Ministerstwo Cyfryzacji zaczęło konsultacje dotyczące polityki rozwoju AI w Polsce

Przewiduje ona m.i n. utworzenie 34 lokalnych ośrodków AI oraz 4 głównych centrów w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu. Plan zakłada 22 inwestycje infrastrukturalne, szerokie wsparcie finansowe (UE, budżet, kapitał prywatny) i powołanie Rady Funduszy AI.

Zgodnie z założeniami resortu cyfryzacji, do 2030 r. 70% Polaków ma znać podstawy AI, a 80% urzędów wykorzystywać jej narzędzia. W szkołach pojawią się dwa nowe przedmioty, a ponad połowa nauczycieli i uczniów ma korzystać z AI w codziennej nauce.

Z kolei w ochronie zdrowia technologia ma wspierać analizę stanu 70% pacjentów. Powstanie Komisja Rozwoju i Bezpieczeństwa AI, która będzie przyjmować indywidualne skargi na systemy AI, piaskownice regulacyjne, rejestr ryzyk oraz 15 narzędzi NASK do walki z dezinformacją. Konsultacje publiczne trwają do 1 lipca 2025 r.

„Zależy nam na stworzeniu spójnego krajowego ekosystemu sztucznej inteligencji, zwiększeniu krajowych mocy obliczeniowych oraz wzmocnieniu mechanizmów i synergii w rozwoju AI na poziomie europejskim. Polska ma stać się jednym z głównych centrów AI w Europie, dzięki wykorzystaniu potencjału naukowego, start-upowego oraz wsparciu administracji i sprawnemu finansowaniu” – mówi wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski.

Co zakłada nowa Polityka AI?

Polityka zakłada łączenie sił nauki, administracji, biznesu i społeczeństwa obywatelskiego. Chodzi o stworzenie warunków prawnych, technologicznych, finansowych i edukacyjnych, które umożliwią rozwój AI oparty na współpracy i zaufaniu.

Wg założeń, do roku 2030 zwiększyć ma się liczba absolwentów kierunków kształcących w obszarach AI z ok. 15,3 tys. do 20 tys., a doktorantów z 50 do 100. Centrum e-Zdrowia ma zaś w ciągu najbliższych 5 lat zlecić ok. 3500 badań naukowych i projektów badawczych „zrealizowanych na podstawie dostępnych danych rzeczywistych”.

AI może usprawnić działanie administracji – od automatyzacji, powtarzalnych zadań, przez lepszą komunikację z obywatelami, po mądrzejsze decyzje. Polityka podkreśla potrzebę wdrażania AI w sposób bezpieczny, wyjaśnialny i dostosowany do realnych potrzeb urzędów na każdym szczeblu.

Głównymi instytucjami koordynującymi politykę rozwoju AI w Polsce mają być: Ministerstwo Cyfryzacji, Komisja Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji, Instytut Badawczy IDEAS, Rada Funduszu Sztucznej Inteligencji, a także „jednostki współpracujące”: uczelnie, jednostki naukowo-badawcza (NASK, OPI, Sieć Badawcza Łukasiewicz), jednostki administracji publicznej.

Rozwój kompetencji, wspieranie badań i wdrożeń, inwestycje w talenty – to podstawa. Polityka zakłada wsparcie dla kształcenia specjalistów oraz szerokie zastosowanie AI w sektorach strategicznych, by zwiększać produktywność i tworzyć nowe miejsca pracy.

„Rozszerzymy inicjatywy takie, jak PLGrid12 czy też Krajowy Magazyn Danych (KMD). Szczególne znaczenie ma zapewnienie dostępu do krajowej chmury obliczeniowej oferowanej przez centra Komputerów Dużej Mocy (KDM), która pozwala na bezpieczne, zgodne z regulacjami, przetwarzanie danych wrażliwych, a także wzmacnia suwerenność technologiczną Polski. Krajowa infrastruktura chmurowa powinna stanowić zaufane zaplecze zarówno dla projektów publicznych, jak i komercyjnych” – można przeczytać w dokumencie.

