Trendy technologiczne w branży handlu detalicznego

Zakłócone łańcuchy dostaw, braki w personelu, a także – spowodowane pandemią oraz lockdownami – zmiany nawyków zakupowych klientów sprawiają, iż przedstawiciele handlu detalicznego zastanawiają się, jak zoptymalizować powierzchnię sklepów za pomocą nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Jakie będą więc najważniejsze trendy, które ukształtują tę branżę w najbliższym czasie?

Według raportu CB Insights pt. „The Future of the Supermarket 2022”, wydatki na technologie dla handlu detalicznego w branży spożywczej w 2021 roku osiągnęły 19 mld USD. To o 115% więcej niż w roku poprzednim. Z kolei wg badania PowerReviews, w ciągu ostatniego roku 57% konsumentów zwiększyło wydatki na zakupy spożywcze w internecie. Dlatego dużym wyzwaniem dla detalistów – oczywiście poza rozbudowanym asortymentem produktów, łatwo psującymi się towarami i topniejącymi marżami – jest rozwój handlu elektronicznego.

Jak wskazują autorzy raportu pt. „The Future of the Supermarket 2022”, e-handel stanowi doskonałą okazję do eksperymentowania z rozwiązaniami omnichannel, układem sklepów tradycyjnych i wszelkimi innymi elementami, które pomagają zwiększyć ruch. „Technologie stosowane w handlu detalicznym artykułami spożywczymi mogą mieć ogromny wpływ na codzienne życie konsumentów poprzez uczynienie niezbędnych zakupów bardziej wygodnymi i spersonalizowanymi” – czytamy w badaniu. Z kolei, jak wskazuje analiza Accenture, ponad połowa konsumentów w USA zamierza korzystać zarówno z zakupów w sklepie stacjonarnym, jak i online, stosując swobodny „zakupowy miks”.

Natomiast w Polsce pandemia skłoniła 13% klientów do częstszych zakupów spożywczych przez internet, a w ostatnich miesiącach 5% zrobiło takie zamówienie po raz pierwszy, wynika z opublikowanego pod koniec 2021 roku badania CBRE. W sumie, 18% Polaków zwiększyło częstotliwość zakupów żywności online. Niemal jedna czwarta (23%) zakupy jedzenia w sieci robi tak samo regularnie, jak przed COVID-19. Ponad połowa respondentów (57%), wciąż jednak nie przekonała się do sklepów spożywczych online i żywność kupuje tylko stacjonarnie. Z tego też powodu detaliści muszą zapewnić niezawodne doświadczenia klienta, niezależnie od tego, za pomocą jakiego kanału sprzedaży dokonuje on zakupów.

Supermarkety i sieci handlowe od jakiegoś czasu zmieniają się dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technologicznym, takim jak: automatyzacja, bezobsługowe kasy, personalizacja, inteligentne regały czy etykiety.

Sztuczna inteligencja i silniki rekomendacyjne

Jak wskazują specjaliści CB Insights, sieci handlowe będą coraz częściej nawiązywać współpracę z dostawcami takich usług, jak wirtualny dietetyk czy konsultacje medyczne online, aby za pomocą sztucznej inteligencji i silników rekomendacyjnych oferować spersonalizowane doświadczenia konsumenckie, promować nowe produkty i umożliwiać gromadzenie szczegółowych danych o potrzebach i preferencjach klientów.

AI i silniki rekomendacji mogą nie tylko sugerować produkty dopasowane do zidentyfikowanych preferencji żywieniowych, ale w jeszcze bardziej zaawansowanych doświadczeniach, mogą również pomóc klientom w diagnozowaniu i leczeniu schorzeń zdrowotnych. Większość rozwiązań tego typu pomaga klientom robiącym zakupy online, jednak nie są one ograniczone wyłącznie do tego kanału sprzedaży.

Obecnie elektroniczne etykiety na półkach mogą też wyświetlać informacje dotyczące alergenów za pomocą ikon lub kodów QR, które kupujący skanują poprzez telefony. Natomiast bardziej zaawansowanym rozwiązaniem są urządzenia wearables skanujące produkty, które wykorzystują dane i czujniki, aby poprowadzić konsumentów do właściwych produktów.

