W przyszłej perspektywie finansowej, ze środków unijnych przeznaczone zostanie na Program Operacyjny Polska Cyfrowa 8 mld zł, a razem z wkładem krajowym będzie to już ponad 10 mld zł.
Program ten – przygotowany przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju – jest w ostatniej fazie konsultacji. Negocjacje z Komisją Europejską w sprawie Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa zaplanowane są na I półrocze 2014 r., a realizacja programu rozpocząć się ma w II połowie przyszłego roku.
PO Polska Cyfrowa została podzielona na trzy osie priorytetowe. Jest to po pierwsze dostęp do szybkiego internetu, który ma ograniczyć terytorialne różnice w możliwości dostępu do szerokopasmowego internetu. Kolejna oś to rozwój dostępnych w sieci e-usług i zasobów. Te projekty zmierzają do podniesienia dostępności i jakości elektronicznych usług publicznych, poprawę cyfrowej efektywności urzędów oraz zwiększenie dostępności i wykorzystania informacji zbieranych przez sektor publiczny. Ostatnia oś to podnoszenie kompetencje cyfrowych umiejętności obywateli. Cele szczegółowe to e-integracja i e-aktywizacja na rzecz zwiększenia aktywności oraz jakości korzystania z internetu oraz pobudzanie potencjału uzdolnionych programistów dla zwiększenia zastosowania rozwiązań cyfrowych w gospodarce i administracji.
Każdy Polak z łączem 30 Mb/s
W ramach osi priorytetowej Powszechny dostęp do szybkiego internetu prowadzone będą działania, które dotyczą wspierania projektów infrastrukturalnych, mające wyrównać różnice terytorialne w dostępie do szybkiego internetu. Łącza internetowe w Polsce odbiegają obecnie pod względem prędkości transmisji od średniej europejskiej, a także od celów stawianych przez Europejską Agendę Cyfrową. Blisko 76% aktywnych łączy pozwala na transmisję do użytkownika z prędkością nie większą niż 10 Mb/s, a jedynie 4% gwarantuje dostęp powyżej 30 Mb/s. Do roku 2020 każdy Polak ma mieć dostęp do internetu o takiej właśnie przepustowości.
Jednym z priorytetów Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa jest „pobudzanie potencjału uzdolnionych programistów dla zwiększenia zastosowania rozwiązań cyfrowych w gospodarce i administracji.
Już w obecnej, unijnej perspektywie finansowej budowane są w Polsce światłowody. Powstaje ich sieć o długości ok. 40 000 km. „W kolejnej perspektywie finansowej będziemy wspierać projekty budowy sieci dostępowej oraz uzupełniania sieci szkieletowej i dystrybucyjnej powstałej w latach 2007-2013. Ma to dotyczyć obszarów, gdzie nie można zapewnić szerokopasmowego dostępu do internetu na warunkach rynkowych. Przewiduje się wówczas możliwość realizacji tych projektów w partnerstwie publiczno-prywatnym” – mówią autorzy programu Polska Cyfrowa.
„Wsparcie projektów polegających na dostarczaniu usług substytucyjnych , czyli takich, gdzie dopuszcza się obniżenie efektywnej prędkości transmisji poniżej 30 Mb/s, będzie możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, na obszarach szczególnie zagrożonych trwałym wykluczeniem cyfrowym, gdzie budowa sieci zgodnie z wymaganiami Europejskiej Agendy Cyfrowej nie jest uzasadniona ekonomicznie. Dotyczyć to może 6-8% gospodarstw domowych” – dodają.
