Raport Polska (prawdziwie) cyfrowa – 12 rekomendacji na lata 2019-2023

Szersze zastosowanie rozwiązań Green IT, powołanie Ambasadora ds. Współpracy z Globalnymi Koncernami Informatycznymi oraz budowa suwerenności technologicznej Polski w oparciu o rodzime produkty ICT – to tylko niektóre z zaleceń autorów raportu “Polska (prawdziwie) cyfrowa. 12 rekomendacji na lata 2019-2023”.

Eksperci Instytutu Sobieskiego oraz praktycy branży teleinformatycznej proponują w raporcie decydentom politycznym podjęcie konkretnych działań, aby za 4 lata krajowa administracja rządowa znalazła się wśród europejskich liderów digitalizacji, a polskie firmy radykalnie poprawiły swoją pozycję na rynku rozwiązań teleinformatycznych.

“Celem raportu jest przedstawienie polskim politykom i decydentom 12 rekomendacji, które powinny zostać w Polsce zrealizowane w latach 2019-2023. Mamy nadzieję, że w następnej kadencji Sejmu uda się zbudować szerokie porozumienie wszystkich środowisk politycznych, aby polska administracja rządowa znalazła się wśród światowych liderów procesu digitalizacji, a Polska i rodzime firm radykalnie poprawiły swoją pozycję w obszarach związanych z informatyką” – komentuje Bartłomiej Michałowski, jeden z autorów raportu oraz członek zarządu Instytutu Sobieskiego.

„Polska branża IT musi rosnąć 3 razy szybciej, jeśli Polska ma stać się liderem cyfryzacji w skali europejskiej, a nawet światowej. Alarmujące jest to, że w ostatnich latach krajowy sektor nowych technologii rozwijał się wolniej niż cała gospodarka. A przecież kondycja polskich firm IT będzie warunkowała to, czy państwo będzie miało w nich partnera w procesie cyfryzacji administracji oraz budowania innowacyjności i suwerenności technologicznej kraju. Silna branża IT to także szansa na to, że stworzymy w Polsce zaawansowane produkty z potencjałem eksportowym, które przyczynią się do wzrostu PKB Polski”– zaznacza Dariusz Śpiewak, wiceprezes Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji oraz współautor raportu.

„Innowacyjność i cyfryzacja państwa są od lat obecne w deklaracjach i programach wszystkich opcji politycznych. Mam nadzieję, że publikacja raportu pomoże spojrzeć politykom na te zagadnienia od nowej, bardziej praktycznej strony. Jestem przekonany, że rekomendowane przez Instytut Sobieskiego działania mogą nie tylko istotnie przyspieszyć proces cyfryzacji naszego państwa, ale także przyczynić się do rozwoju polskiej gospodarki w obszarach, które w dzisiejszym świecie stanowią o pozycji państwa, jego suwerenności i komforcie życia wszystkich jego obywateli. Jako największa polska firma IT wspieramy i będziemy wspierać powstawanie takich opracowań, bo wierzymy, że w ten sposób przyczyniamy się do rozwoju naszego kraju – polskich produktów oraz rodzimego sektora IT” – powiedział Sławomir Szmytkowski, wiceprezes zarządu Asseco Poland.

Poniżej przedstawiamy krótki opis dwunastu rekomendacji.

Należy powołać Pełnomocnika ds. Wspólnej Infrastruktury Informatycznej Państwa, który będzie równocześnie szefem Biura IT Rządu (swego rodzaju CIO). Jego zadaniem będzie implementacja narzędzi i rozwiązań horyzontalnych (dla wszystkich ministerstw) wspierających działania administracji publicznej określone w Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa oraz w ustawie o Wspólnej Infrastrukturze Informatycznej Państwa. Jednym z zadań Pełnomocnika byłaby bieżąca weryfikacja i możliwość zlecania przeglądu określonych systemów IT państwa, część z nich powstała wiele lat temu i stanowi dziś o tzw. długu technologicznym. Roczne utrzymanie infrastruktury rządowej to 450 mln zł.

Radykalnie zwiększyć liczbę realizowanych innowacyjnych projektów poprzez wprowadzenie obowiązku określonej liczby “poligonów innowacyjności” dla wszystkich ministerstw i strategicznych spółek Skarby Państwa. Priorytetami dla “poligonów innowacyjności” są: IoT, Smart Grid, Blockchain, Machine Learning, chatbots, Robotic Process Automation, 5G oraz inteligentnego i autonomicznego transportu. „Z perspektywy przedsiębiorcy, zwłaszcza tego, który prowadzi start-up, bardzo ważna jest prosta i szybka ścieżka umożliwiająca testowanie nowych rozwiązań i technologii. Dla firm, które dopiero zaczynają działalność. Przeciągające się rozmowy lub negocjacje są przyczyną dodatkowych kosztów” – podkreśla dr Przemysław Chojecki,współautor publikacji.

Stosować Prawo zamówień publicznych w taki sposób, aby służyło innowacji oraz transformacji cyfrowej w administracji rządowej, samorządowej i w spółkach, w których to prawo obowiązuje.