Inteligentne wózki

Kolejnym innowacyjnym rozwiązaniem, które będzie zyskiwać w najbliższej przyszłości, są inteligentne wózki sklepowe. Wyposażone w ekran, wagę, czujniki i kamerę, umożliwiają m.in. zalogowanie się klienta, wykorzystanie oferty lojalnościowej czy bezgotówkowe płatności. Mogą również inspirować do sprawdzania nowości, sugerować konkretne, pasujące do siebie lub będące w promocji produkty i wskazywać do nich drogę w sklepie.

Z kolei sprzedawcom inteligentne wózki pomagają zrozumieć – dzięki geofencingowi – w jaki sposób klienci poruszają się po sklepie oraz wychwycić potencjalne wąskie gardła i miejsca, w których konsumenci mogą wybierać produkty pod wpływem impulsu. Urządzenia te są też bardziej opłacalne niż doposażanie istniejących sklepów w rzesze kamer i czujników.

Ponadto, inteligentne wózki umożliwiają klientom skanowanie produktów podczas zakupów za pomocą aplikacji na smartfona i pomijanie kas. A najnowszy inteligentny wózek amerykańskiej firmy Caper AI wykorzystuje wizję komputerową do dodawania i usuwania przedmiotów bez konieczności ich skanowania.

Inteligentne opakowania

Dla klientów stawiających na zrównoważony rozwój, odpowiednim rozwiązaniem będą inteligentne opakowania umożliwiające ponowne ich napełnienie. Pozwalać będą też na automatyczne uzupełnianie zapasów i wysyłanie powiadomień dla konsumentów. Czujniki znajdujące się na opakowaniach wielokrotnego użytku potrafią stwierdzić, że produkt jest na wyczerpaniu i automatycznie zmienić zamówienie lub dodać go do cyfrowej listy zakupów w sklepie.

Opakowania te mogą być następnie uzupełnione w sklepie w specjalnie stworzonych do tego miejscach. I tak stacje – podobne do dzisiejszej alejki z produktami sypkimi – pozwolą klientom napełniać własne pojemniki wielokrotnego użytku. Oferta produktów będzie jednak wykraczać poza takie artykuły, jak ziarna, orzechy czy makarony, w kierunku środków czystości, higieny osobistej i innych.

Inteligentne opakowania można też wykorzystać w połączeniu z inteligentnymi wózkami, aplikacjami mobilnymi lub urządzeniami typu wearables. Przykładowo do tego, aby ostrzegać klientów, jeśli wybrany przez nich produkt nie jest zgodny z ich preferencjami, choćby z powodu występowania alergenów. Inne inteligentne opakowania, takie jak etykiety na produktach szybko psujących się (mlecznych czy mięsnych), mogą z kolei informować klienta o zbliżającym się terminie ważności, nawet po przyniesieniu produktu do domu.

Sprawne i szybkie dostawy

Konsumenci skłaniają się dziś ku bardziej mieszanemu podejściu do zakupów spożywczych. Dlatego sklepy będą dostosowywać działania, aby obsługiwać klientów stacjonarnie, jednocześnie realizując zamówienia z odbiorem i dostawą. Poza tym – według raportu Capgemini – koszty dostaw tzw. ostatniej mili stanowią nawet 41% całkowitych kosztów dostaw. Stąd też idea niewielkich magazynów MFC (Micro-Fulfillment Centers), położonych jak najbliżej punktów sprzedaży, a nawet na terenie sklepu, aby jak najszybciej i najsprawniej realizować dostawy.

Takie rozwiązanie sprawia, że ostatnia mila jest krótsza i tańsza, zmniejsza także zapotrzebowanie na pracę ludzką. Dlatego też giganci branży spożywczej inwestują w zautomatyzowane – przy użyciu AI i robotyki – obiekty MFC, dzięki którym mogą obniżać koszty realizacji zamówień, jak czytamy w raporcie CB Insight, nawet o 75%. Obecnie MFC są najbardziej wydajne w wypadku pakowania towarów, które mają jednolite kształty oraz trwałość. Ułatwia to pracę robotom pakującym.