Więcej e-usług dla obywateli
Druga oś priorytetowa to e-administracja i otwarty rząd. W jej ramach wspierane mają być publiczne w tworzeniu i rozwoju nowoczesnych e-usług oraz integracji usług na wspólnej platformie ePUAP. Wspierane mają być też projekty zwiększające interoperacyjność systemów informatycznych i rejestrów publicznych. Ma też uwzględnić profesjonalne przygotowanie informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystania, np. poprzez udostępnienie interfejsu API dla programistów. „Ma to doprowadzić do lepszego wykorzystania infrastruktury, zapewniając równocześnie odpowiedni poziom bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych oraz przechowywania i ochrony danych” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Priorytetowych jest 10. obszarów e-usług opisanych w Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa (więcej o tym w kolejnym rozdziale IV. Zintegrowany Program Informatyzacji Polski). Są to: sprawy administracyjne, w szczególności obywatelskie; rynek pracy; ochrona zdrowia; wymiar sprawiedliwości i sądownictwo; bezpieczeństwo i powiadamianie ratunkowe; prowadzenie działalności gospodarczej; zamówienia publiczne; podatki i cła; ubezpieczenia i świadczenia społeczne; prezentacja i udostępnianie danych przestrzennych i statystycznych.
„Powstałe e-usługi powinny charakteryzować się dostępnością dla osób niepełnosprawnych zgodnie ze standardami WCAG 2.0, ciągłością działania, powszechnością i jakością obsługi oczekiwaną przez użytkowników, która po wdrożeniu będzie monitorowana. Obywatele powinni móc korzystać z e-usług publicznych niezależnie od tego, gdzie przebywają i z jakiej technologii korzystają” – czytamy w projekcie Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. W ramach projektów przewidziane są również szkolenia podnoszące kompetencje urzędników obsługujących usługi świadczone drogą elektroniczną.
Nowe systemy wdrażane w e-administracji
Program Operacyjny Polska Cyfrowa to także usprawnienie działania administracji publicznej dzięki upowszechnianiu systemów elektronicznego zarządzania dokumentacją oraz systemów klasy ERP; standaryzacji kluczowych interfejsów; zapewnieniu interoperacyjności systemów oraz ich integracji na wspólnej platformie elektronicznych usług administracji publicznej ePUAP; zapewnieniu otwartego, bezwnioskowego dostępu do informacji sektora publicznego i podnoszenie kwalifikacji kadr IT; polityce bezpieczeństwa teleinformatycznego, oraz przetwarzaniu danych osobowych.
Dziś jedynie 4% łączy w Polsce gwarantuje dostęp powyżej 30 Mb/s. Do roku 2020 każdy Polak ma mieć dostęp do internetu o takiej właśnie przepustowości. Na koniec rozliczenia funduszy z obecnej perspektywy finansowej, czyli w roku 2015 ma to być zaledwie 30%.
Projekty te mają wspierać powstanie katalog usług cyfrowego urzędu, opracowanego przez ministra administracji i cyfryzacji. Na podstawie tego katalogu urzędy administracji przeprowadzą analizę m.in. tego, jaki jest stopień zaawansowania stosowanych systemów teleinformatycznych oraz poziom współpracy między nimi. Beneficjenci programów będą mieli warunki do tego, aby wymieniać się informacjami o dobrych praktykach – informacjami o rozwiązaniach sprawdzonych w innych urzędach.
Dostępności i wykorzystanie informacji sektora publicznego
Nowy program rządowy ma także ułatwiać dostęp obywateli do zasobów, danych i innych informacji będących w posiadaniu instytucji publicznych, tzw. informacji sektora publicznego. Według Komisji Europejskiej, korzyści gospodarcze wynikające z szerszego udostępniania i ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego wynoszą ok. 140 mld euro rocznie dla całej Unii Europejskiej. Udostępnianie danych i zasobów publicznych przynosi nie tylko korzyści gospodarcze, ale też przyczynia się do zwiększenia „przejrzystości i rozliczalności działań państwa i zwiększenia zaangażowaniem obywateli w proces rządzenia”.
Wiele instytucji dysponuje informacjami w wersji elektronicznej, lecz do tej pory nie były one gromadzone z myślą o dalszym udostępnianiu. Nie są więc opisane metadanymi, ani gromadzone w postaci umożliwiającej łatwy odczyt maszynowy. „Chcemy zwiększyć podaż informacji sektora publicznego w internecie poprzez opisywanie ich metadanymi według określonych standardów, dostosowanie informacji do formatów umożliwiających odczyt maszynowy, digitalizację zasobów kultury, poprawę jakości danych, udostępnienie informacji online za pomocą profesjonalnych narzędzi, w szczególności API oraz repozytoriów z danymi surowymi, poprawę dostępności informacji sektora publicznego zgodnie ze standardami WCAG 2.0, budowę lub rozbudowę infrastruktury na potrzeby przechowywania udostępnianych informacji” – tłumaczą autorzy raportu.
