Biznes i chmura z dystansu i w zbliżeniu

W jaki sposób oceniają chmurę przedstawiciele biznesu? Raporty globalnych firm doradczych wskazują na rosnące znaczenie technologii chmurowych w strategiach biznesowych oraz ich wpływ na efektywność operacyjną i innowacyjność organizacji.

Jeszcze 10 lat temu firmy wydawały ponad 80 mld USD rocznie na sprzęt i oprogramowanie IT do lokalnych data centers, w porównaniu do 10 mld USD na nowe usługi infrastruktury chmurowej. Abstrahując od tych wartości absolutnych, zebranych przez Synergy Research Group, relacja jest oczywista. Odwrócenie jej nastąpiło w 2020 r., kiedy po raz pierwszy wydatki na chmurę przewyższyły wydatki na infrastrukturę on-premise – odpowiednio 130 mld USD i 89 mld USD.

Sukcesywna migracja z on-premise do cloud computing

Co zdecydowało o tej zmianie? Niewąt-pliwie kluczowe musiało być zdanie biznesu. Póki co, jego nastawienie do chmury wydaje się być stabilnie pozytywne. W badaniu „Future of Cloud Survey” opublikowanym przez Deloitte w maju 2023 roku, aż 90% respondentów uznało technologię chmurową za kluczową dla wzrostu i transformacji cyfrowej. Raport Gartnera „Cloud Computing Trends 2024” podawał, że do 2025 roku ponad 85% organizacji przyjmie strategię Cloud First. Dane te wydają się być dobrym wyznacznikiem prochmurowych nastrojów.

Cytując nastroje i deklaracje dotyczące kierunków strategii – uzupełnijmy je o obraz zobowiązań, jakie niosą. Cloud First polega na przekształceniu rozwiązań technicznych obsługujących procesy biznesowe istniejące i nowe. Wdrożenie chmury ma na celu zwiększenie efektywności operacyjnej i szybsze reagowanie na potrzeby rynku.

Kluczowym aspektem tej strategii jest wprowadzenie praktyk zarządzania wydatkami chmurowymi FinOps. Firmy muszą skupić się na efektywnym zarządzaniu zasobami chmurowymi, aby maksymalizować zwroty z inwestycji. Przejście na strategię Cloud First wymaga też zmiany kultury organizacyjnej oraz sposobu myślenia o infrastrukturze IT. Firmy powinny promować podejście oparte na innowacji, elastyczności i współpracy między działami IT a biznesem.

Strategia Cloud First staje się kluczowym elementem transformacji cyfrowej dla wielu organizacji, jednak jej skuteczność zależy od integracji z operacjami biznesowymi oraz efektywnego zarządzania kosztami.

Strategia chmurowa integruje się ze strategią dla AI i napędza rynek

Według prognoz Gartnera, światowe wydatki użytkowników końcowych na usługi w chmurze publicznej wyniosą 723 mld USD w 2025 r., w porównaniu z 596 mld USD w 2024 roku. Rola chmury obliczeniowej rośnie za sprawą dążenia firm do szerokiego wykorzystania technologii sztucznej inteligencji – czy to w modelu chmury publicznej, czy w postaci hybrydowej.

Scenariusze zastosowania chmury nadal się rozwijają. Realizują się poprzez środowiska rozproszone, hybrydowe, natywne dla chmury i wielochmurowe, wykorzystując integracje pomiędzy poszczególnymi ekosystemami chmurowym. W takich właśnie warunkach sam tylko rynek usług w chmurze publicznej wzrośnie o 21,5% w 2025 r.

Gartner przewiduje, że 90% organizacji przyjmie podejście oparte na chmurze hybrydowej do 2027 r. Najpilniejszym wyzwaniem, z którym trzeba będzie się zmierzyć w ciągu 2025 roku, będzie synchronizacja danych w środowisku chmury hybrydowej z myślą o wykorzystaniu go do obsługi potrzeb wdrażanych rozwiązań GenAI.

Czy FinOps stłumi wybuch kosztów chmurowych?

