Polski biznes bardzo szybko zaadaptował rozwiązania AI, ale prawie 2/3 firm angażuje sztuczną inteligencję w krótkoterminowe działania. Wśród naszych firm dominuje też wiara i zaufanie w możliwości nowej technologii.
Według raportu IDC „IDC Data and AI Impact Report: The Trust Imperative”, przygotowanego na zlecenie SAS, Polska przewyższa średnią światową w implementacji narzędzi AI w każdej z czterech kategorii: generatywnej, tradycyjnej, agentowej i kwantowej. Taki obraz wyłania się z ankiety wśród szefów działów IT i biznesu, która objęła łącznie 2,4 tys. respondentów w Polsce i na świecie.
Jednak jednocześnie 60% ankietowanych z Polski określiło podejście swojej firmy do AI jako „koncentrację krótkoterminową”, podejmowane inicjatywy związane ze sztuczną inteligencją nie mają długofalowego zastosowania. Dla porównania, w całej Unii Europejskiej podejście krótkofalowe jest realizowane przez 35% firm. Ponadto, tylko 6% polskiego biznesu, w porównaniu do 11% w Europie, podchodzi do AI w sposób “transformacyjny”, co oznacza, że w organizacji utworzono długoterminowy plan inwestycyjny, a AI ma wpływ na strategie tworzenia modeli biznesowych i doświadczeń związanych z produktami lub usługami.
Dylemat firm: ufać czy sprawdzać AI
Raport definiuje dwa aspekty zaufania: subiektywne zaufanie do AI, które cechuje wola polegania na technologii – deklarowane przez blisko 80% respondentów oraz obiektywną wiarygodność AI, czyli zdolność wyjaśniania technologii – tę posiada według sondy 40% organizacji na zaawansowanym poziomie lub wyższym.
Niemal połowa (46%) firm na świecie boryka się z tak sformułowanym dylematem zaufania: niedostatecznym wykorzystaniem sprawdzonych systemów lub nadmiernym poleganiem na systemach niesprawdzonych. Równowagę osiąga jedynie 9% organizacji. Rozbieżność ta jest szczególnie dotkliwa w przypadku generatywnej AI (GenAI), gdzie entuzjazm często wyprzedza zarządzanie i jakość danych.
W Polsce równowagę osiąga w tym względzie jedynie 3% spółek, przy czym polskie firmy nadmiernie ufają rozwiązaniom AI. Blisko połowa z nich (45%; w UE to odpowiednio 39%) kwalifikuje się więc do zdefiniowanej przez autorów raportu niebezpiecznej kategorii, gdzie należą organizacje nadmiernie ufające AI pomimo braku solidnych podstaw. Tylko 5% polskich organizacji jest za to wśród firm, którzy mają ograniczone zaufanie, pomimo solidnych podstaw wiarygodności.
„Tak wysoki stopień zaufania, bez rzeczywistej kontroli jakości, w połączeniu z tendencją do częstego wykorzystywania różnych form AI w sposób doraźny może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, w których organizacja oprze swoją strategię na błędnych wnioskach” – skomentował Artur Skalski, Head of Customer Advisory w SAS Polska. Jednocześnie polskie firmy częściej niż firmy na świecie (o 9 p.p.) deklarują, że kładą szczególny nacisk na dokładność i wiarygodność wyników AI, uznając je za priorytety. To zaufanie nie wynika zapewne z lekkomyślności, ale raczej z przekonania o potencjale nowej technologii.
Wyzwaniem prawo ograniczające przepływ informacji i dostęp do danych
W Polsce presja regulacyjna wokół wykorzystania danych jest wyraźnie silniejsza niż w większości krajów. Polskie organizacje częściej niż firmy na świecie wskazują na bariery prawne związane z przepływem informacji, m.in. sygnalizują problemy z przekazywaniem danych między organizacjami i partnerami aż o 22,5 p.p. częściej niż wynosi średnia światowa.
Jako dodatkowe utrudnienie, polskie firmy wskazują również przepisy nakazujące, by dane pozostawały w granicach kraju, co ogranicza możliwości współpracy transgranicznej i wykorzystania chmury. Z drugiej strony, polskie organizacje rzadziej odczuwają presję związaną z regulacjami dotyczącymi algorytmów czy lokalizacji dostawców.
Polskie firmy coraz lepiej rozumieją potencjał danych, ale wciąż mają problem z ich praktycznym wykorzystaniem. Częściej niż reszta firm na świecie (+5 p.p.) wskazują trudności z dostępem do odpowiednich źródeł danych. Z kolei kwestie etyczne, takie jak stronniczość modeli czy prywatność danych, budzą w Polsce mniejsze obawy niż w innych krajach. Nasze firmy skupiają się przede wszystkim na niezawodności i jakości technologii, traktując zagadnienia etyki i zgodności z przepisami jako dalszy etap dojrzewania rynku AI.
