Jak unijna dyrektywa CSRD w 2025 roku zmieni obowiązki dotyczące sprawozdawczości w zakresie ESG

ESG to akronim angielskich słów Environmental, Social and Corporate Governance oznaczających Środowisko, Społeczeństwo oraz Ład Korporacyjny. Każde z tych trzech określeń oznacza zatem jedną z grup czynników, które powinny być wdrażane w prowadzonej działalności biznesowej tak, aby była ona zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa CSRD (Corporate Sustanbility Reporting Directive) wprowadza obowiązek sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju dla znacznie szerszego, niż dotychczas, kręgu podmiotów.

Co się kryje pod skrótem ESG?

Choć koncepcja ESG głównie kojarzy się przede wszystkim z zielonymi, prośrodowiskowymi działaniami, to zawiera w sobie o wiele więcej. Niektóre z czynników ESG bezpośrednio dotykają cyfrowej sfery prowadzenia biznesu. Wskutek rewolucji ESG firmy zaczną bowiem przywiązywać coraz większą wagę do energochłonności urządzeń i optymalizacji energetycznej, ale także cyberbezpieczeństwa, ochrony przetwarzanych danych osobowych swoich kontrahentów czy prywatności pracowników.

Uwzględnianie czynników ESG zmienia sposób prowadzenia biznesu po pierwsze poprzez nowy wymiar dbałości o środowisko naturalne, uwzględniający potrzeby transformacji energetycznej oraz obejmujący redukcję zużycia wody i wpływu na przyrodę, w tym emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych.

Dodatkowo obszar ten związany jest z odpowiedzialnością społeczną i etycznością biznesu polegającą na troskę o społeczności z otoczenia firmy oraz jej pracowników m.in. poprzez zapewnienie równości płac na tych samych stanowiskach bez względu na płeć i inne cechy danej osoby, przestrzeganie praw pracowniczych, bezpieczeństwo i ochronę danych, a także zwalczanie nierówności czy prowadzenie odpowiedzialnej polityki dla dostawców.

Ostatni element strategii ESG to ład korporacyjny i nowe standardy zarządzania obejmujące transparentne wynagrodzenia kadry kierowniczej, respektowanie praw udziałowców, przejrzystość podatkową czy przeciwdziałanie korupcji.

Nowe obowiązki dot. sprawozdawczości ESG nie ominą sektora IT

Kryzys klimatyczny i społeczno-ekonomiczny oraz sposoby przeciwdziała im nie różnicują uczestników rynku. Każdy sektor, prędzej czy później, będzie musiał zaangażować się w inicjatywy nakierowane na bardziej zrównoważone i odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej. Nie inaczej jest z IT. Wbrew wyrażanym niekiedy opiniom, ESG nie jest dobre tylko dla ciężkiego przemysłu i energetyki.

Także przed przemysłem lekkim i usługami, w tym wyspecjalizowanymi branżami technologicznymi, stoją niemałe wyzwania. Jednym z nich jest właśnie dostosowywanie działalności do wymogów ESG, obejmującezintegrowanie strategii biznesowej ze strategią ESG i wypracowanie długoterminowego podejścia do zrównoważonego rozwoju.

Rosnąca presja rynkowa i trendy rynkowe powiązane są w tym względzie z obowiązkami Compliance i koniecznością zapewnienia zgodności z regulacjami oraz coraz częstszym uzależnianiem przez inwestorów udzielenia finansowania od ujawnienia danych o środowiskowych, społecznych i korporacyjnych aspektach prowadzonej działalności.

Rozszerzony obowiązek raportowania ESG już od 2025 roku

Ważny nowy bodziec do zbierania danych w obszarze ESG stanowić będzie także dyrektywa CSRD. Projekt tej dyrektywy opublikowany został w kwietniu 2022 roku.

Obecnie obowiązek raportowania zagadnień ESG obejmuje duże tzw. jednostki interesu publicznego, m.in. banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeniowe, emitentów papierów wartościowych, zatrudniających ponad 500 pracowników i spełniających jedno z dwóch kryteriów finansowych dot. sumy bilansowej lub obrotu netto. Zgodnie z projektem dyrektywy CSRD z czasem obowiązek ten ma objąć wszystkie podmioty (publiczne i prywatne) mające powyżej 250 pracowników (bez względu na to czy są notowane, czy nie).

Raporty ESG będą musiałby być przygotowywane w oparciu o unijne standardy raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju (ESRS). Realizacja tego obowiązku po raz pierwszy ma nastąpić od 2025 r. (za rok 2024). W późniejszym czasie obowiązek raportowania ESG ma objąć także niektóre przedsiębiorstwa spoza UE (od 2026 r.) oraz wszystkie spółki notowane na rynku regulowanym, zatrudniających powyżej 10 pracowników (od 2027 r.).

Rewolucja nie ominie przy tym również mniejszych firm, nieobjętych obowiązkami sprawozdawczymi. Wiele dużych firm, aby poprawić wyniki niefinansowe i móc wykazać zgodność z ESG całych łańcuchów dostaw, już teraz zaczyna wywierać nacisk na mniejszych kontrahentów i dostawców, aby ci również zaczęli uwzględniać czynniki ESG w działalności.

To nie tylko obowiązki, ale i szanse dla sektora IT

Badacze rynku od lat już donoszą, że silne zaangażowanie firmy w realizację celów ESG może przynieść jej wymierne korzyści, także finansowe. Na te aspekty działalności szczególną uwagę zwracają też obecnie konsumenci oraz pracownicy, co może znaleźć przełożenie na wzrosty w sprzedaży oraz bardziej skuteczną rekrutację.

Z perspektywy sektora technologicznego, ESG niesie za sobą także szansę na rozwój nowych produktów oraz pozyskanie wielu, nowych zleceń. Firmy z całego przekroju biznesu zmuszone będą do wzmocnienia bezpieczeństwa systemów IT i wymiany przestarzałego, nieoptymalnego energetycznie sprzętu IT. Innowacje w sprzęcie i oprogramowaniu mogą pomóc w lepszym zarządzaniu zasobami, ograniczaniu strat, redukcji odpadów i emisji.

Nowa, wymuszona względami ESG transparentność biznesu i obowiązki sprawozdawcze wymagać będą nowych rozwiązań dla gromadzenia, przetwarzania, wymiany i adekwatnego ujawniania danych, co znajdzie wyraz w zapotrzebowaniu na nowe rodzaje oprogramowania oraz moc obliczeniową.

Kwestia ESG staje się istotna nie tylko z punktu widzenia oczekiwań prowadzenia biznesu uwzględniającego zagadnienia zrównoważonego rozwoju, ale też ze względu na obowiązki prawne, którym sprostać będzie musiało coraz więcej podmiotów. Sektor technologiczny powinien się jednak aktywnie zaangażować w tę rewolucję nie tylko z przymusu. Ma on potencjał, aby – wraz z prawodawcami, aktywistami i lobbystami – rewolucję tę kształtować, a także na niej skorzystać.

Katarzyna Ziółkowska, Associate w kancelarii Kochański & Partners, specjalizująca się w administracyjnym i unijnym prawie gospodarczym