Pandemia udowodniła wielu organizacjom, że korzystanie z nowoczesnych form zatrudnienia – takich jak praca tymczasowa, outsourcing procesów i kontrakting usług – pozwalało niejednokrotnie przetrwać oraz zachować ciągłość biznesową w kryzysowych czasach. Praca na określony czas coraz częściej staje się również świadomym wyborem pracowników umysłowych. Jak wynika z raportu Hays Poland pt. „Nowoczesne formy zatrudnienia 2021”, 82% pracowników czasowych ocenia warunki tej formy zatrudnienia jako dobre lub bardzo dobre.
Popularność nowoczesnych form zatrudnienia rośnie – część organizacji w okresie ostatnich kilkunastu miesięcy odkryła zalety elastycznej strategii zatrudnienia, umożliwiającej nie tylko optymalizację kosztów, ale również szybką reakcję na pojawiające się zapotrzebowanie kompetencyjne. I choć firmy nadal koncentrują swoje działania głównie na rekrutacji pracowników etatowych, tak zainteresowanie – pracą tymczasową, B2B, outsourcingiem i projektami interimowymi – systematycznie się zwiększa.
Jak wynika z badania Hays Poland, w 2021 roku plany podjęcia współpracy z pracownikami czasowymi zadeklarowało 79% firm, co stanowi wynik o 5% wyższy niż przed pandemią. Ponad połowa firm korzysta z zatrudnienia w oparciu o umowy tymczasowe, co druga organizacja stosuje umowy zlecenia, natomiast ponad 40% decyduje się na outsourcing procesów albo relacje B2B z różnego rodzaju specjalistami. Zatrudnienie w oparciu o umowy inne niż umowa o pracę najczęściej dotyczy do 20% personelu firm – takiej odpowiedzi udzieliło 80% organizacji objętych ankietą. Jednocześnie nawet 54% firm współpracujących z pracownikami czasowymi przewiduje, że w bieżącym roku ich liczba wzrośnie. W tej grupie dominują firmy z branży IT i telekomunikacji czy sektora nowoczesnych usług dla biznesu.
„Obecnie często to nie firma, lecz sami kandydaci zabiegają o elastyczne formy zatrudnienia. Motywują to względami podatkowymi, chęcią zdobycia różnorodnego doświadczenia czy też uzyskania większej niezależności, pozwalającej na zarządzanie swoim prywatnym kalendarzem. Eksperci i menedżerowie, którzy chętnie współpracują z firmami na podstawie kontraktów B2B, cenią sobie możliwość wyboru projektów, dotyczących konkretnego obszaru specjalizacyjnego i stanowiących bardzo kuszącą alternatywę dla tradycyjnej ścieżki kariery”– komentuje Bartosz Dąbkowski, dyrektor dywizji Response w Hays Poland, ekspert ds. nowoczesnych form zatrudnienia.
Zalety i wady zatrudniania na czas określony
Okazuje się, że pracodawcy bardzo dobrze oceniają motywację osób zatrudnionych na czas określony – pozytywnie o zaangażowaniu takich pracowników wypowiedziało się aż 94% firm objętych badaniem. Bardzo wysoko oceniło go 18% ankietowanych, wysoko 35%, a raczej wysoko 41%. Jednocześnie w opinii 11% organizacji, są oni nawet bardziej zaangażowani w realizowane zadania niż pracownicy etatowi. Stąd też – jak wyjaśniają eksperci rynku – jeśli firma zaoferuje pracownikom zewnętrznym konkurencyjne warunki współpracy, wypracuje odpowiednie procedury oraz podejmie współpracę z godnym zaufania dostawcą usług, może na takim rozwiązaniu wiele zyskać.
Przede wszystkim organizacjom łatwiej jest reagować na nowe wyzwania, gdy mogą skorzystać z form zatrudnienia adekwatnych do sytuacji. Wysoko oceniana jest więc wspomniana już elastyczność – choćby w zarządzaniu kosztami pracy (63% wskazań), zwiększonego zapotrzebowania na produkty lub usługi firmy (53%) czy konieczności zakończenia konkretnych projektów (44%). Jednocześnie firmy dostrzegają również bariery we wdrażaniu rozwiązań pracy czasowej – największym wyzwaniem pozostają aspekty prawne związane z poszczególnymi formami pozaetatowego zatrudnienia. Na przestrzeni roku odsetek firm wskazujących na ten problem wzrósł o 20% i obecnie wynosi 66%. Z czego to wynika?
