Raport McKinsey: 2,5-krotny wzrost polskiej gospodarki cyfrowej w okresie pandemii

W okresie od stycznia do maja tego roku, rozwój polskiej gospodarki cyfrowej gwałtownie przyspieszył i był 2,5-krotnie wyższy niż w poprzednich dwóch latach, osiągając tym samym poziom 18,4% – wynika z  najnowszego raportu McKinsey & Company „Digital Challengers in the next normal. Central and Eastern Europe on a path to digitally-led growth”. Dodajmy, że w latach 2017-2019 gospodarka cyfrowa w Polsce rosła na poziomie 7,2%, osiągając w 2019 roku wartość 32,7 mld euro (czyli ok. 144 mld zł).

Okazuje się, że Polska jest jednym z dziesięciu krajów regionu, które ze względu na cyfrowy potencjał mogą być postrzegane jako tzw. Cyfrowi Challengerzy. Oprócz naszego kraju w skład tej grupy wchodzą: Bułgaria, Czechy, Chorwacja, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry, czytamy we wspomnianym raporcie. W regionie Europy Środkowo-Wschodniej, w latach 2017-2019, gospodarka cyfrowa rosła na poziomie niemal 8% w skali roku, osiągając 94 mld euro w 2019 r.  To o 2 mld euro więcej niż w zakładanym przez autorów raportu scenariuszu bazowym, a Polska odpowiadała za jedną czwartą tej nadwyżki. Pierwszych pięć miesięcy roku 2020 przyniosły wzrost gospodarki cyfrowej w regionie o ponad 14%, co stanowi 78% – lub 5,3 miliarda euro – wzrostu odnotowanego w całym roku 2019, wynika z badania McKinsey.

„Biorąc pod uwagę, jak szybko w wyniku pandemii konsumenci przestawiają się na kanały cyfrowe, widać, że potencjał przyspieszenia digitalizacji całej gospodarki jest ogromny. Wzrost popytu na usługi online, który obserwujemy przez ostatnie pół roku, jest bezprecedensowy” – komentuje Tomasz Marciniak, partner w warszawskim biurze McKinsey & Company oraz współautor raportu.

3,6 mln nowych użytkowników usług cyfrowych w Polsce

Ten dynamiczny rozwój, znacznie przewyższył tempo zmian zachodzących w największym gospodarkach zachodnioeuropejskich. Jednocześnie poziom cyfryzacji, zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach z regionu jest wciąż niższy niż u „Cyfrowych Liderów” z Europy Północnej, którym udało się rozwijać nawet szybciej, a co za tym idzie zwiększyć dystans do krajów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej.

Zawarta w raporcie analiza nastrojów cyfrowych podczas pandemii wskazuje, że w Polsce liczba osób, które skorzystały z co najmniej jednej usługi internetowej, wzrosła od początku pandemii z 66% do 78%. Przekłada się to na około 3,6 mln nowych użytkowników usług cyfrowych w kraju. Z kolei w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej przybyło ich prawie 12 milionów, tj. więcej niż łączna liczba ludności Słowacji, Chorwacji oraz Słowenii. Około 70% badanych twierdzi też, że będzie korzystać z nowych usług w sposób cyfrowy także po zakończeniu pandemii. Co ciekawe, najwyższy wzrost liczby użytkowników, którzy korzystają z usług cyfrowych wśród wszystkich grup wiekowych odnotowali seniorzy (lat 65+), a wyniósł on 40%.

Liczba sektorów gospodarki, w których korzystano z usług cyfrowo również zwiększyła się i to o 62%. Najpopularniejsze usługi cyfrowe są nadal w sektorze bankowym, ale odsetek użytkowników usług cyfrowych w Polsce zwiększył się najbardziej dla sektora publicznego (mnożnik wzrostu 2,1) i handlu artykułami spożywczymi (odpowiednio 1,9). Dla porównania w najpopularniejszej bankowości sięgnął on 1,5 – czytamy w badaniu.

Nadal mamy potencjał do cyfrowego wzrostu

Zmiany te przyniosą na pewno duże korzyści organizacjom, które zainwestowały w rozwiązania cyfrowe jeszcze przed wybuchem pandemii. Z drugiej strony będą wywierać presję na podmioty, które cyfryzują się wolniej, tak jak ma to miejsce w wypadku małych i średnich przedsiębiorstw oraz sektora publicznego, uważają autorzy raportu i wskazują, że podmioty te muszą się jak najszybciej dostosować do cyfrowych oczekiwań klientów i obywateli.

Jak wynika z raportu, Polska, podobnie jak pozostałe kraje regionu, wciąż wykazuje duży potencjał cyfrowego wzrostu i ma solidne podstawy do tego, by dalej dynamicznie rozwijać gospodarkę cyfrową. Z 64% do 30% zmniejszyła się różnica w PKB per capita (wg parytetu siły nabywczej) Polski względem Liderów Cyfrowych w latach 2004-2019, co wskazuje na stabilną sytuację makroekonomiczną. Kraj wyróżnia również wysokiej jakości infrastruktura cyfrowa, z 94% zamieszkałych terenów objętych zasięgiem sieci 4G. Co ciekawe, na tle innych krajów regionu stosunkowo dobrze wypada też polskie szkolnictwo. W 2018 roku Polska zajęła 11. miejsce w globalnym rankingu PISA, a rok później kierunki związane z nauką, technologią, inżynierią i matematyką ukończyło 102 tys. absolwentów.

„Pandemia stała się punktem zwrotnym dla cyfrowych transformacji, mocno zwiększając znaczenie rozwiązań cyfrowych i szybkości cyfryzacji. Jednak, żeby wykorzystać ten dodatkowy potencjał, potrzeba wspólnych działań wszystkich zainteresowanych podmiotów na poziomie krajowym” – zaznacza Tomasz Marciniak. Twórcy raportu podkreślają ponadto, że skuteczne przeprowadzenie cyfrowej transformacji w nowej normalności wymaga od przedsiębiorstw holistycznego podejścia, które zakłada cyfryzację interakcji z konsumentami, optymalizację działań i modernizację architektury IT. Wraz z przenoszeniem się aktywności obywateli do kanałów cyfrowych – dodatkowo przyspieszonym przez pandemię – administracja rządowa może nie tylko cyfryzować coraz więcej usług publicznych, ale także tworzyć cyfrowy ekosystem, który będzie wspierać rozwój przedsiębiorstw.

Może odbywać się to poprzez np. dodatkowe zachęty dla MŚP do przeprowadzania transformacji cyfrowych czy współpracę z klastrami technologicznymi, które zwiększają konkurencyjność kraju i regionu. Fundamentem rozwoju będą działania na rzecz upowszechniania umiejętności cyfrowych obywateli – z jednej strony przygotowując młodsze pokolenia do przyszłych wymagań rynku pracy, a z drugiej wspierając dorosłych w nabywaniu nowych umiejętności lub rozwijaniu posiadanych kompetencji, dopasowanych do dynamicznie zmieniających realiów pracy czy postępującej automatyzacji.