Rynek pracy dla programistów w największych krajach Europy Środkowo-Wschodniej

Według raportu „Software development na Ukrainie, Białorusi, w Polsce i Rumunii” opublikowanego przez Aventis Capital, AVentures Capital i Capital Times, te cztery kraje stanowią szybko rosnące, wysoce konkurencyjne i atrakcyjne źródło talentu dla globalnej branży IT. Mają one potencjał, aby wypełnić tę lukę na poziomie globalnym. Stanowiąc ułamek chińskiego lub indyjskiego rynku, Polska, Rumunia, Ukraina i Białoruś tworzą jednak niezwykle konkurencyjny rynek eksportu usług IT warty w 2017 roku ponad 13 mld USD!

Według raportu Aventis Capital, AVentures Capital i Capital Times, wartość rynku usług IT na świecie ma wynieść 843 mld USD do 2021 roku z potencjałem do dalszego dynamicznego rozwoju. Oczekuje się, że rynek outsourcingu oprogramowania w Europie Środkowo-Wschodniej podwoi się pod względem przychodów w ciągu najbliższych 5 lat. Region ten, będący zagłębiem utalentowanych programistów, ma znaczący wpływ na branżę firm tworzących oprogramowanie, a jego znaczenie będzie rosło.

Rynek usług IT korzysta z długofalowej tendencji wzrostu spowodowanej rosnącą globalizacją gospodarek, gotowością krajów rozwiniętych do przenoszenia miejsc pracy za granicę oraz rosnącą koniecznością transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwach. Te trzy filary zależą od dysproporcji podaży i popytu talentów technologicznych. Istnieje luka między wymaganą, a dostępną na rynku pulą programistów. Obecnie w czterech krajach mieści się ponad 200 uniwersytetów i szkół wyższych, które rocznie opuszcza ponad 60 tys. specjalistów IT. Zarobki programistów w różnych krajach w całym regionie stale rosły w ciągu ostatniej dekady, od 500 USD za młodszego programistę do 5000 USD za lidera zespołu. Polska, Rumunia, Ukraina i Białoruś wspólnie posiadają pulę w ponad 700 tys. specjalistów IT, lecz rynek pracy programistów potrzebuje ich znacznie więcej.

Region CEE dynamiczniejszy niż średnia światowa

Rynek outsourcingu IT w Europie Środkowo-Wschodniej rośnie znacznie szybciej (20-25% r/r) niż światowy (5%). W połączeniu z dynamicznym wzrostem przychodów spółek zajmujących się tworzeniem oprogramowania sektor ten staje się coraz bardziej aktywny w zakresie fuzji i przejęć. W ciągu 4 lat odnotowano w regionie ponad 70 transakcji M&A, w których została przejęta firma tworząca oprogramowanie na zamówienie. Realizacja i innowacja odnoszących sukcesy projektów rozwoju oprogramowania jest zakorzeniona w talencie ludzi, a znalezienie wielkiego talentu wciąż pozostaje jednym z największych wyzwań w branży.

Praca w branży IT z odległymi zespołami i budowanie silnych kultur na całym świecie pozwala firmom programistycznym być wydajnymi. Region Europy Środkowo-Wschodniej jest bardzo zasobny pod względem wysoko wykwalifikowanych specjalistów technicznych. Rynek outsourcingowy wykazuje stały wzrost. Jak oceniamy, będzie on nadal dostarczać globalnym firmom specjalistów i stymulować rozwój światowego ekosystemu technologicznego. Rynek pracy IT, który opisujemy w niniejszym raporcie, skorzystał z bardzo dobrych warunków do rozwoju w ostatnich latach i jednocześnie miał sporo wyzwań. Obecnie, podobnie jak we wszystkich krajach świata, znalezienie talentu staje się coraz trudniejsze. W tych trudnych czasach wyczucie biznesu jest równie ważne, jak przyciąganie i zatrzymywanie pracowników. To powoduje wzrost kosztów i prowadzi do konsolidacji rynku.

Polska centrum R&D dla globalnych firm

Dzięki ustabilizowanej gospodarce i ugruntowanej pozycji makroekonomicznej Polska stała się centrum badawczo-rozwojowym dla globalnych firm działających w różnych branżach. Wśród licznych przykładów są giganci technologiczni jak IBM, Nokia, Intel, Motorola i Samsung, którzy łącznie zatrudniają ponad 15 000 specjalistów IT. Oprócz Warszawy, miasta średniej wielkości – jak Wrocław, Kraków i Poznań – są atrakcyjnymi lokalizacjami dla firm oferujących usługi rozwoju oprogramowania ze względu na dużą liczbę specjalistów IT, umiarkowane koszty i dobrą jakość życia, a także dogodne połączenia drogowe i lotnicze z Europą Zachodnią. Rynek pracy IT w Polsce, a konkretniej polskie firmy tworzące oprogramowanie oferują szeroki zakres usług od tworzenia oprogramowania do operacji IT i Digital Marketingu. Choć wynagrodzenia specjalistów IT w Polsce wykazują znaczny wzrost rok do roku, są nadal o ok. 46% niższe niż wynagrodzenia w Niemczech.

