65% dzieci rozpoczynających naukę będzie miało zawody, których jeszcze nie ma – powodem AI

Według najnowszego raportu Światowego Forum Ekonomicznego „Future of Jobs”, nawet 65% dzieci rozpoczynających dziś edukację podstawową będzie pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Dynamiczne zmiany technologiczne, takie jak rozwój sztucznej inteligencji (AI), komputery kwantowe czy zrównoważone technologie, już teraz przekształcają tradycyjne modele zatrudnienia. W tym kontekście kluczowe staje się pytanie: jak młode pokolenie, znane jako generacja Z, odnajdzie się na tym zmieniającym się rynku pracy?

Transformacja rynku pracy ze względu na rozwijające się technologie jest nieunikniona. Zmieniają się również priorytety młodych ludzi – jak wskazuje badanie Gallupa, opublikowane w 2023 roku przez Harvard Business Review, w Stanach Zjednoczonych zauważalny jest spadek entuzjazmu wobec tradycyjnych dyplomów. Trend ten jest jeszcze bardziej widoczny w regionie Azji i Pacyfiku, gdzie młodzież coraz częściej wybiera kariery w mediach społecznościowych, widząc w nich szansę na finansową niezależność i sukces w świecie cyfrowym.

W odpowiedzi na te zmiany globalne firmy modyfikują swoje podejście, stawiając na umiejętności zamiast formalnych kwalifikacji. Programy takie jak staże Google’a, które kładą nacisk na praktyczne doświadczenie, umożliwiają osobom z nietradycyjnym wykształceniem zdobycie pracy w czołowych firmach technologicznych.

Edukacja na miarę Czwartej Rewolucji Przemysłowej

Globalna rewolucja cyfrowa zmienia oblicze przemysłu, a wraz z nią pojawia się potrzeba opracowania nowych modeli edukacyjnych, które pomogą zamknąć rosnącą lukę kompetencyjną. Tradycyjne systemy nauczania coraz częściej zmagają się z wyzwaniami, jakie stawiają platformy takie jak TikTok, YouTube czy rozwijające się branże oparte na sztucznej inteligencji. Przykłady innowacyjnych podejść widać na całym świecie – od Doliny Krzemowej w Kalifornii, po rozwijającą się scenę technologiczną w Nigerii.

Przykładowo, Kabakoo Academies w Mali wykorzystuje sztuczną inteligencję i media społecznościowe do podnoszenia kwalifikacji młodych ludzi, co przyniosło uczestnikom wzrost dochodów o 44% w regionie, gdzie ponad 80% zatrudnienia ma charakter nieformalny. W Korei Południowej AI została włączona do narodowego programu nauczania, a celem jest wyposażenie uczniów i nauczycieli w umiejętności technologiczne do 2025 roku. Niemcy z kolei, dzięki swojemu systemowi dualnemu, łączącemu praktyki zawodowe z nauką akademicką, osiągnęły imponujący wskaźnik zatrudnienia na poziomie 92% wśród absolwentów. Podobnie Malezja rozwija inicjatywę hybrydowych klas, która do 2025 roku ma objąć 400 szkół, a wstępne wyniki wskazują na znaczącą poprawę wskaźników zatrudnienia absolwentów. Arabia Saudyjska, w ramach strategii Vision 2030, zainwestowała 6,4 miliarda dolarów w technologie i szkolenia, a Zjednoczone Emiraty Arabskie realizują narodowy program mający na celu przeszkolenie 100 tysięcy programistów. Te inicjatywy są dowodem zaangażowania tych państw w zmniejszanie luki kompetencyjnej i przygotowanie młodych ludzi na wyzwania przyszłości.

Zetki na rynku pracy

Starsza część pokolenia Z (24-29 lat), która już weszła na rynek pracy, wybiera często elastyczne formy zatrudnienia. Jak wynika z raportu „Portret Freelancera 2024” opracowanego przez platformę Freelancehunt, najpopularniejsze zawody w tej grupie to graficy (41,8%), programiści (19,5%) i copywriterzy (11,2%). Freelancing daje Zetkom możliwość realizacji projektów zgodnych z ich pasjami, a jednocześnie pozwala na zachowanie równowagi między życiem zawodowym a osobistym.

„Zetki chcą podróżować, cieszyć się życiem i wolnością, wyraźnie oddzielając pracę od przyjemności. To coś, czego możemy się od nich uczyć” – mówi Oleg Topchiy, założyciel Freelancehunt.

Elastyczność kontra wynagrodzenie

Raport „Mind the Gap – How Gen Z is Disrupting the Workplace in 2024” opracowany przez Jabra podkreśla, że elastyczność pracy jest dla pokolenia Z kluczowa. W badaniu przeprowadzonym w 14 krajach aż 35% respondentów wskazało elastyczność jako najważniejsze kryterium wyboru pracy, przewyższające nawet znaczenie wynagrodzenia (4%). W Polsce jednak wynagrodzenie pozostaje nieco ważniejsze – dla 23% młodych ludzi jest to priorytet, podczas gdy elastyczność wskazuje 22%.

Choć Zetki są zadowolone z pracy, często doświadczają wypalenia zawodowego. Raport Jabra ujawnia, że 70% respondentów z tej grupy odczuwa satysfakcję z pracy, ale aż 52% zmaga się z wypaleniem. W Polsce, według danych Freelancehunt, 44% Zetek doświadcza wypalenia, choć tylko 35% planuje zmianę pracy w najbliższym roku.

Gdzie zaprowadzi nas AI?

Mimo powstawania nowych specjalizacji i zawodów, rewolucja AI nabiera tempa przede wszystkim poprzez wykorzystanie technologii przez osoby dzisiaj czynne zawodowo. Wykorzystują one AI zarówno w pracy jak i prywatnie. Nowe zastosowania wdrażane są często w tradycyjnych zawodach i pomagają w rozwoju specjalistów.

69,7% specjalistów już dzisiaj aktywnie korzysta z technologii AI w swojej pracy. Kolejne 17,6% planuje zacząć. Tylko nieliczne zawody jeszcze nie korzystają ze sztucznej inteligencji, ale wydaje się, że to tylko kwestia krótkiego czasu.