Sztuczna inteligencja musi być godna zaufania. Polityka zakłada rozwój standardów etycznych, ochrony prywatności i praw konsumentów. Chcemy wspierać rozwiązania, które pomagają wszystkim grupom i nikogo nie dyskryminują.

Jednym z celów Polityki jest wykorzystanie AI w służbie zdrowia.  „Szacuje się, że około jedna piąta organizacji opieki zdrowotnej na świecie już stosuje modele AI, a ich wykorzystanie w opiece zdrowotnej zmniejszyło o około 20% czas poświęcany przez lekarzy na zadania administracyjne. Co więcej, przewiduje się, że do 2035 r. 90% szpitali będzie wykorzystywać technologię opartą na sztucznej inteligencji do wczesnej diagnostyki i zdalnego monitorowania pacjentów Przełomowe rozwiązania technologiczne w tym sektorze, takie, jak wspieranie diagnozy, opracowywanie nowych leków i rozwój urządzeń medycznych, mają przyspieszyć rozwój polskiej gospodarki” – można przeczytać w dokumencie..

Wizją nowej Polityki AI jest, żeby Polska znalazła się wśród liderów Kontynentu AI dzięki stworzeniu skoordynowanego ekosystemu godnej zaufania sztucznej inteligencji, działającego dla rozwoju gospodarki i dobrostanu społecznego. Do 2030 r. Polska powinna znaleźć się wśród 10-20 najbardziej zaawansowanych państw świata w rankingach AI (Tortoise AI Index, Stanford HAI, Government AI Readiness Index).

Na razie jednak – według badań Eurostatu z 2024 r. – tylko 5,9% przedsiębiorstw w Unii Europejskiej zatrudniających co najmniej 10 pracowników wykorzystywało technologie sztucznej inteligencji. Dla porównania średnia UE to 13,5% (wzrost o 5,5% od 2023 r.). Największy udział tych przedsiębiorstw odnotowano w Danii (27,6%), Szwecji (25,1%) i Belgii (24,7%). Na drugim końcu znalazły się Rumunia (3,1%) i Polska właśnie.

Zgodnie z analizą Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Grupy Roboczej ds. Sztucznej Inteligencji przy Ministerstwie Cyfryzacji (GRAI) oraz innymi raportami i dokumentami strategicznymi na dziś największy potencjał dla rozwoju sztucznej inteligencji i wdrożeń w Polsce wykazują sektory gospodarki w obszarze:

• energetyka,
• e-commerce,
• produkty podwójnego zastosowania,
• cyberbezpieczeństwo,
• BioMedTech,
• usługi finansowe,
• transport, spedycja i logistyka.

Dodatkowo prognozuje się, że do 2035 r. polski rynek pracy skurczy się o 2,1 mln pracowników, czyli 12,6% obecnego zatrudnienia. Z tego powodu zwiększenie udziału automatyzacji procesów to konieczność, a nie zagrożenie. Automatyzacja procesów powinna pozwolić na uwolnienie potencjału w innych obszarach.

Finansowanie rozwoju AI w Polsce

W Polsce kluczową rolę w tym zakresie pełnią przede wszystkim Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), Narodowe Centrum Nauki (NCN), Polska Agencja Rozwoju Przemysłu (PARP), Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), Polski Fundusz Rozwoju (PFR), które to odpowiadają za dystrybucję środków na badania i rozwój oraz wdrożenie.

Dostępne formy wsparcia rozwoju sztucznej inteligencji ze środków z Funduszy Europejskich to m.in. konkurs Ścieżka SMART (program FENG; budżet:1,3 mld zł), konkurs w programie strategicznym INFOSTRATEG (budżet: 500 mln zł) czy 5 Priorytet Wsparcia projektów realizujących cele inicjatywy Platformy na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP, budżet: 3,8 mld zł).