Na Ukrainie najszybciej rosną firmy programistyczne

Ukraiński rynek firm tworzących oprogramowania jest jednym z najszybciej rozwijających się segmentów gospodarki kraju, którego przychody przekroczyły 3,6 mld USD w 2017 roku. Wzrost ten przypisuje się solidnej podstawie edukacyjnej, która zapewnia przemysłowi najwyższej klasy programistów. Na rynku tym działa ponad 750 firm oferujących usługi IT, w tym 245 zatrudniających ponad 50 pracowników.

Kijów charakteryzuje się najwyższym poziomem wynagrodzeń oraz najintensywniejszą konkurencją i dostępem do specjalistów najwyższego szczebla. Menedżerowie projektów w Kijowie są drożsi o ok. 22% niż średnia krajowa, liderzy zespołów o 19%, a starsi kierownicy projektów o 3%. Na Ukrainie istnieje bardzo dużo aglomeracji bogatych w uzdolnionych programistów. Jest to możliwe dzięki potężnej sieci uczelni technicznych wspieranych przez 14 klastrów IT z 80 firmami członkowskimi.

Dojrzały i rozwinięty rynek usług IT na Białorusi

Białoruś z kolei staje się dostawcą usług programistycznych o ugruntowanej historii dla międzynarodowych i zagranicznych firm. Wszystko to wskazuje na znaczący potencjał kraju, który będzie jeszcze bardziej wykorzystany w nadchodzących latach. Co ciekawe – według Banku Światowego – Białoruś znajduje się w pierwszej dziesiątce wiodących krajów na świecie w przeprowadzaniu reform przyjaznych dla biznesu. Krajowy ekosystem IT jest opisywany jako dynamiczne połączenie centrów badawczo-rozwojowych, firm produkcyjnych i inwestorów.

Białoruskie uczelnie oferują studentom 70 specjalności IT. Obecnie ponad 60% specjalistów IT zajmuje się usługami outsourcingu oprogramowania. Zarobki programistów w Europie rosną głównie z powodu dużego zapotrzebowania na wykwalifikowanych specjalistów, które jest efektem corocznego wzrostu liczby firm informatycznych i ich wielkości. Pod koniec 2018 r. branża IT w kraju zajęła 3. miejsce pod względem liczby ofert pracy. High-Tech Park w Mińsku jest zaś największym klastrem IT na Białorusi.

Masowy napływ inwestycji na rynku rumuńskim

Z kolei rumuńscy specjaliści IT, biegli w językach obcych, dodatkowo wspierali wejście globalnych graczy do kraju, gdzie większość ludzi mówi płynnie po angielsku, a francuski jest znany przez 25 proc. absolwentów IT. Doprowadziło to do masowego napływu zagranicznych firm zakładających swoje centrum BPO w Rumunii (w sposób organiczny lub poprzez przejęcia) i utrudniły rozwój krajowych graczy przez zwiększenie popytu na utalentowanych programistów.

Skumulowany roczny wskaźnik wzrostu obrotów sektora oprogramowania i usług IT w Rumunii w latach 2014-2017 wyniósł 13,4% z oczekiwaną stopą dalszego wzrostu ponad 15%. Szybki rozwój sektora wynika głównie z inwestycji zagranicznych. W sektorze ICT w Rumunii jest zatrudnionych około 185 000 specjalistów. Od 2013 r. wynagrodzenia w Rumunii rosły w tempie 11,5% rocznie. Mimo to, przeciętne wynagrodzenie specjalisty rumuńskiego informatyka jest o ponad 50% niższe niż w Niemczech. Obecnie w branży oprogramowania i usług IT pracuje 96 tys. specjalistów, a liczba ta ma wzrosnąć do 125 tys. w 2021 roku.

Yevgen Sysoyev, partner zarządzający AVentures
Marcin Majewski, dyrektor zarządzający Aventis Capital
Ilya Soloducho, dyrektor Capital Times Investment Company

Artykuł ukazał się na łamach Magazynu ITwiz nr. 2/2019.