Promować i nagradzać decydentów, których cechuje odwaga, kreatywność i otwartość we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań.

Budować suwerenność technologiczną Polski w oparciu o polskie produkty ICT. Należy stworzyć warunki do wytwarzania produktów ICT, zwłaszcza w obszarze cyberbezpieczeństwa, przez polskie firmy. Na liście 500 największych firm z sektora cyberbezpieczeństwa nie ma żadnej polskiej firmy, chociaż jest jedna czeska, słowacka i rumuńska, a z liczącego 8,8 mln obywateli Izraela jest ich aż 41!

Wspierać działania eksportowe zaawansowanych technologicznie produktów. W ostatnich 50 latach tylko kilku państwom – m.in. Korei Południowej, Tajwanowi i Chinom – udało się wyrwać z grupy krajów o niskich lub średnich dochodach. Wszystkie te kraje wybrały podobny model rozwoju. W polityce gospodarczej stawiały na rozwój produktów o dużym stopniu złożoności, wsparcie eksportu oraz rodzimych koncernów międzynarodowych. Polska znalazła się na 23. miejscu pod względem wielkości eksportu (195 mld USD). W czołówce są Chiny (1990 mld USD), USA (1456 mld USD) i Niemcy (1322 mld USD).

Należy zawierać bezpośrednie umowy z globalnymi koncernami IT na licencje na standardowe oprogramowanie dla wszystkich ministerstw, instytucji i agencji rządowych. Tym bardzie, że polski rząd ma już odpowiednie narzędzie – Centrum Obsługi Administracji Rządowej.

Należy powołać (na wzór Danii) Ambasadora ds. Współpracy z Globalnymi Koncernami Informatycznymi. Jego rolą będzie dbanie o interesy Polski i polskich obywateli w relacji z największymi światowymi firmami IT. Miałby on: reprezentować polski rząd w relacjach z tymi koncernami; wspierać Pełnomocnika ds. Wspólnej Infrastruktury Informatycznej Państwa i Biura IT Rządu w budowie strategicznej współpracy z globalnymi koncernami; regularnie informować rząd o zmianach na światowych rynkach największych dostawców technologicznych.

Wdrażać Green IT w administracji i wykorzystywać technolgie ICT do stałego monitorowania i poprawy środowiska naturalnego Polski.

Wypracować mechanizmy, które na wzór tzw. klauzul społecznych w przetargach będą premiować dostawców rozwiązań dla sektora publicznego, którzy płacą podatki. Chodzi tu o stosowanie takich wymogów, jak: zatrudnianie przez niego pracowników na etatach, posiadanie określonej liczby pracowników niepełnosprawnych lub pochodzących z mniejszości narodowych. Cena dla klienta, jakim jest państwo, powinna być liczona z uwzględnieniem wielkości opłat, jakie dany dostawca zwraca państwu w postaci podatków od danej realizacji.

Rozwijać kompetencje cyfrowe społeczeństwa poprzez dalszy rozwój Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, popularyzację nauk związanych z cyfryzacja gospodarki oraz wykorzystywanie technologii teleinformatycznych w usługach publicznych, a przede wszystkim w służbie zdrowia. „Rozwiązania teleinformatyczne mają też ogromny potencjał w opiece medycznej osób starszych. Koszty hospitalizacji i opieka przez całą dobę w długim okresie zaczynają być dużym obciążeniem dla publicznego systemu opieki zdrowotnej” – zwraca uwagę dr Piotr Hańczyc, ekspert Instytutu Sobieskiego i współautor raportu.

Odczarować Projekty Publiczno-Prywatne i wykorzystywać innowacyjność polskich, prywatnych firm zwłaszcza w obszarze transportu, energetyki, usług komunalnych oraz walki ze smogiem. Priorytetem powinno być wspieranie projektów PPP z wykorzystaniem nowych technologii i nowych modeli biznesowych.

Raport zawiera także przegląd międzynarodowych rankingów, które oceniają polską gospodarkę. Mogą one służyć do oceny postępów Polski w obszarach innowacyjności i wykorzystywania nowoczesnych technologii teleinformatycznych. Autorzy podają również przykłady tego, jak projekty aktualnie poruszane w debacie publicznej, mogłyby przyczyniać się do rozwoju polskich firm teleinformatycznych.

„Odbudowa Pałacu Saskiego powinna posłużyć do stworzenia w nim Centrum Przyszłości Polski, gdzie pokazywane byłyby rzeczywiste rozwiązania oraz wirtualne inscenizacje przyszłości w służbie medycyny, bezpieczeństwa, efektywności energetycznej czy odkrywania kosmosu. Program odbudowania lokalnej komunikacji autobusowej powinien posłużyć powstaniu centralnego, inteligentnego systemu planowania podróży dla każdego chcącego skorzystać z nowych, lokalnych połączeń” – przekonuje Bartłomiej Michałowski.

Raport i infografika dostępne są na stronie www.sobieski.org.pl/polska-prawdziwie-cyfrowa/.