Parlament Europejski przegłosował utworzenie Europejskiej Przestrzeni Danych Dotyczących Zdrowia (EU Health Data Space – EHDS) – dzięki temu obywatele UE uzyskają transgraniczny dostęp do systemu elektronicznej dokumentacji zdrowotnej w krajach członkowskich. Przyjęte przepisy umożliwią jednocześnie wykorzystywanie w badaniach naukowych ogromnej ilości bezpiecznych danych, co w znacznym stopniu powinno przyczynić się do rozwoju polityki zdrowotnej UE.
EHDS ukierunkowany jest na poprawę jakości i dostępności oraz bezpieczeństwa danych zdrowotnych obywateli EU, co ma skutkować poprawą jakości opieki zdrowotnej oraz wspierać rozwój medycyny, w tym przyspieszyć rozwój innowacji. Projekt ten ma także promować międzynarodową współpracę w dziedzinie zdrowia i badań naukowych.
W praktyce przepisy EHDS mają dawać pacjentom prawo dostępu do ich osobistych danych zdrowotnych w różnych systemach opieki zdrowotnej w UE i umożliwić pracownikom służby zdrowia dostęp do danych dotyczących ich pacjentów ściśle w oparciu o to, co jest niezbędne do leczenia. Dostęp ten będzie obejmował elektroniczne recepty, diagnostykę obrazową oraz wyniki badań laboratoryjnych.
Przepisy EHDS oczekują obecnie na formalne zatwierdzenie przez Radę. Po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE, wejdą w życie dwadzieścia dni później i zostaną w pełni wdrożone w ciągu następnych dwóch do sześciu lat, w zależności od kategorii danych.
W projektach mających na celu opracowanie technologii umożliwiających praktyczną implementację założeń EHDS uczestniczy polski startup medyczny CliniNote.
“Nasze doświadczenia wskazują, że kluczowym aspektem wdrożenia EHDS będzie wypracowanie efektywnych metod gromadzenia danych medycznych, zwłaszcza tych tworzonych przez lekarzy i personel medyczny. Oczekiwane podniesienie jakości i zakresu udostępnianych danych w ramach EHDS nie może obciążać dodatkowo personelu medycznego, co w konsekwencji byłoby niekorzystne dla pacjentów” – stwierdził Robert Ługowski, CEO CliniNote. “W CliniNote podkreślamy znaczenie wykorzystania innowacyjnych technologii wspierających personel medyczny w procesie tworzenia danych medycznych. Powstaje nowa kategoria narzędzi umożliwiających tzw. strukturyzowanie tekstów, która ma na celu podniesienie efektywności pracy z notatkami medycznymi, przy jednoczesnym zapewnieniu pozyskiwania bardzo wysokiej jakości danych w tym samym momencie, bez dodatkowych nakładów” – dodał.
Ochrona danych
System EHDS pozwoli pacjentom na dostęp do ich danych zdrowotnych i zarządzanie nimi elektronicznie, nawet między granicami UE. Umożliwi on pracownikom sektora zdrowia przeglądanie danych pacjentów niezbędnych do ich leczenia. Praktyka ta określana jako „primary use” (pl. pierwotne wykorzystanie).
W przypadku „secondary use” (pl. wtórne wykorzystanie) badacze czy instytucje publiczne zajmujące się zdrowiem, które w swoim badaniu wykażą interes publiczny, będą mogły uzyskać dostęp do ogromnej ilości zanonimizowanych danych np. na temat rzadkich chorób. Określone zostaną rygorystyczne zabezpieczenia prywatności regulujące przetwarzanie i udostępnianie wrażliwych informacji. Konieczna będzie także możliwość wycofania zgody na przetwarzanie danych medycznych obywatela UE.
Przygotowania Polski do wdrożenia EHDS
Każdy kraj będzie miał 2 do 6 lat na przygotowanie swojej infrastruktury pod możliwość transgranicznego dzielenia się danymi dotyczącymi zdrowia. Polska jako jeden z 10 krajów członkowskich przystąpiła już testowo do programu MyHealth@EU, w ramach którego wymagane jest posługiwanie się systemem eRecept i wprowadzenie skróconych cyfrowych kart zdrowia pacjenta.
Polska inwestuje także w rozwój cyfrowej infrastruktury zdrowotnej, tworząc 18 Regionalnych Centrów Medycyny Cyfrowej (RCMC), które są zaprojektowane jako węzły gromadzenia i udostępniania danych medycznych.
