Gen AI w polskiej branży finansowej – potencjał, wyzwania, rekomendacje

Nawet 71% czasu pracy w branży finansowej będzie podlegało transformacji poprzez wdrożenie narzędzi gen AI. W raporcie „Czas na gen AI: czy branża finansowa wykorzysta tę szansę?”, przygotowanym przez Accenture, przedstawiono kompleksową analizę potencjału generatywnej sztucznej inteligencji w Polsce w branży finansowej. Badanie identyfikuje trzy scenariusze wdrożenia Gen AI, omawia wyzwania związane z jego implementacją, a także wskazuje rekomendacje dla instytucji finansowych, które chcą dokonać transformacji w celu pełnego wykorzystania możliwości tej technologii.

3 scenariusze wdrożenia Gen AI

Raport Accenture wyróżnia trzy główne scenariusze wdrożenia technologii gen AI:

Agresywny: polega na szybkim wdrożeniu technologii w ciągu pięciu lat i jest charakterystyczny dla organizacji, które stawiają głównie na obniżenie kosztów. Jednak skutkiem ubocznym takiego podejścia może być też wzrost liczby osób poszukujących pracy, jeśli pracownicy, których zadania zostaną w dużym stopniu zautomatyzowane, będą mieć trudność z odnalezieniem się na rynku pracy.

W branży finansowej częściowo zautomatyzować można każdy wykorzystywany zawód. Duże pole do popisu Gen AI ma szczególnie tam, gdzie pojawiają się rutynowe zadania i analiza danych. Dlatego na automatyzację znacznej części swoich obowiązków podatni są szczególnie analitycy statystyczni, finansowi i ubezpieczeniowi. Natomiast w największym stopniu Gen AI wesprze pracę agentów ubezpieczeniowych, wskazują autorzy raportu.

Ostrożny: to rozwiązanie dla firm, które obawiają się ryzyka i z nieufnością podchodzą do innowacji. W tym wypadku powoli i ostrożnie wprowadzane zmiany nie zwiększają co prawda bezrobocia, ale skutkują tym, że niektóre osoby trafiają do miejsc pracy gorszej jakości. Czas pełnego wdrożenia technologii wynosi 15 lat, podobnie jak w przypadku fal technologicznych, które miały miejsce po 1985 r. Relokacja pracowników uwzględnia zarówno potencjał automatyzacji, jak i wspierania pracy wykonywanej przez człowieka.

Skupiony na ludziach: firmy budują strategię wdrożenia Gen AI, stawiając na rozwój potencjału swoich pracowników i jego odpowiednie wykorzystanie. Realizacja tej opcji zakłada wspieranie kompetencji zarówno dotychczasowych talentów, jak i osób podejmujących się zupełnie nowych zadań. To umożliwia pełne wykorzystanie potencjału nowej technologii. Scenariusz ten zakłada wdrożenie Gen AI w okresie 10 lat. Szacuje się, że dzięki takiemu podejściu w Polsce można by wygenerować 570 mld zł do 2038 roku. To dodatkowy 1% do średniej rocznej stopy wzrostu PKB w tym okresie.

Potencjał gen AI w polskim sektorze finansowym

Badanie pokazuje, że w polskiej branży finansowej technologia gen AI może mieć ogromny wpływ na efektywność pracy. Osoby zatrudnione w sektorze finansowym spędzają aż 71% swojego czasu na zadaniach, które mogą zostać zautomatyzowane lub wspierane przez gen AI. Obowiązki, którym poświęcają jedną trzecią (33%) czasu można w pełni zautomatyzować a te, które pochłaniają kolejne 38% – znacznie usprawnić dzięki sztucznej inteligencji. Wskazuje to na ogromny potencjał uwalniający efektywność i pozwalający pracownikom na skupienie się na najważniejszych zadaniach.

“Menedżerowie często nie doszacowują możliwości gen AI. Ich zdaniem wzrost produktywności pracowników możliwy dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji wyniesie od 11 do 20%, podczas gdy badania naukowe wskazują, że w wysoko wykwalifikowanych zawodach może on wynieść nawet 40%” – podkreśla Karol Mazurek, dyrektor zarządzający Accenture w Polsce. “Dużo bardziej optymistyczni w swoich przewidywaniach są liderzy, którzy sami korzystają z gen AI” – dodaje.

