Postęp technologiczny w dziedzinie Generatywnej AI znajduje swoje odzwierciedlenie w gwałtownym wzroście aktywności patentowej. Jak wynika z raportu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), w ciągu ostatnich 10 lat liczba patentów w GenAI wzrosła z zaledwie 733 w 2014 roku, do ponad 14 000 w 2023 roku. W tym samym okresie liczba publikacji naukowych zwiększyła się natomiast ze 116 do ponad 34 000. Z kolei od czasu wprowadzenia w 2017 roku Transformera – architektury głębokiej sieci neuronowej stojącej za dużymi modelami językowymi (LLM) – liczba patentów GenAI wzrosła o ponad 800%.
Jak wynika ze wspomnianego raportu, w latach 2014-2023 najwięcej rozwiązań związanych z technologią sztucznej inteligencji opatentowano w Chinach. W badanym okresie w Państwie Środka przyznano ich aż 38 210. Z kolei w USA opatentowano w tym czasie “zaledwie” 6 276 rozwiązań związanych z AI. Na kolejnych miejscach znalazły się: Korea Południowa (4155 patentów), Japonia (3409) i Indie (1350). Spośród krajów europejskich najwyżej w rankingu uplasowała się Wielka Brytania – 714 patentów. Niestety, Polski nie ujęto w tym zestawieniu.
10 firm i instytucji posiadających najwięcej patentów GenAI
Podmioty z Chin dominują również wśród spółek i instytucji posiadających patenty związane z GenAI. Tak prezentuje się pierwsza dziesiątka rankingu:
- Tencent (Chiny) – planuje dodać możliwości GenAI do swoich produktów, takich jak np. WeChat.
- Ping An Insurance Group (Chiny) – koncentruje się na modelach GenAI do underwritingu i oceny ryzyka.
- Baidu (Chiny) – firma zaprezentowała niedawno najnowszego chatbota AI opartego na LLM – ERNIE 4.0.
- Chinese Academy of Sciences – jedyna organizacja badawcza w pierwszej dziesiątce rankingu.
- IBM (USA) – opracował platformę GenAI, watsonx, która umożliwia wdrażanie i dostosowywanie LLM przez firmy (więcej na ten temat pod poniższym linkiem).
- Alibaba (Chiny) – chiński gigant e-commerce.
- Samsung Electronics (Korea Południowa) – jedyna nie chińska i nie amerykańska firma w pierwszej dziesiątce.
- Alphabet/Google (USA) – najnowszy model LLM, Gemini, jest stopniowo integrowany z produktami i usługami Alphabet/Google.
- Bytedance (Chiny) – właściciel aplikacji TikTok.
- Microsoft (USA) – inwestuje w OpenAI.
Kto ma najwięcej publikacji naukowych na temat GenAI?
Zdecydowanym liderem jest Chińska Akademia Nauk – ponad 1100 publikacji od 2010 roku. Drugie miejsce zajmuje Uniwersytet Tsinghua (660 publikacji), a trzecie Uniwersytet Stanforda (623 publikacje). Na wysokim czwartym miejscu plasuje się Alphabet (566 publikacji). To jedyna firma w pierwszej dwudziestce rankingu.
Chińskie instytucje naukowe zajmują aż osiem pozycji na liście 20 instytucji z największą liczbą tego typu publikacji w latach 2010-2023. W zestawieniu tym jest również pięć uniwersytetów amerykańskich, cztery uczelnie brytyjskie, jedna kanadyjska i jedna japońska.
Warto jednak podkreślić, że pod względem liczby cytowań publikacji, na pierwszym miejscu jest Alphabet (47 568). Za amerykańskim koncernem uplasowały się: Uniwersytet Kalifornii Berkeley (26 090) i Uniwersytet Montrealski (20 330). Chińska Akademia Nauk jest w tym zestawieniu dopiero na miejscu dziewiątym z 15 674 cytowaniami.
Co istotne, poza Alphabet, w zestawieniu znalazło się też kilka innych amerykańskich spółek, m.in.: Meta Platforms (19 418), Nvidia (12 863) czy OpenAI (11 816). Co ciekawe, twórca ChatGPT, pierwsze wnioski o ochronę patentową stworzonych przez siebie innowacji złożył dopiero na początku 2023 roku.
Które modele GenAI mają najwięcej patentów?
W ostatnich latach opracowano wiele programów lub modeli GenAI. Wśród najważniejszych znajdują się:
- generatywne sieci przeciwstawne (GAN) – 9700 rodzin patentów w latach 2014-2023,
- autoenkodery wariacyjne (VAE) – 1800 rodzin patentów w badanym okresie,
- duże modele językowe (LLM) oparte na dekoderach – 1300 rodzin patentów.
Pod względem wzrostu liczby patentów, te dotyczące modeli GAN wykazywały największą dynamikę podczas ostatniej dekady. Ostatnio jednak to wysokie tempo przyrostu spadło. W ostatnich trzech latach znacznie wyższe stopy wzrost wykazują modele dyfuzyjne i LLM. Liczba rodzin patentów na te pierwsze wzrosła z 18 w 2020 roku do 441 w roku 2023. W przypadku LLM z 53 do 881 w tym samym okresie. Zainteresowanie badaniami nad LLM jest oczywiście wynikiem boomu na nowoczesne chatboty, takie jak ChatGPT.
Kluczowe obszary zastosowań patentów GenAI obejmują:
1. Oprogramowanie.
2. Nauki przyrodnicze.
3. Zarządzanie dokumentami i publikowanie.
4. Rozwiązania biznesowe.
5. Przemysł i produkcję.
6. Transport.
7. Bezpieczeństwo.
8. Telekomunikację.
