Creotech Instruments mocny kwantowo: kolejny prestiżowy projekt i plany spin-offu

Creotech Instruments został podwykonawcą w projekcie rozwoju QKD dla Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Firma planuje też wydzielenie osobnej spółki „kwantowej”.

Projekt BLAM (Background Ligth and Atmospere Metrology for QKD at urban locations), w którym Creotech Instruments został podwykonawcą niemieckiej spółki OHB Digital Connect GmbH, ma na celu zaprojektowanie i wykonanie urządzeń do monitorowania tła atmosferycznego i turbulencji, a następnie zebranie tych danych w głównych miastach europejskich.

Ambitne zadanie dla Creotech

Te kluczowe zadania zrealizuje właśnie polska firma. Zebrane dane posłużą następnie do wdrożenia systemów kwantowej dystrybucji kluczy (QKD) w Europie w ramach programów SAGA i IRIS2. Dotychczasowe eksperymenty z QKD były prowadzone w pozbawionych normalnych zakłóceń warunkach obserwacyjnych. Sieć powstająca w ramach SAGA i IRIS2 będzie oferować usługi użytkownikom lub punktom dostępu do sieci w „zwyczajnych” środowiskach miejskich.

Warunki świetlne tła w takich lokalizacjach, zwłaszcza w zakresie długości fal istotnych dla połączeń QKD, nie były dotąd badane, ale ich wpływ na poziom szumu jest kluczowy przy projektowaniu systemu optycznego. Ponadto, turbulencje atmosferyczne w miastach różnią się od warunków panujących w dotychczasowych miejscach testowych, co wymaga szczegółowej analizy wpływu tych czynników na jakość łącza.

„Aby zapewnić wymaganą prędkość generowania kluczy, niezbędny jest odpowiednio wysoki stosunek sygnału do szumu. W tym kontekście, światło tła, zarówno naturalne, jak i sztuczne, stanowi jedno z kluczowych wyzwań, przy tego rodzaju systemach optycznych. Nasze know-how pozwala dostarczyć dane i technologie niezbędne do dokładnej analizy warunków świetlnych oraz turbulencji atmosferycznych w miastach, co jest kluczowe dla optymalizacji systemów QKD” – mówi dr Anna Kamińska, dyrektor Pionu Quantum Systems w Creotech Instruments.

Kwantowy spin-off Creotechu 

Ze względu na liczbę przedsięwzięć, zarząd Creotech Instruments planuje stworzenie na bazie swojego pionu kwantowego nowej spółki. Podział ma pozwolić na szybszą komercjalizację rozwiązań kwantowych oraz otworzyć nowe możliwości zewnętrznego finansowania. Nowa spółka, na której czele stanie Anna Kamińska, powstać ma na przełomie 2025 i 2026 roku.

W kwietniu Creotech poinformował podczas konferencji QCI Days w Atenach o premierze autorskiego systemu Quantum Key Distribution (QKD). Rozwiązanie pozwoliłoby zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa komunikacji dla administracji publicznej, sektora obronnego oraz finansowego. System powstaje w ramach projektu eCAUSIS („European, Certifiable, Affordable, User-oriented, Secure, Integration-able, Scalable quantum key distribution solutions”) wchodzącego w skład Horizon Europe oraz EuroQCI, a jego rynkowa premiera nastąpi na początku 2026 roku.

„W erze komputerów kwantowych tradycyjne algorytmy szyfrowania przestają być już wystarczające. Naszym celem było stworzenie europejskiego, spełniającego najbardziej aktualne standardy bezpieczeństwa rozwiązania, które sprosta wymaganiom nawet najbardziej wymagających użytkowników, począwszy od organów administracji publicznej, a skończywszy na sektorze obronnym. Przejście z fazy R&D i możliwość zaoferowania na rynek gotowego rozwiązania to istotny kamień milowy w procesie rozwoju technologii QKD. Obecnie rozpoczynamy serię testów prototypu naszego systemu z potencjalnymi użytkownikami z europejskiej sieci EuroQCI, a na początku 2026 planujemy wprowadzenie finalnego produktu do regularnej sprzedaży. Opracowany system umożliwić ma bezpieczną dystrybucję kluczy za pomocą istniejącej już infrastruktury światłowodowej, co podniesie standardy bezpieczeństwa przesyłanych informacji” – skomentowała Anna Kamińska.

Produkt Creotech Instruments będzie oferowany m.in. operatorom telekomunikacyjnej infrastruktury krytycznej, administracji publicznej, sektorowi finansowemu, czy obronnemu.

Creotech uczestniczy też obecnie w budowie i integracji dwóch komputerów kwantowych – jeden dla Komisji Europejskiej, a drugi dla Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego afiliowanego przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN. W ramach międzynarodowej kolaboracji firma uczestniczy również w pracy nad ekosystemem sprzętowo-programowym Sinara dla laboratoriów kwantowych i zastosowań komputerów kwantowych. Creotech buduje także systemy synchronizacji czasu White Rabbit oraz wysokoczułe i szybkie kamery wykorzystywane w standardowej astronomii i monitorowaniu obiektów bliskich Ziemi, ale także na potrzeby kontroli procesorów kwantowych.