Jak się okazuje, w ponad połowie firm sektora finansowego dominuje ostrożne i sceptyczne podejście do wdrażania Gen AI. Jedynie 13% kadry zarządzającej deklaruje, że podchodzi do tematu w sposób proaktywny, wyprzedzając branżę. 87% badanych nadal postrzega natomiast Gen AI głównie jako narzędzie do redukcji kosztów, a nie do zwiększenia przychodów. Co ciekawe, stanowi to przeciwieństwo globalnych trendów, gdzie wartość ta wynosi jedynie 22%.

Pomiar zwrotu z inwestycji w GenAI

Duże wyzwanie stanowi pomiar zwrotu z inwestycji w generatywną sztuczną inteligencję, który mógłby przekonać kadrę zarządzającą do tej technologii. Otóż nawet 40% respondentów nie przeprowadza żadnej analizy efektywności swoich inwestycji w gen AI. Zaledwie 37% oblicza ROI, a 47% ocenia efektywność na podstawie poziomu redukcji kosztów.

Oznacza to, że wciąż wiele organizacji traktuje te inwestycje jako narzędzie do optymalizacji kosztów, a niekoniecznie jako sposób na zwiększenie przychodów czy poprawę innych wskaźników biznesowych. Taki sposób myślenia może ograniczać pełne wykorzystanie potencjału, jaki niesie ze sobą ta technologia.

“Kadra zarządcza wskazuje, że istotnymi barierami dla wdrożeń gen AI są brak dojrzałej infrastruktury technologicznej. W tym istotnego wykorzystania chmury oraz niedopracowane strategie dotyczące zarządzania danymi. Tymczasem te fundamenty technologiczne są kluczowe, aby szybko i efektywnie wdrażać nowe rozwiązania w obszarze gen AI. Większość firm zatrzymała się na etapie testowania rozwiązań i pilotaży, napotykając trudności z ich skalowaniem oraz wprowadzaniem do operacyjnego użytku” – wskazuje Dawid Osiecki, dyrektor zarządzający Accenture w Polsce, lider praktyki Data & AI.

Regulacje i niepewność jako bariery dla inwestycji

Inwestycje w implementację generatywnej sztucznej inteligencji są w znacznym stopniu ograniczane niepewnością regulacyjną, podkreślają ankietowani badania Accenture. Sektor finansowy, będąc jednym z najbardziej uzależnionym od legislacji, wciąż zmaga się z brakiem odpowiednich wytycznych, które jasno określałyby zasady odpowiedzialnego wdrożenia Gen AI.

Aż 67% menedżerów podkreśla wpływ niejasnych interpretacji regulacji na niską gotowość organizacji do inwestowania w sztuczną inteligencję. Co więcej, 83% respondentów uważa, że obecne przepisy nie sprzyjają efektywnej implementacji AI w branży finansowej.

W obliczu braku jasnych interpretacji regulacji, firmy powinny proaktywnie kształtować własne zasady bezpiecznego oraz etycznego wdrażania Generatywnej AI, wskazują autorzy raportu. To pozwoli organizacjom przygotować się na zmianę i wyprzedzić konkurencję, przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka.

Rozbieżności między percepcją liderów a pracowników

Badanie „Czas na gen AI: czy branża finansowa wykorzysta tę szansę?” pokazuje również rozdźwięk pomiędzy tym, jak postrzegają procesy wdrożenia Gen AI w firmach pracownicy, a jak oceniają je liderzy. Przedstawiciele kadry menedżerskiej uważają, że pracownicy przynajmniej kilka razy w tygodniu posiłkują się narzędziami generatywnej sztucznej inteligencji. Dwie trzecie menedżerów jest przekonane, że pracownicy mają dostęp do szkoleń, które umożliwiają pełne wykorzystanie potencjału gen AI, natomiast tylko jedna trzecia zatrudnionych w sektorze finansowym podziela to zdanie.