Źródłem finansowania przedsięwzięć z obszaru ochrony zdrowia będzie Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), w tym 1,2 mld zł w inwestycji D1.1.2. Dodatkowo w ramach funduszy unijnych zostanie uruchomione dodatkowe 200 mln zł na zadania związane z wdrażaniem AI w instytucjach i przedsiębiorstwach.

W zakresie rozwoju i wdrażania sztucznej inteligencji w Polsce kluczowe są również środki z budżetu państwa. Do tej pory z budżetu państwa na rozwój modeli językowych zostało przeznaczone 33 mln zł i planuje się dalsze inwestycje na ok. 20-30 mln zł rocznie. Na budowę i rozwój Fabryk AI w 2025 r. zaplanowano 60 mln zł, a w 2026 r. 162 mln zł. Pozostałe wydatki w zakresie rozwoju AI bezpośrednio z budżetu państwa w części Ministerstwa Cyfryzacji przekroczą w 2026 roku 100 mln zł.

Za wyrażanie opinii w zakresie zasadności wydatkowania tych środków będzie odpowiedzialna Rada Funduszy Sztucznej Inteligencji. Planowane jest także uruchomienie specjalnych funduszy venture capital dla branży AI. Zapewnienie odpowiedniego kapitału pozwoli polskim startupom przetrwać w procesie skalowania rozwiązań, bo to właśnie one często wniosą nowatorstwo do ekosystemów.

Dla finansowania inwestycji z zakresu rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce będzie mieć znaczenie program wsparcia nowych technologii PFR Deep Tech. Powołany w nim tzw. fundusz funduszy dysponuje pulą 300 mln zł z publicznego budżetu. Kapitał ten ma zostać co najmniej podwojony przez prywatnych inwestorów. Program był współtworzony i będzie zarządzany przez PFR Ventures (inwestycyjne ramię Polskiego Funduszu Rozwoju).

Celem jest stworzenie silnego ekosystemu innowacji technologicznych, dynamicznego rynku VC i bezpieczeństwa środowiska do wdrażania przełomowych rozwiązań. Program wsparcia i pobudzania innowacyjnych rozwiązań dla gospodarki zakłada wprowadzenie mechanizmów mobilizujących kapitał prywatny w sektorze venture capital (VC) do finansowania rozwoju nowych technologii.

Nowa platforma do konsultacji polityki AI

„Polityka AI to kolejna polityka technologiczna opracowywana przez Ministerstwo Cyfryzacji. Polityki te mają charakter strategicznych dokumentów określających ogólne kierunki rozwoju i wdrażania kluczowych technologii cyfrowych w sposób bezpieczny, odpowiedzialny i zgodny z interesem publicznym. Stanowią punkt odniesienia dla administracji publicznej, sektora prywatnego i świata nauki, wskazując priorytety państwa w danym obszarze. Zapraszamy do konsultacji nowej Polityki AI na platformie AI HUB Poland!” – mówią przedstawiciele Ministerstwa Cyfryzacji.

„Projekt Polityki AI jest dostępny do publicznych konsultacji do 1 lipca 2025 r. Uwagi można zgłaszać za pomocą formularza na stronie AI HUB Poland lub mailowo: sekretariat.DBI@cyfra.gov.pl. Konsultacje prowadzone będą na stronie AI HUB Poland – nowej przestrzeni, która stanie się centrum komunikacji i wiedzy o sztucznej inteligencji – na styku administracji publicznej, biznesu, nauki i społeczeństwa” – dodają.

W oficjalnym komunikacie stwierdzono taże, że dla administracji publicznej powstaje specjalna sekcja z dobrymi praktykami, przykładami wdrożeń i wsparciem merytorycznym – tak, by sektor publiczny mógł świadomie i odpowiedzialnie wykorzystywać potencjał sztucznej inteligencji.

Na platformie będą regularnie pojawiać się treści przygotowywane przez ekspertów z Grupy Roboczej ds. AI GRAI – zespołu specjalistów, którzy na co dzień zajmują się wdrażaniem i regulacją AI – będą regularnie udostępniane na platformie.

Szczegóły polityki rozwoju AI w Polsce na AI HUB Poland.