CXO Insight: badanie adaptacji rozwiązań cloud computing AD 2021

Eurostat podał w 2020 roku dane o znaczącym wzroście – w ciągu ostatnich
2 lat – adaptacji usług chmury publicznej w polskich przedsiębiorstwach. Wskaźnik ten wzrósł z ok. 11% w 2018 roku do 24% w roku 2020. Najgłośniejszym jednak wydarzeniem roku 2020 na pewno było ogłoszenie powstania w Polsce regionu Microsoft Azure. Rok wcześniej podobną informację podał Google Cloud,
a w kwietniu tego roku region Warszawa rozpoczął działalność. W powszechnej opinii, to milowy krok w adaptacji modelu chmury obliczeniowej w polskiej gospodarce. Znikają bowiem istotne dotąd dla wielu podmiotów bariery korzystania ze środowisk chmury publicznej. Czy tak jest naprawdę?

Zdaniem większości respondentów badania CXO Insight, te wydarzenia nie wpływają na strategię podejścia do chmury obliczeniowej w ich firmach. Deklaruje tak ponad 70% CXO, co oznacza, że w wielu wypadkach chmurowa transformacja nabrała kształtu już dużo wcześniej. Choć dla niemal 20% badanych stanowi to zachętę do wykorzystania chmury, być może dodatkową. Dla 14% ankietowanych te wydarzenia to przesłanka np. do przeniesienia do chmury kluczowych aplikacji, a więc podniesienia rangi modelu chmurowego w technologicznej architekturze firmy. Jaka jest dzisiaj, możemy wyczytać wprost lub pomiędzy wierszami z wyników naszej ankiety.

Chmurowe finanse

To nie chmura stanowi główny punkt odniesienia finansów IT. Przynajmniej o tyle, że we wszystkich jej przejawach i obliczach nie jest głównym punktem budżetów IT większości badanych organizacji. Dla największej grupy liczby respondentów, usługi cloud computing odpowiadają dziś za mniej niż 10% budżetu – to opinia ponad 40% badanych CIO. Na przeciwległym biegunie jest grupa ok. 10% firm, gdzie z kolei IT równa się chmura; tam wydatki na chmurę obliczeniową stanowią ponad połowę budżetu IT.

Nadchodzący rok ma przynieść dynamiczny rozwój tej pozycji budżetowej. Zastrzegając, że ankiety spływały w okresie kwiecień-czerwiec, warto zauważyć, że według ponad połowy respondentów wydatki na cloud computing wzrosną w ciągu 12 miesięcy powyżej 10%. Zdaniem 12% ankietowanych, wzrost ten będzie bardzo duży – w przedziale 30-50% wyjściowej wartości. To mocno przebuduje nie tylko finanse, organizację IT, ale i model biznesowy tych firm.

Kształt chmurowej transformacji

Pierwszy krok w przygotowaniu do migracji chmurowej może stanowić skorzystanie z audytu Cloud Assessment. Może, ponieważ zdaniem zdecydowanej większości naszych ankietowanych – nie jest to konieczne. Ponad 70% respondentów nie korzysta z takich usług przed planowaną migracją.

Różnorodność środowiska może świadczyć o nabytym doświadczeniu w korzystaniu z chmury obliczeniowej w ogóle. Obecnie ponad 40% ankietowanych deklaruje, że korzysta z chmur wielu dostawców. Z kolei blisko połowa ankietowanych firm ma hybrydową architekturę chmurową. W jednorodnym środowisku chmurowym znajdują się natomiast aplikacje 1/3 uczestników naszego badania.

Zdecydowanym liderem chmurowym w Polsce jest, według wskazań respondentów, Azure. Ponad 3⁄4 ankietowanych korzysta z chmury Microsoftu. Niemal połowa ankietowanych ma także dostęp do chmury AWS, natomiast zdecydowanie słabiej w biznesie reprezentowane są rozwiązania trzeciego z czołowej trójki globalnych dostawców chmury obliczeniowej – Google. Około 1/5 ankietowanych korzysta ponadto z różnych dostawców w modelu SaaS.