Firmy postrzegają wzrost rynku chmury publicznej także z perspektywy kosztów. Entuzjazmowi dostawców towarzyszą energiczne poszukiwania metod i środków ich kontroli przez klientów chmury. Według raportu Flexera „State of the Cloud” z 2024 roku, od 2 lat największym problemem dla większości firm (85%) jest zarządzanie kosztami chmury. Kolejne miejsca w rankingu wyzwań przypadły problemom z bezpieczeństwem, zasobami i wiedzą specjalistyczną, zarzadzaniem licencjami, Governance oraz Compliance. Kwestie te stanowią problem dla zdecydowanej większość – zależnie od zagadnienia dla od 75% do 80% firm.

Skupmy się na kosztach. Aż 29% respondentów wydaje ponad 12 mln USD rocznie na chmurę, a 22% wydaje tyle na SaaS. Ok. 57% dużych przedsiębiorstw korzysta z narzędzi FinOps zarządzających kosztami w wielu chmurach. Jednak w grupie wszystkich firm tylko 50% posiada zespół FinOps, który doradza, zarządza lub realizuje strategie optymalizacji kosztów chmury. Około 20% planuje powołanie takiego zespołu w ciągu 12 miesięcy a kolejne 7% w dłuższej perspektywie. Są to wyniki zbieżne z tym, co ustaliliśmy dla polskiego rynku w sondażu CIO Insight zrealizowanym w 2024 r. w ramach cyklu spotkań naszej społeczności CXO HUB poświęconych FinOps.

Biorąc jednak pod uwagę, że odpowiedzi na ankietę Flexery gromadzono pod koniec 2023 r., przy dobrych wiatrach, rok 2024 przyniósłby przełom w zastosowaniu FinOps, oszczędzając firmom kosztów i innych, także przyszłych problemów. Otwarcie na chmurę oznacza rozpoczęcie nieprzerwanego ciągu migracji w poszukiwaniu optymalnych warunków do przetwarzania różnych obciążeń.

Wsparcie FinOps jest wówczas niezbędne. Jasno pokazują to odczucia dotyczące przeszkód w doprowadzeniu do udanej migracji chmurowej. Ponad 50% menedżerów, którzy je prowadzą lub prowadzili wskazało w cytowanym raporcie jako czołowe wyzwanie uchwycenie zależności pomiędzy aplikacjami, a 46% trudność w porównaniu kosztów obsługi obciążeń w wersji on-premise i cloud. Dla 40% ankietowanych wyzwaniem jest też optymalizacja kosztów w okresie po migracji.

Nasuwa to prowokacyjne pytanie, jaka część dynamicznych wzrostów na rynku cloud wynika z często niezawinionej nieporadności klientów w zarządzaniu kosztami w tym środowisku? „Raport Amazon Cost & Usage jest zbyt duży, aby załadować go do programu Excel za jednym razem. Zamiast tego Amazon dzieli miesięczny raport kosztów i wykorzystania na wiele oddzielnych plików. Powodzenia w próbach zrozumienia własnych kosztów!” – można przeczytać w raporcie „Cloud cost Playbook” opracowanym przez CloudZero.

Pora na drugie trudne pytanie – spekulację: w jakim stopniu wdrożenie dobrych praktyk FinOps spowoduje stabilizację tego wzrostu? A może i spadek cen, ze względu na większa presją na dostawców, wobec uzyskania przez firmy większej elastyczności i zdolności do migracji w ślad za optymalnym środowiskiem w chmurze hybrydowej.

W cytowanym raporcie Flexera, korzystanie z usług GenAI w chmurze publicznej deklaruje 85% badanych, ale tylko 25% intensywne wykorzystanie tych narzędzi. Wiele zależy od tego w jaki sposób firmy – rozważnie czy romantycznie – adaptować będą wymagający środowisk chmurowych GenAI. Póki co, pośpieszne implementowanie FinOps, jak się wydaje, nie powstrzymało jeszcze kursu na chmurową górę kosztów.

Czy leci z nami pilot?

Według raportu CloudZero „The State of Cloud Cost 2024”, który bazuje na wynikach ankiety wśród 1000 profesjonalistów z działów finansowych i technicznych, w stosunku do badania z 2022 roku nastąpiło pogorszenie efektywności i nastrojów odnośnie do zarządzania nimi.

Większość firm (58%) przyznaje, że ich koszty chmurowe są zbyt wysokie, a liczba organizacji, które twierdzą, że ich koszty są „za wysokie”, wzrosła z 11% w 2022 roku do 14% w 2024 roku. Jakie to ma znaczenie? Zasadnicze! Aż 89% respondentów stwierdziło, że brak widoczności kosztów chmurowych wpływa na ich wydajność w pracy. Ponadto, 66% firm nie potrafi dokładnie przypisać wydatków chmurowych do różnych aspektów działalności. Biznes nie widzi więc, ile wydaje na chmurę, ani czy bilans jego produktów jest dodatni czy ujemny.

