Praca zdalna a nowelizacja kodeksu pracy i innych ustaw – stanowisko branży IT

Zagadnienia prawne dotyczące pracy zdalnej podlegają obecnie pod przepisy o telepracy i tymczasowo także Tarczę Antykryzysową. Wkrótce jednak stan epidemii zostanie oficjalnie zniesiony. Po upływie trzech miesięcy przestaną również obowiązywać związane z nim specjalne regulacje. Tym samym istnieje nagląca potrzeba zmian legislacyjnych dotyczących wykonywania pracy poza siedzibą pracodawcy.

Według zapowiedzi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, odpowiadającego za projekt niezbędnej nowelizacji kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy mogłyby wejść w życie już na początku września 2022 roku

Swoje propozycje i uwagi do projektowanych zmian ustawowych w zakresie pracy zdalnej przygotowało Software Development Association Poland (SoDA). Wśród najważniejszych kwestii poruszonych przez organizację zrzeszającą pracodawców usług IT znalazły się:

• Konieczność dodania zapisów rozstrzygających, iż uzgodnienie miejsca świadczenia pracy zdalnej nie powoduje zmian miejsca wykonywania pracy określonej w umowie o pracę. Jest to szczególnie istotne w modelu hybrydowym, tj. polegającym na łączeniu pracy zdalnej i pracy stacjonarnej.
• Doprecyzowanie kwestii pracy zdalnej z zagranicy zarówno w kontekście opłacania składek ZUS, badań medycyny pracy, BHP, jak i kontroli wykonywania obowiązków pracowniczych. Taka forma świadczenia pracy staje się powszechna nie tylko w Polsce, dlatego można mówić o jej światowym trendzie. Jest też często wskazywana jako jeden z głównych benefitów danego pracodawcy.
• Zastąpienie zapisów o wymaganej „postaci papierowej lub elektronicznej” różnego rodzaju dokumentacji na rzecz „formy pisemnej lub dokumentowej”. Pozwoli to uniknąć wątpliwości w zakresie interpretacji tych pojęć. Proponowany przez SoDA zapis odwołuje się bowiem do form czynności prawnych już przyjętych w obrocie prawnym i uregulowanych w przepisach kodeksu cywilnego.
• Wprowadzenie możliwości podpisywania umowy o pracę zdalną za pomocą zaawansowanego podpisu elektronicznego w rozumieniu art. 26 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 910/2014 (Rozporządzenie eIDAS). Pozwoli to na zawarcie stosunku pracy wyłącznie za pośrednictwem środków komunikacji na odległość. Takie rozwiązanie z jednej strony ułatwi zatrudnienie w formie pracy zdalnej i pozwoli na pełną cyfryzację komunikacji z pracownikiem, z drugiej zaś zapewni ochronę pracowniczą, ze względu na bezpieczną i ściśle regulowaną formę zaawansowanego podpisu elektronicznego. Podpis ten, którego przykładem jest profil zaufany ePUAP, w odróżnieniu od ciągle jeszcze rzadko stosowanego tzw. podpisu kwalifikowanego, uległ w ostatnim czasie istotnemu upowszechnieniu, co jest zjawiskiem pożądanym. Wprowadzenie tej regulacji przyczyni się do przyspieszenia tego trendu.
• Zapewnienie pewnej elastyczności pracodawcy i pracownikowi w zakresie dokonywania ustaleń co do ilości pracy świadczonej z biura i tej wykonywanej na odległość. W ten sposób przepisy będą lepiej odzwierciedlały rzeczywistość funkcjonowania m.in. branży IT i dynamiki zachodzących zmian na rynku pracy.
• Umożliwienie pracodawcy korzystania z polecania pracy zdalnej nie tylko w przypadkach uwarunkowanych sytuacją zdrowotną czy BHP, ale także gdy jest to niezbędne ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, zwłaszcza te związane z sytuacją ekonomiczną lub sposobem prowadzenia działalności. Celem nowych przepisów powinno być zapewnienie możliwości wykonywania pracy zdalnej nie tylko w dobie pandemii, ale właśnie przede wszystkim po niej. Elastyczne podejście niesie za sobą wiele korzyści, m.in. zmniejszenia emisji CO2 ze względu na brak konieczności dojazdów środkami komunikacji do miejsca świadczenia pracy oraz zwiększenia dostępności pracy dla osób z mniejszych miejscowości czy też osób wykluczonych, dla których zniwelowany zostanie problem przeprowadzki czy dojazdów.
• Potrzeba dookreślenia w przepisach materiałów i narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także sposobu ustalania kosztów związanych z wykonywaniem pracy w takiej formie.