Strategia multicloud, zdaniem naszych respondentów, pozwala przede wszystkim na wybór najlepszych rozwiązań i dopasowanie ich do potrzeb firmy (30% odpowiedzi). Bardzo ważne są również i trzy, równie cenne dla ankietowanych, zagadnienia związane z elastycznością i odpornością firm: zwiększenie elastyczności rozwiązań IT, uniknięcie vendor-locka i optymalizacja kosztowa. Co nieco zaskakujące dla naszych respondentów, multicloud nie współgra w tym przypadku z poprawą wydajności i ograniczeniem opóźnień w dostępie do aplikacji.

Chmura wagi lekko półśredniej

O tym, jak istotna jest chmura w strategii firmy, świadczy odsetek kluczowych aplikacji wykonywanych w tym modelu. W wynikach naszej ankiety rysują się dwa mocne trendy. Jedna piąta ankietowanych przeniosła do chmury już ponad połowę swoich kluczowych systemów. To bardzo dużo, ale nadal większość organizacji ostrożnie zanurza się w modelu chmurowym. Jedna trzecia badanych przeniosła do chmury mniej niż 10% najważniejszych systemów.

Jednocześnie, niemal 60% firm deklarujących korzystanie z cloud computingu ma tam tak istotne systemy, jak CRM/HR/ERP albo rozwiązania BI/Analytics (35% wskazań). Gros zastosowań chmury dotyczy rozwiązań do współpracy – aplikacji biurowych, współpracy i komunikacji: realizowane są one z chmury w 4 przypadkach na 5 w firmach wykorzystujących cloud computing. Uwagę zwracać mogą także wyraźnie obecne kategorie, takie jak chmurowe rozwiązania do archiwizacji (powyżej 30% odpowiedzi), Disaster Recovery czy AI/ML – w obu wypadkach co piąty ankietowany korzysta z usług i rozwiązań tego typu dostarczanych z chmury. Zastosowań chmury przybywa i już teraz jest ich więcej niż pomieścić może kafeteria naszej ankiety: aż jedna piąta respondentów stosuje model chmurowy do obsługi systemów spoza 7 wymienionych przez nas kategorii głównych.

Zainteresowanie firm kieruje się w stronę pozyskiwanych z chmury obliczeniowej rozwiązań z obszaru analityki i zarządzania danymi oraz algorytmów AI/ML (odpowiednio 29% i 25% wskazań ankietowanych). To bardzo interesujący trend, mogący świadczyć o ważnej transformacji dokonującej się dzięki chmurze – przenoszeniu przez firmy swoje- go modelu zarządzania na model oparty o dane i informacje. Zwiastować to może kolejny etap w transformacji chmurowej polskich firm. Dla niemal połowy badanych najważniejsze korzyści z chmury obliczeniowej, to możliwość skorzystania z nowych, niedostępnych dotąd rozwiązań.

Dominują jednak nadal jeszcze korzyści „pierwszej generacji” – blisko 90% ankietowanych docenia przede wszystkim skalowalność środowiska do potrzeb biznesu, a niemal 60% dostępność i odporność na awarie, zaś 30% – redukcję kosztów (tu – połączoną z transparentnością kosztową).

Zarazem jednak – przy tak często chwalonej transparentności kosztów – za największe wyzwanie nasi respondenci uważają kontrolę kosztów (70% wskazań). Ponad połowa ankietowanych zalicza także do swoich wyzwań bezpieczeństwo i ochronę danych osobowych. Ten element połączyć można również z kwestią wyzwań dla ładu korporacyjnego firmy. Warto z kolei zwrócić uwagę, że bezpieczeństwo usług chmurowych również pozostaje kwestią otwartą dla wielu CXO – jedna trzecia respondentów musi zarządzić tym problemem.

