Firmy wykorzystujące sztuczną inteligencję w działalności badawczo-rozwojowej coraz częściej wdrażają ją świadomie – nie tylko operacyjnie, ale również strategicznie. Choć nadal dominują inwestycje z kapitału własnego, rośnie zainteresowanie zewnętrznymi źródłami finansowania. Główne bariery to jednak braki kompetencyjne i trudności w pozyskaniu wsparcia inwestycyjnego – wynika z raportu „AI. Liderzy innowacji o transformacji biznesu” przygotowanego przez Ayming Polska.
Jak czytamy w raporcie, 84% firm wyszło poza fazę testów, a 22% uwzględnia AI w strategii biznesowej. „To oznacza, że firmy faktycznie integrują sztuczną inteligencję w kluczowych procesach i wykorzystują ją do realizacji celów strategicznych” – komentuje Piotr Frankowski, dyrektor zarządzający, Ayming Polska.
Ponad 60% badanych firm przeznacza na rozwój sztucznej inteligencji mniej niż 2% swojego rocznego przychodu. Większe inwestycje w technologię są rzadkością: tylko 16% firm alokuje na ten cel od 3 do 5% przychodu, a zaledwie 3% przekracza próg 5%.
Jeśli jednak przyjrzymy się bliżej firmom, które traktują sztuczną inteligencję jako element swojej strategii biznesowej, obraz inwestycji zmienia się znacząco. W tej grupie ponad połowa organizacji (57%) przeznacza na rozwój AI więcej niż 2% rocznego przychodu. Dominują tu budżety w przedziale od 2 do 5%, co świadczy o wyższym poziomie zaangażowania.
Badanie wskazuje na wyraźny wzrost zaangażowania firm jeśli chodzi o AI. W ostatnich dwóch latach 64% organizacji zwiększyło nakłady na tę technologię – 39% w niewielkim, a 25% w znaczącym stopniu. Tylko 5% zdecydowało się na ich ograniczenie. 64% firm planuje natomiast dalszy wzrost nakładów, co potwierdza rosnącą rolę AI w ich planach rozwojowych.
Największe wyzwania
Największym wyzwaniem pozostaje brak specjalistów, zarówno na rynku (41%), jak i wewnątrz organizacji (38%). Zaledwie 24% firm dysponuje rozwiniętym zapleczem eksperckim, a 64% korzysta głównie z usług zewnętrznych dostawców.
Potwierdzeniem, że kompetencje pozostają jednym z kluczowych wyzwań we wdrażaniu AI, są również dane dotyczące kosztów. Na drugim miejscu – zaraz po infrastrukturze IT (49%) – firmy wskazują wydatki związane z pozyskaniem lub przeszkoleniem specjalistów AI (45%), ex aequo z kosztami oprogramowania i licencji. To pokazuje, że problem niedoboru kompetencji nie sprowadza się wyłącznie do ograniczeń kadrowych, ale ma także wymiar finansowy.
Na trzecim miejscu wśród barier znalazły się trudności z pozyskaniem finansowania zewnętrznego (36%). Większość firm (82%) nadal opiera się na kapitałach własnych, a z ulgi B+R korzysta jedynie 21%.
Niedocenione ulgi podatkowe
Dominacja kapitału własnego (82%) jako źródła finansowania wskazuje, że trudności w pozyskaniu środków zewnętrznych stanowią realną barierę dla firm inwestujących w AI. Stosunkowo częstym źródłem wsparcia pozostają dotacje krajowe i unijne (47%), podczas gdy z ulg podatkowych korzysta jedynie 21% firm.
„To o tyle zaskakujące, że ulga B+R jest narzędziem znacznie bardziej dostępnym niż programy dotacyjne – nie wymaga konkurowania o środki ani wykazywania innowacyjności w skali kraju, a jedynie prowadzenia prac rozwojowych, które są innowacyjne z perspektywy samej firmy” – komentuje Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik, dyrektor Konsultingu, Ayming Polska.
Istotnym faktem jest, że firmy znacznie częściej wskazują trudności w pozyskaniu zewnętrznego finansowania niż sam brak dostępnych środków (19%). Problem leży więc nie w braku rozwiązań na rynku, lecz w ograniczonej zdolności ich efektywnego pozyskiwania.
AI jako źródło innowacji
Pomimo ograniczeń, badane firmy nie ograniczają się wyłącznie do popularnych rozwiązań, takich jak Generative AI (57%), lecz równie często sięgają po systemy predykcyjne i preskrypcyjne (56%) oraz klasyczne uczenie maszynowe (53%). Obecność deep learningu (18%) i reinforcement learningu (9%) pokazuje, że organizacje nie boją się testować bardziej złożonych narzędzi.
Rozwiązania te wykorzystywane są przede wszystkim w obszarach kluczowych dla codziennego funkcjonowania firmy – takich jak produkcja (66%), logistyka (58%) czy obsługa klienta (58%). Nawet 63% firm deklaruje, że AI zwiększyła innowacyjność ich oferty, co oznacza, że technologia realnie wpływa na to, co i jak firmy oferują swoim klientom.
Potrzebne systemowe wsparcie
Eksperci Ayming podkreślają, że firmy są gotowe na wdrażanie AI na większą skalę, jednak potrzebują wsparcia – zarówno instytucjonalnego, jak i kompetencyjnego. Konieczne są programy edukacyjne, popularyzacja ulg podatkowych i tworzenie przyjaznych warunków rozwoju.
„Gdyby udało się zniwelować bariery, takie jak niedobór kompetencji czy trudności w finansowaniu, firmy mogłyby wdrażać AI na większą skalę i w bardziej zaawansowany sposób. Skoro z tymi wyzwaniami mierzą się już firmy innowacyjne, tym bardziej dotyczą one szerszego rynku. Ich przezwyciężenie mogłoby wzmocnić nie tylko liderów, lecz także cały polski biznes” – podsumowuje Piotr Frankowski.
