Pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej nadprzewodzący komputer kwantowy działa we Wrocławiu

We Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym Politechniki Wrocławskiej od kilku dni działa już – pierwszy w naszym kraju i Europie Środkowo-Wschodniej – komputer kwantowy wykorzystujący technologię niskotemperaturowych nadprzewodzących kubitów. Nazwano go „Odra 5”. Dzięki temu zaawansowanemu systemowi Politechnika Wrocławska staje się jednym z kluczowych ośrodków rozwoju technologii kwantowych w tej części Europy.

Zainstalowany w WCSS komputer kwantowy dostarczyła fińska firma IQM Quantum Computers. „Odra 5” został wyposażony w 5 kubitów i działa w temperaturze około 10 mK (milikelwinów), którą osiąga dzięki zastosowaniu specjalnego kriostatu. Urządzenie utrzymuje chip kwantowy w tak niskiej temperaturze poprzez wykorzystanie dwóch izotopów helu (He-3 i He-4). Taka temperatura, bliska zeru absolutnemu, pozwala na uzyskanie nadprzewodnictwa w układach kwantowych. Model „IQM Spark” waży półtorej tony i ma trzy metry wysokości, a jego charakterystyczny kriostat jest otoczony metalowym walcem zwisającym z sufitu.

Jest to komputer kwantowy dostosowany do potrzeb uniwersytetów i laboratoriów badawczych. Urządzenie przygotowano do pracy z czołowymi środowiskami obliczeń kwantowych, m.in. Qiskit, z wykorzystaniem języka Python. Będzie stanowić bazę do nauki obsługi tych technologii w większej skali. Wraz z zakupem i uruchomieniem maszyny pięciokubitowej Politechnika Wrocławska otrzymała także dostęp do większych maszyn, 20 i ponad-50-kubitowych zainstalowanych w centrum firmy IQM w Alto w Finlandii.

Infrastruktura „Odra 5” oferuje bezpośredni dostęp do rzeczywistego komputera kwantowego w celu praktycznego programowania w obliczeniach kwantowych. Pięciokubitowy system będzie dostępny zarówno dla środowiska akademickiego, jak i dla biznesu zainteresowanego wykorzystaniem jego możliwości w zaawansowanych projektach badawczo-rozwojowych. „Odra 5” stanie się nie tylko narzędziem dla naukowców i studentów, ale również katalizatorem innowacyjnych programów kształcenia. Trwają już prace nad nowymi specjalizacjami, a nawet kierunkiem studiów z informatyki kwantowej.

Przypomnijmy, że komputer kwantowy z Wrocławia dołączył do uruchomionych już w Polsce dwóch optycznych komputerów kwantowych. A już w czerwcu, w Poznaniu, ruszy jeden z najmocniejszych komputerów kwantowych w Europie wykorzystujący pułapki jonowe.

Polska jest obecnie liderem w rozwoju European Quantum Communication Infrastructure (EuroQCI), czyli inicjatywy mającej na celu zbudowanie bezpiecznej infrastruktury komunikacji kwantowej, która obejmie całą Unię Europejską. Nasz kraj zarządza bowiem siecią o długości ponad 1 700 km.