Pozwoli to też na efektywniejsze udostępnianie i wyszukiwanie informacji w Centralnym Repozytorium Informacji Publicznej i repozytoriach podmiotowych. Doświadczenia innych państw pokazują, że udostępniać w pierwszej kolejności należy m.in.: dane demograficzne, wyniki wyborów, dane o produkcji i zużyciu energii, budżetowe i podatkowe, dotyczące działalności gospodarczej, dane o ochronie i zanieczyszczeniu środowiska. Polski rząd będzie tworzył zachęty finansowe dla podmiotów spoza administracji publicznej, które będą tworzyły usługi, treści i aplikacje wykorzystujących e-usługi publiczne oraz informacje sektora publicznego.
Polski rząd będzie tworzył zachęty finansowe dla podmiotów spoza administracji publicznej, które będą tworzyły usługi, treści i aplikacje wykorzystujących e-usługi publiczne oraz informacje sektora publicznego.
Kontynuowane mają być też projekty digitalizacji dóbr kultury dla realizacji celów Europejskiej Agendy Cyfrowej. Branża kulturalna i kreatywna została uznana przez Komisję Europejską za jedną z najszybciej rozwijających się w ostatnich latach, a jej szacowany udział w unijnym PKB wynosi ok. 4,5%.
Cyfrowa aktywizacja społeczeństwa
W ramach ostatniej osi priorytetowej Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, rząd chce zachęcać do korzystania z internetu te osoby, które jeszcze tego nie robią. Zgodnie z danymi polskiego rządu, aż 32% dorosłych Polaków nigdy nie korzystało z internetu, ponieważ nie czują takiej potrzeby, albo nie umieją korzystać z komputera. Aby ich zachęcić tworzone mają być – np. w bibliotekach i świetlicach – centra cyfrowej aktywności. Zaoferują one dostęp do szybkiego internetu, odpowiedni sprzęt i szeroką ofertę usług szkoleniowo-doradczych. Przeszkoleni trenerzy będą tam uczyć podstaw korzystania z komputera i pokazywać korzyści z internetu. Centra te będą koncentrować swoją ofertę na grupie zagrożonej wykluczeniem cyfrowym – osobach starszych (50+), niepełnosprawnych, rencistach oraz emerytach, zamieszkałych zwłaszcza na terenach wiejskich i małych miast.
Wspierać będą również innowacyjne inicjatywy np. organizacji pozarządowych, które mają pomysły na to, jak zachęcać do aktywnego i twórczego korzystania z nowych technologii. Wsparcie otrzymają podmioty realizujące inicjatywy skierowane na: podnoszenie kompetencji cyfrowych z nastawieniem na praktyczne ich wykorzystanie; animowanie innowacyjnych działań budujących kapitał społeczny z wykorzystaniem technologii cyfrowych; stworzenie innowacyjnych narzędzi podnoszenia umiejętności cyfrowych wśród osób o średnim poziomie kompetencji. Zgodnie bowiem z danymi Eurostat, obecnie tylko 18% Polaków ma wysoki poziom kompetencji cyfrowych, podczas gdy w Finlandii czy Luksemburgu jest to ok. 40%.
Pobudzanie potencjału uzdolnionych programistów
Jedną z ostatnich inicjatyw Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa jest wspieranie pomysłów na biznes, czy inicjatywę społeczną opartą o narzędzia IT. „Chcemy, aby najzdolniejsi polscy programiści by wykorzystali swój potencjał do tworzenia innowacyjnych produktów i szukali rozwiązań dla istotnych problemów społecznych. Dla najlepszych przygotowaliśmy program e-pionier. W jego ramach otrzymają oni nie tylko wsparcie finansowe, ale też indywidualny coaching, możliwość udziału w warsztatach, czy wizytach studyjnych” – można przeczytać w projekcie rządowym.
