Jaki wpływ mają kobiety na polską branżę IT?

Na 452 najwyższe stanowiska zarządcze w ponad 180 firmach polskiego sektora teleinformatycznego jedynie 48 zajmowanych jest przez kobiety – wynika z raportu „Kobiety w technologiach” zrealizowanego przez Instytut Innowacyjna Gospodarka na rzecz inicjatywy Znane Ekspertki. W publikacji zaprezentowano m.in. listę ponad 100 najbardziej wpływowych kobiet polskiego sektora IT.

Zarówno w Polsce, jak i na świecie większość stanowisk w sektorze informatycznym zajmowana jest przez mężczyzn. Według danych Deloitte, na koniec 2015 roku w krajach rozwiniętych kobiety zajmowały ogółem zaledwie 25% stanowisk związanych z IT. W Stanach Zjednoczonych odsetek ten wynosi 24%, w Szwecji i Kanadzie 22%, a w Wielkiej Brytanii 18%. Wyników tych nie zmieniają również rynkowi liderzy.

W Google i Facebooku niemal na każdym kroku podkreśla się znaczenie zróżnicowania zespołów odsetek zatrudnionych kobiet. Jednak nawet w tych firmach nie przekracza on 30%. Wśród największych firm tylko Yahoo! może pochwalić się poziomem zatrudnienia kobiet na poziomie 37%. Z kolei według danych Komisji Europejskiej, zaledwie 19% stanowisk kierowniczych w firmach technologicznych w Europie jest obsadzonych przez kobiety, w innych sektorach odsetek ten przekracza 45%.

Nie inaczej jest w Polsce, co potwierdza raport „Kobiety w technologiach”. W analizie ujęto ponad 180 firm z polskiego sektora teleinformatycznego. Wynika z niego, że panie zasiadają na stanowiskach prezesów jedynie w 5% przedsiębiorstw z branży i stanowią niewiele ponad 10% wszystkich menedżerów najwyższego szczebla. Także w radach nadzorczych spółek teleinformatycznych kobiety stanowią jedynie ok. 17%, a biorąc pod uwagę podsektory – firmy telekomunikacyjne i produkujące sprzęt – ponad 21%.

Bariery w rozwoju kobiet w branży IT

Kobiety w branży IT napotykają wiele barier zarówno obecnych w wielu innych zawodach, jak i tych specyficznych dla sektora teleinformatycznego. Obok trudności w połączeniu życia zawodowego z prywatnym, można mówić wręcz o dyskryminacji kobiet w zdominowanym przez mężczyzn środowisku. W firmach IT ukształtowała się kultura, która w pewien sposób izoluje kobiety. Brak obecności kobiet na wysokich stanowiskach oznacza także brak wsparcia na wcześniejszych stopniach kariery. Praca w tej branży to często również nieformalna presja na wielogodzinny wysiłek. Dlatego kobiety często rezygnują ze swojego rozwoju w IT, nie wykorzystując w pełni potencjału, zatrzymując się na mniej eksponowanych stanowiskach lub zmieniając branże.

Do tego dochodzą stereotypy, a także po prostu stosunkowo niewielkie zainteresowanie kierunkami technicznymi wśród absolwentek szkół średnich. W roku 2013 w Stanach Zjednoczonych na kierunkach informatycznych kobiety stanowiły jedynie 18% studentów, w Polsce w 2014 roku odsetek ten wyniósł 13%. Według raportu „Kobiety na politechnikach”, w 2015 roku 72% maturzystek uważało, że po kierunkach inżynieryjnych łatwo dostać pracę, jednocześnie 49% uważało je za trudne, wymagające zdolności matematycznych (45%) i zdominowane przez mężczyzn (32%).

Korzyści płynące z zatrudniania kobiet

Niewielkie zatrudnienie kobiet w branży IT to duży problem kulturowo-społeczny. Jednocześnie promowanie uczestnictwa kobiet w rozwoju sektora teleinformatycznego nie jest tylko kwestią równouprawnienia. Badania i konkretne przykłady pokazują, że zróżnicowane pod względem płci zespoły osiągają lepsze wyniki i są znacznie bardziej kreatywne, a to oznacza wymierne korzyści dla przedsiębiorstw. Dane z raportu „High Performance Enterpreneurs: Women in High Tech 2013” mogą niektórych zaskakiwać, ale w firmach, w których na stanowiskach kierowniczych pracuje więcej kobiet, stopa zwrotu z kapitału jest o 35% wyższa w porównaniu z innymi organizacjami o podobnym profilu rynkowym. Firmy technologiczne zarządzane przez kobiety są także bardziej efektywne kosztowo, osiągają o 35% wyższy zwrot z inwestycji i o 12% wyższe przychody. Z kolei start-upy technologiczne, zakładane i rozwijane przez kobiety, wymagają średnio o 33% mniej kapitału. Szybciej osiągają też dochodowość.

„O wyższej efektywności przedsięwzięć i projektów zarządzanych przez kobiety decyduje kilka czynników. Po pierwsze, model przywództwa przyjmowany przez kobiety jest lepiej dostosowany do nowych wymogów gospodarczych. Łatwiej niż mężczyznom przychodzi im łączenie rygorów myślenia logicznego ze swobodnym wnioskowaniem opartym na intuicji. Lepiej przewidują skutki działań własnych i najbliższego otoczenia, a także bardziej dbają o pracowników i atmosferę w firmie. Kobiety lepiej radzą sobie z zarządzaniem przedsięwzięciami opartymi na współpracy, komunikacji i współdzieleniu zasobów, a więc działaniem według reguł typowych dla gospodarki XXI wieku” – komentują autorzy raportu „Kobiety w technologiach”.

Działania na rzecz aktywizacji kobiet w branży IT

W Polsce i na świecie prowadzonych jest wiele inicjatyw mających zachęcić kobiety do robienia kariery w branży IT, a także eliminacji krzywdzących stereotypów. W wielu miastach w Polsce organizowane są spotkania Geek Girls Carrots, zrzeszające kobiety z branży. Tworzy się też liczne programy szkoleniowe. Niedawno w ITwiz prezentowaliśmy inicjatywę Girls Code Fun, której celem jest zachęcenie dziewczynek – nawet tych 5-letnich – do nauki programowania. Od kilku lat trwa także akcja „Dziewczyny na Politechniki!”, mająca zachęcić młode kobiety do studiowania kierunków technicznych, w tym informatycznych. Efekt, w porównaniu z rokiem 2008 liczba dziewczyn na uczelniach technicznych jest o 14 tys. wyższa. Działania na rzecz promocji kobiet w świecie nowych technologii, a także finansów wspiera również Mastercard – partner raportu „Kobiety w technologiach – takimi programami, jak Women in technology i Girls4tech, który jest skierowany do uczennic szkół podstawowych i gimnazjów. Ma on wzbudzić zainteresowanie młodych dziewcząt naukami ścisłymi.