Warto zaznaczyć, że dostępność wysokiej jakości szkoleń z zakresu Gen AI znacząco wpływa na satysfakcję pracowników. W instytucjach finansowych w Polsce, które oferują szeroką, łatwo dostępną ofertę warsztatów, prawdopodobieństwo wysokiej satysfakcji z pracy jest aż 1,3 razy wyższe, wynika z raportu. Wspieranie pracowników w procesie transformacji technologicznej poprzez odpowiednie szkolenia zwiększa motywację i lojalność, a także przyczynia się do większej efektywności organizacji. Jak wskazują twórcy badania, w tej rewolucji ludzie będą na pierwszym miejscu – 63% menedżerów nie przewiduje istotnych zmian w zatrudnieniu z powodu wdrożenia Gen AI.

Prawie 30% pracowników deklaruje, że obecnie używa i planuje dalej używać narzędzi opartych na gen AI w swojej pracy. Kolejne 38% chce zacząć to robić. Co ciekawe, pracownicy mający dostęp do wysokiej jakości szkoleń w obszarze gen AI jednocześnie deklarują wyższą satysfakcję z pracy i lojalność.

Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych wśród pracowników sektora finansowego w Polsce, Accenture zdefiniowało cztery typy postaw pracowników w zależności od deklarowanego entuzjazmu i obaw względem gen AI,  a także stopnia zaufania do kierownictwa w procesie zmian. Są to: świadomy entuzjasta, niepoprawny optymista, ufny pragmatyk i nieufny sceptyk. “Dla instytucji finansowych kluczowe będzie dostosowanie programu szkoleń i sposobu wdrażania gen AI do profilu pracowników, tak aby osiągnąć spodziewane korzyści” – mówi Dominika Bosek-Rak, liderka badań nad płatnościami w Europie w Accenture.

Rekomendacje: proaktywność, inkluzyjność i szybkość

Uwolnienie potencjału generatywnej sztucznej inteligencji w branży finansowej poprzez strategię skoncentrowaną na ludziach oznacza szybkie, holistyczne wdrożenie technologii Gen AI z uwzględnieniem kluczowej roli człowieka, zarówno kadry zarządzającej jak i pracowników. Raport przedstawia następujące rekomendacje dla firm, które chcą skutecznie wdrożyć Gen AI:

• Proaktywność: Gen AI to nie tylko narzędzie do punktowej redukcji kosztów, ale także inspiracja do głębokiej transformacji biznesu i poprawy konkurencyjności. Firmy, które odważnie podejdą do wdrożenia AI i będą tworzyć zasady bezpiecznego korzystania z tej technologii, zyskają przewagę na rynku.
• Inkluzyjność: Ważne jest, aby dołączać szerokie grupy pracowników do działań związanych z implementacją narzędzi Gen AI. Należy pamiętać o pracownikach, którzy mogą zyskać nowe role i zadania w wyniku tych wdrożeń. Wspieranie kadry odpowiednimi szkoleniami, zapewnianie im możliwości rozwoju i dbanie o ich zaangażowanie, przyczyni się do wzrostu motywacji i lojalności.
• Szybkość: Wdrażanie Gen AI nie jest możliwe bez odpowiednich fundamentów technologicznych. Firmy, które chcą z powodzeniem wprowadzić tę technologię na szerszą, transformacyjną skalę, muszą zainwestować w nowoczesny „digital core”. Solidna infrastruktura technologiczna jest podstawą do efektywnego wdrożenia innowacji i wykorzystania pełnego potencjału tej technologii.

Pomimo pewnych wyzwań, takich jak brak jednoznacznych interpretacji regulacji czy obawy związane z zatrudnieniem, przyszłość generatywnej sztucznej inteligencji w Polsce zapowiada się obiecująco, uważają autorzy raportu. Transformacja Gen AI nie ominie sektora finansowego – to jedyna w swoim rodzaju szansa dla organizacji działających w tej branży, która jednak wymaga opracowania strategii umożliwiającej nie tylko redukcję kosztów, ale przede wszystkim uwolnienie potencjału tkwiącego w rozwoju talentów. Firmy, które pamiętając o technologicznych fundamentach, wykażą się proaktywnym i inkluzyjnym podejściem do generatywnej sztucznej inteligencji, mogą uzyskać ogromne korzyści, podkreślają twórcy badania.

Pełny raport Accenture można przeczytać tutaj.