„Znaczący wzrost tego odsetka pracodawców związany może być między innymi z zapowiedziami nowych przepisów, których wprowadzenie może wpłynąć na koszty ponoszone przez pracodawców w kontekście stosowania nowoczesnych form zatrudnienia. Dotyczy to w szczególności składki na ubezpieczenia zdrowotne czy zagwarantowania osobom zatrudnionym na podstawie nowoczesnych form zatrudnienia podobnych uprawnień jak pracownikom (np. prawa do płatnego urlopu)” – wyjaśnia Anna Hałas-Krawczyk, Radca prawny, Partner w kancelarii Greenberg Traurig.
Jak wskazują autorzy badania, część pracodawców obawia się także stosować niektórych z nowoczesnych form zatrudnienia, gdyż nie są one wystarczająco uregulowane. Nie oznacza to jednak, że zawieranie takich umów nie jest dopuszczalne – na zasadzie swobody umów firma może zawrzeć umowę nieuregulowaną przepisami. Brak uregulowań w określonych sytuacjach może być również dużym atutem, pozwalając firmom jak najlepiej dostosować relacje ze współpracownikami do swoich indywidualnych potrzeb. Odpowiednio przygotowana umowa dotycząca nowoczesnych form zatrudnienia powinna zabezpieczać obie strony i regulować choćby konsekwencje niewykonania umowy czy zasady jej rozwiązania, podkreślają eksperci.
Korzyści dla pracowników
Jak można było przypuszczać, największy odsetek pracowników umysłowych, współpracujących z firmami na podstawie nowoczesnych form zatrudnienia, stanowią osoby młode, dopiero zdobywające doświadczenie zawodowe. Znajduje to odzwierciedlenie w odpowiedziach respondentów badania. Najwięcej jako motywację do podjęcia pracy czasowej wskazało właśnie możliwość zdobycia doświadczenia. Jednocześnie 44% ankietowanych jako najlepszy aspekt pracy na określony czas wskazało możliwość rozwoju, a 43% możliwość pozostania w firmie na stałe.
Wśród pracowników czasowych nie brakuje jednak doświadczonych ekspertów i menedżerów. Częściej postrzegają oni nowoczesne formy współpracy przez pryzmat atrakcyjnego wynagrodzenia i możliwości udziału w ciekawych projektach. To właśnie dla tej grupy pracowników podejmowanie pracy na określony czas jest najczęściej świadomym, w pełni przemyślanym wyborem, wynika z badania Hays. Praca projektowa jest dla nich bowiem atrakcyjną alternatywą dla pracy etatowej w jednej firmie.
Praca na określony czas po pandemii
Pandemia i jej konsekwencje dla rynku pracy sprawiły, że 45% pracowników czasowych deklaruje obecnie większą gotowością do podjęcia takiej formy współpracy. Eksperci wskazują dwa powody takiego stanu rzeczy. „Po pierwsze, pandemia zmotywowała niektórych profesjonalistów do poszukiwania nowej pracy. Nierzadko było to jednak rozwiązanie tymczasowe, na okres zamknięcia poszczególnych branż. Praca czasowa idealnie odpowiadała na te potrzeby i w związku z tym cieszyła się większym zainteresowaniem. Po drugie, wiele osób pod wpływem pandemii zdecydowało się przebranżowić, a zatrudnienie czasowe pozwala zdobyć doświadczenie i sprawdzić, jak w praktyce wygląda praca w danym zawodzie” – wyjaśnia Bartosz Dąbkowski.
Według autorów raportu, należy uwzględnić również tych pracowników, którzy rozważają podjęcie pracy czasowej głównie ze względu na trudniejszą sytuację. Odsetek respondentów wskazujących trudności w znalezieniu pracy stałej jako motywację do podjęcia pracy na określony czas w skali roku wzrósł o 14% i obecnie wynosi 36%. W ich perspektywie nowoczesne formy zatrudnienia wciąż nie będą preferowaną formą współpracy, a raczej szansą na otrzymanie stałego zatrudnienia w firmie, po uprzednim sprawdzeniu się w roli pracownika tymczasowego.
Na koniec warto dodać jeszcze, że wśród kompetencji kluczowych w pracy na określony czas, pracodawcy w badaniu Hays wymieniają proaktywną postawę i podejście do pracy (79%), komunikatywność (73%) oraz umiejętność pracy w zespole (73%). Kolejne 72% organizacji jako kluczową cechę pracowników pozaetatowych wskazało natomiast elastyczność.
Raport „Nowoczesne formy zatrudnienia 2021” opracowano na podstawie danych uzyskanych w badaniu na temat rynku pracy, przeprowadzonym w II kwartale 2021 roku wśród 600 firm korzystających z nowoczesnych form zatrudnienia oraz 1000 pracowników czasowych (white collar). Badanie powstało we współpracy z kancelarią Greenberg Traurig. Raport można pobrać tutaj.