Kompetencje chmurowe w centrum uwagi

Wiele mówi się o deficycie pracowników wykwalifikowanych do obsługi rozwiązań chmurowych. Przeświadczenie to znalazło odbicie w wynikach naszej ankiety. Niedostatek m.in. programistów Native Cloud czy specjalistów DevOps, 40% ankietowanych zalicza do największych wyzwań. Koresponduje to z deklaracją, że w przypadku ponad 40% przedsiębiorstw wytwarzane są już nowe rozwiązania Native Cloud, a 25% ankietowanych deklaruje, że planuje uruchomienie takiego projektu w ciągu najbliższych 12 miesięcy.

W tekście na łamach „ITwiz” 3/2021 („Chmurowa transformacja kompetencji”) i podczas spotkania CXO HUB, Krzysztof Wykręt, CIO w Gulermak, mówił o fundamentalnej roli Cloud Architecta. W jego opinii, architekt rozwiązań cloud computing – ekspert w zakresie wszelkich, potencjalnie możliwych modeli i układów chmurowych – powinien stanąć u boku CIO już na początku transformacji. Dzięki temu będzie mogła zostać ona właściwie zaprojektowana. Podobnego zdania jest ponad 60% ankietowanych, którzy uznali tę właśnie rolę za niezbędną do wdrożenia strategii cloud computingu w swojej firmie. Wysoko uplasowały się także funkcje architekta bezpieczeństwa w środowisku chmurowym oraz administratora systemów chmurowych (obie role miały powyżej 40% wskazań). Stworzenie osobnej jednostki strategicznej, na bazie tych kompetencji i skupionej wokół zagadnień cloud computingu, planuje obecnie 33% ankietowanych firm.

Mniej wskazań zyskują role „drugiego rzutu”, które dołączają do organizacji wraz z rozwojem i dojrzewaniem modelu chmurowego w firmie. Dotyczy to zarówno inżyniera potrafiącego pracować w modelu DevOps (33% wskazań) czy programisty Cloud Native (ok. 20% wskazań), jak i bardziej specyficznych – dla chmurowego kontekstu – ról: osoby do zarządzania dostawcami chmury oraz eksperta zarządzania ryzykiem (nieco ponad 10% wskazań).

Koszty wśród największych ryzyk w adaptacji chmury

Większość firm wydaje na usługi cloud computing nie więcej niż 30% swojego budżetu (65%), i to nie zmieni się w ciągu najbliższych 12 miesięcy. O nie więcej niż 10% wydatki na ten cel zamierza zwiększyć 45% organizacji, a o 10-30% ok. 41% z nich.

Jako największe wyzwanie CXO wskazują także kontrolę kosztów usług cloud computing (70%). Część z nich uważa, że wyzwanie zarządzania kosztami podejmować powinni specjaliści IT Finance. Priorytetową potrzebę ich zatrudnienia dostrzega aż 25% ankietowanych. Wśród innych, wymienianych wyzwań są: bezpieczeństwo i ochrona danych, w tym osobowych (53%) oraz brak specjalistów chmurowych (42%).

Ankietowane przez nas duże i bardzo duże firmy w Polsce najczęściej korzystają z usług cloud computing w zakresie: narzędzi do pracy grupowej i komunikacji, aplikacji biurowych (82%); aplikacji biznesowych, w tym CRM, HR, ERP (59%) oraz rozwiązań Business Intelligence, Data Warehouse i Data Analytics (35%). Z kolei nasi respondenci w pierwszej kolejności zainteresowani są usługami w chmurze w zakresie: rozwiązań Disaster Recovery (22%), backupu i archiwizacji (17%) oraz aplikacji biznesowych (17%).

Na podstawie wyników omawianego badania CXO Insight rysuje się obraz chmurowej drugiej fali, adaptacji i przyswojenia kolejnych korzyści oraz możliwości, jakie stwarza model chmury obliczeniowej. Rodzi to oczywiście nowe wyzwania, ale ambicją polskich CXO zawsze było przekraczanie barier i ograniczeń.