Świeże dostawy

Jak prognozują specjaliści CB Insight, w przyszłości sklepy spożywcze będą produkować bezpośrednio u siebie takie produkty, jak zioła, niektóre warzywa i owoce. Mowa o tzw. pionowym rolnictwie, dzięki któremu detaliści będą mogli zaspokoić bardziej świadomych ekologicznie konsumentów, zmniejszając liczbę kilometrów, które produkty muszą przebyć, aby trafić na sklepową półkę.

Istnieje kilka opcji dla pionowego rolnictwa w sklepie spożywczym. Mniejsze formaty pozwalają na uprawę produktów – często ziół – bezpośrednio w samym sklepie. Z kolei w wypadku większych produktów, takich jak warzywa czy jagody, duże sklepy spożywcze mogą ustawiać na parkingach, pochodzące z odzysku, kontenery i w nich je hodować. W obu przypadkach, pionowe farmy wyposażone będą w rozwiązania sztucznej inteligencji, czujniki i zautomatyzowaną robotykę, dzięki czemu staną się w większości samowystarczalne.

Warto wspomnieć tu jeszcze o technologii, brzmiącej nieco jak science fiction i będącej na razie w początkowym stadium rozwoju, ale stającej się coraz bardziej realną i, być może, mogącej przyjąć się w przyszłości. Mowa tu o drukowaniu mięsa w 3D bezpośrednio za sklepową ladą. Technologia ta umożliwia przekształcanie surowców w produkty gotowe do spożycia, które mają określone kształty, smaki i tekstury. Produkt jest drukowany warstwa po warstwie na podstawie modeli 3D. I tak – według badania zleconego przez cyfrowe stowarzyszenie Bitkom i Federalne Stowarzyszenie Niemieckiego Przemysłu Spożywczego (BVE) – 33% firm planuje wykorzystanie drukarki 3D w produkcji żywności do 2030 roku.

Kasy bez nadzoru

Tradycyjne kasy, a nawet popularne już kasy samoobsługowe, wciąż tworzą w sklepach tzw. wąskie gardła. Dlatego liderzy w branży spożywczej zaczynają eksperymentować z nowymi kasami bezobsługowymi, które praktycznie nie wymagają żadnej interakcji z klientem.

Rozszerzona opcja kas bezobsługowych wykorzystuje wiele kamer, czujników i komputerowej wizji do śledzenia klienta w całym sklepie, aby sumować wartość dodawanych przez niego podczas zakupów produktów. Po ich zakończeniu klient może swobodnie wyjść ze sklepu, a jego konto zostanie automatycznie obciążone za nabyte towary. Takie rozwiązanie z powodzeniem stosuje już Żabka Polska w wybranych sklepach autonomicznych Żappka Store.

Przyszłość rynku e-grocery

Jak wskazują eksperci, sposobem na utrzymanie konkurencyjności w handlu detalicznym jest zapewnienie wysokiej jakości obsługi oraz doświadczenia klientów we wszystkich kanałach sprzedaży (omnichannel). Podkreślają oni, że to, o co należy szczególnie zadbać, to personalizacja, podtrzymanie lojalności oraz zapewnienie wygody. Dobra ekspozycja towarów, minimalizacja braków na półkach to obecnie największe wyzwania dla wszystkich uczestników łańcuchów dostaw. Pomóc w tym może np. technologia Image Recognition, która na podstawie weryfikacji obrazu wygeneruje działania zapobiegające brakom produktów na półce, ale i spowoduje, że wygląd ekspozycji będzie wpływał na zwiększenie sprzedaży detalisty.

Inny element to zdolność detalistów do nawiązywania kontaktów z konsumentami poza murami sklepów. Zwiększona ilość danych zbieranych online i w sklepie stacjonarnym, poddana następnie analizie w środowisku Power BI z użyciem sztucznej inteligencji, może pomóc producentom w lepszym zrozumieniu zmieniających się nawyków kupujących. W najbliższej dekadzie wszyscy uczestnicy rynku opierać się będą na szczegółowych danych, które napędzać będą sprzedaż i zyski, podsumowują specjaliści.