Ale to nie biznes ma odpowiadać za koszty, pomimo, że przecież stanowią część kosztu produktu. W 2024 roku zauważono wzrost w stosunku do 2022 odpowiedzialności zespołów inżynieryjnych za koszty chmurowe. 44% firm potwierdziło, że specjaliści IT zawsze biorą odpowiedzialność za te wydatki.

Pomimo rosnącej odpowiedzialności działów technicznych, a może właśnie ze względu na to, wiele firm nadal boryka się z brakiem kontroli nad wydatkami chmurowymi. Pojawiają się nowe aspekty, np.: rosnąca obawa pracowników o utratę pracy w przypadku nagłego wzrostu kosztów chmury (75% odpowiedzi). Potrzeba więc pilnie lepszych strategii optymalizacji kosztów.

Odpowiedzią może być FinOps. CloudZero także notuje wzrost jego zastosowania. Liczba organizacji posiadających dedykowane zespoły FinOps wzrosła o 25% w 2024 roku. A więc wyraźnie mniej niż w cytowanym raporcie Flexery. Jeśli prawda leży pośrodku, oznaczać to może, że droga do stabilizacji kosztów chmury w większości organizacji jeszcze jest daleka.

W Europie tak samo, tyle, że jeszcze bardziej

Świeżą syntezę sytuacji w Europie pod względem adaptacji chmury obliczeniowej przynosi raport McKinsey. On także skupia się na kwestiach kosztów i korzyści biznesowych. Wyraźnie widać wzrost zainteresowania chmurą, ale też niskie zwroty z inwestycji. Trudności w wykorzystaniu potencjału, jaki niesie chmura, autorzy raportu przypisują brakom umiejętności i związanemu z tym brakowi zaufania ze strony użytkowników.

Aż 95% europejskich firm twierdzi, że czerpie wartość z chmury, przy czym ponad 33% planuje przenieść do chmury więcej niż 50% obciążeń. Cóż, kiedy większość owej uzyskiwanej z chmury wartości dla firmy pozostaje w izolowanych, ograniczonych skalą obszarach. Twierdzi tak ponad 80% badanych firm.

McKinsey zwraca uwagę, że brak satysfakcji może wynikać z przykładania miary do nieodpowiednich obszarów. Większość firm w Europie (71%) mierzy wpływ chmury w usprawnieniach operacyjnych IT, 66% w oszczędnościach kosztów IT, a 63% przez pryzmat liczby aplikacji w chmurze. Zaledwie 33% firm monitoruje wyniki niezwiązane z IT, takie jak oszczędności kosztów poza IT (37%) lub generowanie nowych przychodów (32%).

Znowu możemy odwołać się do źródeł krajowych: na polskim rynku, według wspominanej ankiety CXO Insight, w 2024 r. wpływ chmury na biznes mierzy 28% ankietowanych firm, za to blisko 60% z nich szacuje go na ponad 10% wielkości przychodów. Tymczasem sondę zrealizowaliśmy wśród dużych przedsiębiorstw, a nie małych i średnich.

Skupienie na poprawach w IT odpowiada zatem, zdaniem autorów raportu McKinsey, za niższe stopy zwrotu w postaci poprawy w operacjach biznesowych. Przywołują oni zapewne dlatego na zachętę – i podtrzymują tu – swoją głośną prognozę z 2022 roku, dotyczącą wartości z wykorzystania chmury.

Według tych szacunków, wykorzystanie chmury ma przynieść 2000 firm z listy Forbes Global nawet 3 bln USD nowej wartości biznesowej. Warunkiem jest, aby w ślad za migracją i transformacją uruchomić – w oparciu o chmurę – nowe, innowacyjne przedsięwzięcia biznesowe.

Integracja generatywnej AI z chmurą może także zmienić zasady gry. Według analityków McKinsey, przy integracji i synergii ze środowiskiem chmurowym, GenAI przynieść może nawet 7-krotny zwrot z inwestycji w stosunku do projektów implementacji sztucznej inteligencji bez komponentu chmurowego.