Business Development Manager w T-Mobile Polska Business Solutions. Do dyskusji włączali się także uczestnicy spotkania.
Do omówienia wybraliśmy trzy zagadnienia poruszone w poprzedzającym spotkanie sondażu:
- Czy na podstawie danych i prognoz finansowych podejmowano już decyzje o zmianie środowiska?
- Który obszar firmy generuje najwięcej kosztów w związku z wykorzystaniem środowiska chmurowego?
- Na czym skupia się obecnie rozwój kompetencji związany z adaptacją chmury?
Niewątpliwie najbardziej interesujące okazały się wyniki badania w pierwszym z wątków. Wśród respondentów, którzy zmieniali środowisko na podstawie danych i prognoz finansowych, aż 33% ankietowanych deklarowało, że na bazie takiej ewaluacji środowiska, zmieniło chmurę obliczeniową na własną infrastrukturę. Z kolei 34% badanych na tej podstawie przeniosło z własnej chmury obliczeniowej dane, usługi lub rozwiązania do chmury publicznej. W odwrotnym kierunku zmiany dokonało 12% ankietowanych. Natomiast 21% respondentów zmieniało środowisko pomiędzy różnymi ekosystemami chmury publicznej.
Nasi komentatorzy wskazywali, że może to być wynikiem braku kompetencji do wykorzystania chmury obliczeniowej, albo przeciwnie – może wiązać się z pozyskaniem takich kompetencji i weryfikacji architektury IT, ponieważ okazała się nieopłacalna, niewydajna lub nieadekwatna do potrzeb biznesowych. W dojrzałych organizacjach decyzje tak doniosłe, jak wycofanie z chmury publicznej do własnej infrastruktury dokonujące się na podstawie danych i prognoz finansowych, muszą być przecież efektem pracy zbudowanego aparatu do ewaluacji wydajności wykorzystania chmury.
Budowanie chmurowej odporności wobec vendor lock
W drugiej części spotkania głównym wątkiem było zagadnienie tzw. chmurowej odporności. Najpierw o budowie strategii chmurowej odpornej na zmiany prawne, zmiany zakresu kompetencji oraz zmiany właścicielskie mówił Marek Andrzejuk, Head of Portfolio and Innovation działu Digital & CLoud Services w Deutsche Telecom. Wskazał on na pojawienie się modeli naruszających stabilność rozwoju – opartych na subskrypcji, z wysoką oscylacją kosztową, dotykających technologii, które stanowią fundamenty architektury i stosu technologicznego wielu organizacji. Labilne fundamenty przekreślają dotychczasowe założenia i przekonania o odporności firm. W tym kontekście Marek Andrzejuk nawiązał do zmian wprowadzonych przez koncern Broadcom po przejęciu firmy VMware, które wywołały na rynku najgłośniejszy w ostatnich latach odzew i pewien niepokój. Nowe zasady konstrukcji licencji, a także warunków wsparcia i obsługi oraz planów rozwoju produktu stanowią dobry pretekst do ogólnej rewizji stabilności podstaw architektury rozwiązań wykorzystywanych w instytucjach publicznych i organizacjach biznesowych. Marek Andrzejuk przyznał, że obecnie Deutsche Telecom coraz częściej wspiera swoich klientów w takich właśnie procesach, posiłkując się własnym doświadczeniem.
Zwieńczeniem spotkania była debata oksfordzka. Tym razem teza debaty brzmiała: „Vendor lock 2.0. Dostawcy technologii będą intensywnie eksploatować technologiczne uzależnienie swoich klientów”. Tezy broniła drużyna w składzie: Marek Andrzejuk, Head of Portfolio and Innovation działu Digital & Cloud Services w Deutsche Telekom, Krzysztof Stumpf, Head of IT Delivery Stream, Raiffeisen Tech (TBC) i Aleksander Gawroński, Head of IT Infrastructure, mBank.
W drużynie przeciwnej wystąpili: Krzysztof Wykręt, dyrektor IT, VINCI Construction Usługi Wsparcia, Piotr Hołownia, IT & Digital Director, Global Tech Platforms – Marketing & eRB (eCommerce), Reckitt oraz Marek Łada, reprezentujący Radę Programową CXO HUB.
Jak zwracali uwagę dyskutanci występujący „za tezą”, swoiście pojmowana klientocentryczność – rozumiana w ten sposób, że klient znajduje się niczym cytryna w centrum wyciskarki, wpisana jest w biznesowe DNA dostawców różnego rodzaju technologii. Techniki tłoczenia, wyciskania, drenowania ulegają oczywiście nieustannie doskonaleniu. Jak zostało to wskazane w dyskusji, na tym tle przypadek VMware jest o tyle spektakularny, że do „wyciskarki” trafił cały ekosystem klientów i partnerów. Dyskutanci zwrócili uwagę, że jest to wielowymiarowy przypadek, który – o ile przyniesie zakładane i zresztą jasno komunikowane efekty – może zyskać naśladowców.
Z kolei oponenci, przeczyli, abyśmy doświadczali dziś na rynku nowego zjawiska. Ich zdaniem nieustannie oscylujemy pomiędzy okresami mniejszej i większej koncentracji na rynku technologii. Konsekwencją jest różne nasilenie tendencji do eksploatacji – monetyzacji uzależnienia klientów. Przejęcie VMware przez Broadcom i jego konsekwencje to w istocie normalna sytuacja biznesowa zmierzająca do wykorzystania pozycji rynkowej danej technologii i budowy podstaw wciąż prosperującego biznesu w przyszłości.
Podczas debaty oksfordzkiej, w której aktywnie uczestniczyła publiczność, padło jeszcze wiele ważkich argumentów. W końcowym głosowaniu – publiczność debaty poparła jednak stronnictwo „za tezą”, przechylając się do oceny, że rynek ma do czynienia z próbą wprowadzenia większego uzależnienia od dostawców – wszyscy pokładają jednak nadzieję w tym, że rynek nie znosi próżni i reakcją na próby jego domknięcia będzie pojawienie się nowych opcji, technologii i modeli pozwalających firmom efektywniej prowadzić biznes.
Wobec takiego rozstrzygnięcia dyskusji, wypada zauważyć, że wątek FinOps i szerzej – optymalizacji chmury – poruszany na ostatnich spotkaniach CXO HUB, jest ważnym elementem przeciwdziałania uzależnieniu od dostawców technologii. Z poziomu aparatu, narzędzia, w naszych dyskusjach przechodzi do rangi strategicznego procesu warunkującego długofalowy rozwój firmy. W takim też duchu szykujemy program kolejnego spotkania poświęconego drodze do FinOps+: procesowego rozwiązania służącego odporności przedsiębiorstwa.
