AI Chamber (Izba AI) przedstawiła rekomendacje do projektu Strategii Cyfryzacji Państwa

AI Chamber (Izba AI) przedłożyła w Ministerstwie Cyfryzacji kolejne oficjalne stanowisko. Tym razem – po krytyce projektu ustawy o systemach sztucznej inteligencji (SSI) – w odniesieniu do projektu Strategii Cyfryzacji Państwa do 2035 roku. W swojej opinii Izba podkreśliła skalę dokumentu jako pierwszego tak kompleksowego planu cyfryzacji Polski oraz przedstawiła kluczowe rekomendacje wspierające rozwój innowacji AI i gospodarki cyfrowej.

Izba bardzo pozytywnie oceniła szeroki zakres rządowej Strategii, gdzie procesy cyfryzacyjne nie są ograniczane jedynie do wąsko pojętej cyfryzacji administracji, ale są związane także z biznesem i technologiami. Jednocześnie wskazała na konieczność dopracowania szczegółów wdrożenia i większego wsparcia dla projektów AI.

Wskazane przez Izbę AI rekomendacje:

• potrzeba walki z tzw. silosowością działań administracji publicznej, która utrudnia efektywne wdrażanie technologii cyfrowych – Obecnie poszczególne resorty często prowadzą zupełnie niezależną politykę, ulegając w szczególności wąskim grupom nacisku, co prowadzi do niespójnych polityk, często promujących partykularny interes kosztem ogółu społeczeństwa i gospodarki. Problem ten nie ogranicza się do obszaru cyfryzacji, ale przyjęcie Strategii może być pierwszym krokiem do wprowadzenia pozytywnych zmian. Groźnym przykładem takiej niespójności są m.in. ostatnie zapowiedzi Ministry Pracy i Polityki Społecznej stworzenia listy zawodów “chronionych” przed wpływem systemów AI. Nie jest to zgodne z celami Strategii resortu cyfryzacji, uznających modernizację i rozwój nowoczesnych branż za priorytet, wskazują przedstawiciele Izby.
• najistotniejszą częścią Strategii jest ta poświęcona sztucznej inteligencji – Według badań McKinsey Global Institute prawie 70% firm wprowadzi przynajmniej jeden rodzaj technologii opartej na AI do 2030 roku. Izba w pełni zgadza się z diagnozą, że Polska nie wykorzystuje swojego potencjału w tym obszarze. Aby to zmienić, kluczowe są proinnowacyjne regulacje prawne i otoczenie instytucjonalne, stwarzające przyjazne warunki dla rozwoju AI. Jednak zdaniem Izby wiele zaproponowanych w Strategii działań, zwłaszcza w obszarze sztucznej inteligencji, zostało opisanych w sposób ogólnikowy i mało precyzyjny. Przykładem jest brak szczegółów dotyczących tworzenia regulacyjnych sandboxów dla AI, zwiększania finansowania badań czy budowy infrastruktury cyfrowej.
• szybkie wprowadzenie piaskownic regulacyjnych dla projektów AI – jest to bowiem działanie sprzyjające powstawaniu innowacyjnych rozwiązań i bardzo wyczekiwane przez środowisko twórców AI. Piaskownice regulacyjne powinny powstać niezwłocznie w ramach implementacji przepisów AI Act, jeszcze przed przyjęciem wieloletniej Strategii.
• dążenie do większego wsparcia finansowego dla badań B+R i wdrożeń AI w Polsce oraz eliminacji barier prawnych i proceduralnych hamujących innowacje. Niestety, jak wskazują członkowie Izby, w ostatnich miesiącach można było zaobserwować dużą niechęć przeznaczania środków na rozbudowę infrastruktury obliczeniowej (np. w uczelniach), mimo rekordowych środków budżetowych przeznaczonych na transfery socjalne czy obronność.
• potrzeba doprecyzowania mechanizmów wdrożeniowych i określenia jednoznacznych regulacji dotyczących podmiotów odpowiedzialnych za realizację działań. Bez wyraźnego wskazania liderów realizacji projektów oraz jasno zdefiniowanych ról, istnieje ryzyko rozmycia odpowiedzialności, co może prowadzić do opóźnień lub niepełnej realizacji celów.
• cele muszą być konkretne, mierzalne i skutecznie egzekwowane, takie jak np. liczba uruchomionych projektów pilotażowych, wartość inwestycji w obszarze AI czy wzrost liczby wysoko wykwalifikowanych specjalistów w dziedzinach STEM. Aby jednak zapewnić skuteczną kontrolę nad realizacją działań i monitorowaniem wyników, rola Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji (KRMC) powinna być podniesiona i zrównana z innymi komitetami Rady Ministrów. Kontroli tego organu powinny być poddawane wszystkie projekty mające lub mogące mieć wpływ nie tylko na cyfryzację administracji, ale ogólnie na gospodarkę cyfrową, naukę, kształcenie, badania i rozwój w tym zakresie. Komitet powinien mieć także uprawnienia do blokowania projektów niezgodnych z celami cyfryzacji.
• dalsze inwestycje w edukację i rozwój polskiej nauki w zakresie AI i ogólnie dziedzin STEM, podkreślonych w projekcie Strategii: “bez oparcia się o silną krajową bazę naukową, polska sfera cyfrowa nie będzie rozwijała się harmonijnie”. Jednak zdaniem Izby, ostatnie miesiące działania administracji w tym zakresie wzbudziły powszechny niepokój, a międzynarodowa pozycja Polski została wystawiona na szwank. Przyjęcie Strategii także w tym obszarze powinno przynieść pozytywne zmiany, mimo że podmiotem wiodącym jest tu Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Przyszłość AI na wyciągnięcie ręki?

W swoim stanowisku AI Chamber wyraziła gotowość do współpracy przy tworzeniu bardziej szczegółowych rozwiązań wspierających rozwój polskiej nauki i biznesu w obszarze AI. Izba z nadzieją spogląda na przyjęcie Strategii Cyfryzacji do 2035 roku i traktuje ją jako kolejny krok w kierunku bardziej innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki. Jednocześnie apeluje o nadanie priorytetu działaniom wspierającym rozwój AI i eliminację barier administracyjnych oraz prawnych.

“Problem niskiej innowacyjności gospodarki jest problemem systemowym, związanym przyczynowo skutkowo z szeregiem innych jak m.in. z brakiem kadr, rozdrobnieniem gospodarki, brakiem popytu na innowacje, czy barierami mentalnymi. Stąd kluczowa jest zmiana takiego stanu rzeczy na poziomie meta. Bez rozwiniętej, nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki krajowej, dającej miejsca pracy, finansującej badania oraz stanowiącej solidną bazę podatkową, nie będzie bowiem możliwa realizacja także innych celów – w tym społecznych” – podkreślił Tomasz Snażyk, prezes AI Chamber. “Aby Polska kontynuowała bezprecedensowy okres swojego rozwoju, konieczne jest przyjęcie i konsekwentne wprowadzanie w życie spójnej wizji RP jako państwa opartego na wiedzy, nauce i rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu. W naszej opinii Strategia w dużej mierze zawiera właśnie taką wizję, dlatego zasługuje na poparcie i jak najszybsze wdrożenie” – podsumował.