Nikt nie stanie się liderem, jeżeli jego formalna nominacja nie będzie ratyfikowana przez umysły i serca ludzi, którzy go otaczają. Jeżeli ktoś twierdzi, że przewodzi, lecz nikt za nim nie podąża, nie jest liderem ale jedynie samotnym spacerowiczem. Miarą skuteczności przywództwa jest wpływ, jaki lider wywiera na innych ludzi. Czy przywództwa można się nauczyć? Jak skutecznie budować zespoły, osiągać cele oraz zarządzać i przewodzić ludziom?
Badania oraz rozmowy z menedżerami z wielu organizacji pokazują, że bardzo niewiele osób odróżnia przywództwo od zarządzania. Przywództwo i zarządzanie są bowiem pokrewnymi, aczkolwiek odrębnymi dyscyplinami. Bycie przywódcą czy liderem oraz bycie menedżerem wymaga podejmowania różnych rodzajów działań, posiadania odmiennych kompetencji i kwalifikacji. Sięgając do źródeł, zauważmy, że zadaniem lidera/przywódcy – odwołując się do klasycznej definicji Arystotelesa – jest inspiracja, pomoc innym ludziom w rozwoju, wspieraniu ich „w stawaniu się lepszymi ludźmi”. Wbrew pozorom i upływowi czasu wymagania, które stawia się dzisiaj liderowi nie zmieniły się tak bardzo w porównaniu klasyczną definicją, a brak autentycznych i naturalnych liderów daje się we znaki zarówno w organizacjach projektowych, firmach komercyjnych, nie wspominając o administracji państwowej w całym współczesnym świecie.
Współczesny skuteczny lider nie tylko powinien inspirować, wyznaczać cele, wyznaczać własnym przykładem standardy, monitorować i rozliczać, lecz przed wszystkim „PORYWAĆ LUDZI do działania! Wnioski płynące z badań w dziedzinach zarządzania, organizacji pracy, psychologii społecznej pokazują jasno, że największą wydajność i innowacyjność pracy uzyskują pracownicy, którzy są wewnętrznie zmotywowani do podejmowania działań w swoim środowisku pracy. Zewnętrzne, np. finansowe czynniki motywacyjne są jedynie drogim i częściowym substytutem mającym na celu wydobywanie potencjału drzemiącego w ludziach, którzy z nami pracują. W tym świetle wniosek jest dość oczywisty – jeżeli chcesz zwiększyć skuteczność i efektywność swojego zespołu, firmy czy organizacji, ucz się być przywódcą – liderem!
Jeżeli lider chce uzyskiwać wyniki przekraczające możliwości tego, co uzyskuje w pojedynkę, niezbędne jest to, aby budował relację z ludźmi wokół niego i umiał im przewodzić. Mówi się, że liczba jeden jest najsmutniejsza liczbą w biznesie. Smutek ten wynika z faktu, że mnożenie przez jeden daje zawsze ten sam wynik.
Zdobywanie i posiadanie umiejętności przywódczych przez menedżerów i osoby na stanowiskach kierowniczych jest bardziej opłacalne niż kosztowne integracje zespołowe, rozbudowane systemy motywacyjne czy liczne szkolenia, które w dużej mierze mają charakter odpoczynku od pracy, zamiast adresować konkretne wyzwania, z którym boryka się zespół czy też prowadzić do wprowadzania i utrwalania nowych skuteczniejszych nawyków pracy oraz pozytywnej zmiany kultury w organizacji.
Brak zrozumienia czym jest przywództwo uwidacznia się dość często wśród nowo mianowanych menedżerów poprzez zbytnie poleganie na „magii stanowiska i tytułu¨, z jednoczesną tendencją do dobrowolnego pozbawiania się rzeczywistego wpływu na innych, swego rodzaju ucieczkę od przewodzenia. W rzeczywistości bowiem nie każdy potrafi przewodzić. Stając przez zespołem, nakłaniając ludzi do określonych działań, przechodzimy rzeczywisty egzamin kompetencji przywódczych i skuteczności lidera. Wielu chce być liderami, lecz niewielu potrafi skłonić innych do działania. Ale przywództwa można się nauczyć! Dla niektórych jest to większe wyzwanie, dla innych – zwanych często „naturalnymi” czy „urodzonymi” liderami – łatwiejsze. Niemniej jednak, każdy może czynić postępy na drodze stawania się liderem!
W praktyce nauka przywództwa jest procesem, który nigdy nie powinien się zakończyć. Przystępując do takiej nauki należy rozumieć różnicę miedzy przewodzeniem i zarządzaniem. Zadaniem lidera jest stwarzanie oraz utrzymywanie warunków i środowiska, w którym mogą być realizowane w sposób spójny cele organizacji oraz cele poszczególnych osób, które tworzą zespoły. Zadaniem menedżera jest natomiast dopilnowanie, aby tak wyznaczone przez lidera kierunki prac był realizowane tak dobrze jak tylko jest to możliwe. Umiejętne łączenie kompetencji przywódczych i zarządczych to cecha najskuteczniejszych liderów określanych przez wielu autorów i analityków mianem liderów „piątego poziomu”.
Jaki typ przywódcy sprawdza się w zależności od sytuacji, w której znajduje się organizacja, którą kieruje? Czy przywództwa można się nauczyć? Jakie są niezaprzeczalne prawa przywództwa? Więcej w najnowszym numerze ITwiz 3/2014.
Maciej Wiśniewski jest praktykiem biznesu z 20-letnim doświadczeniem w doradztwie biznesowym i zarządzaniu z sektorze IT. Absolwent MBA Uniwersytetu w Chicago oraz IESE Business School w Barcelonie. Certyfikowany coach, mentor i wykładowca John Maxwell Team. Wykładowca i trener w Akademii Psychologii Przywództwa. Były prezes S&T Services Polska oraz Fujitsu Technology Solutions, partner Deloitte i Andersen Business Consulting.
