Raport SoDA: Sztuczna inteligencja w służbie obywateli i administracji rządowej

Grupa Badawcza SoDA AI Research Group zaprezentowała raport pt. „Współpraca Człowieka z AI: Perspektywy dla polskiego sektora publicznego”, który zawiera m.in. najciekawsze przykłady zastosowań rozwiązań opartych o AI i GenerativeAI z biznesu i sektora publicznego z całego świata, rekomendacje w poszczególnych obszarach zastosowania w Polsce oraz opisuje różne wyzwania związane z ich wykorzystaniem.

Wspomniany raport to efekt wspólnej pracy firm zrzeszonych w SoDA, specjalizujących się w szeroko pojętej dziedzinie sztucznej inteligencji. Dokument stworzono w duchu kolaboracji i wolnego oprogramowania. Firmy, zamiast współtworzyć kod źródłowy, postanowiły podzielić się swoim bogatym doświadczeniem w implementacji systemów opartych na AI, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Prezentując różnorodne przypadki użycia, demonstrują, w jaki sposób technologie te mogą być efektywnie wykorzystane także w sektorze publicznym.

Twórcy raportu wskazują, że sztuczna inteligencja nie jest zjawiskiem, które pojawiło się wraz z ChatemGPT. Już raport McKinsey & Company z 2020 roku informował, że 70% uczestników globalnego badania z sektora hi-tech i telekomunikacyjnego oraz 60% z motoryzacyjnego i usług finansowych deklarowało wdrożenie rozwiązań opartych o AI w swoich organizacjach.

“Obecnie jednak, wraz z popularyzacją dużych modeli językowych (LLM) oraz generatywnej AI (GenAI), perspektywa się zmieniła i kolejny etap transformacji technologicznej związany z AI będzie przebiegał jeszcze szybciej. IDC prognozuje, że światowe wydatki związane z GenAI będą rosły średnio 73,3% w skali roku, co pokazuje, jak duże znaczenie ta technologia odegra w kolejnych latach. Trzeba jednak pamiętać, że to nie jedyna gałąź technologiczna, w którą inwestują organizacje – IDC wskazuje, że inwestycje w GenAI stanowią obecnie tylko 9% wszystkich wydatków, a do 2027 mogą wzrosnąć do 28,1%” – komentuje Sebastian Kondracki, członek rady programowej SoDA AI Research Group, Chief Innovation Officer w Deviniti.

W raporcie znajdziemy szeroki wachlarz publikacji, począwszy od zbiorczej analizy wpływu AI na sektor publiczny, po specjalistyczne artykuły branżowe. Przykłady obejmują wykorzystanie sztucznej inteligencji w usługach publicznych, służbie zdrowia, transporcie, edukacji, wymiarze sprawiedliwości, a także w kulturze i muzeach. Obejmują one m.in. zastosowanie AI w leczeniu zaćmy w Szpitalu Uniwersyteckim w Singapurze, wykorzystanie chatbotów przez U.S. General Services Administration, Gdyńskim Centrum Kontaktu czy obsłudze mieszkańców stanu Missisipi, aż po rekonstrukcję historycznych pamiątek przez Włoski Instytut Technologii.

Dodatkowo, raport zawiera pokaźny zbiór artykułów dotyczących zagadnień i wyzwań przydatnych w każdym obszarze sektora publicznego, niezależnie od tego, czy mowa o gminie, powiecie, czy instytucjach krajowych. Poruszane są tematy takie jak duże modele językowe (ang. large language models), które przyczyniają się do dynamicznego rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji oraz ich wpływ na percepcję rzeczywistości podczas interakcji z ludźmi. Omawiane są także wyzwania, takie jak halucynacje – jeden z problemów w pracy z GenAI, globalna moralność czy lokalna dyskryminacja technologiczna.

“Oczywiście adopcja AI pociąga za sobą odpowiedzialność – musimy mieć pewność, że to, co zbudujemy i czego zaczniemy używać, będzie bezpieczne i pozbawione wad. Jedną z tych najczęściej wymienianych są halucynacje, występujące w przypadku chatbotów i GenAI, jednak istnieją już skuteczne metody na wyeliminowanie tego problemu. Druga kwestia to np. dyskryminacja AI, występująca przy narzędziach predykcyjnych. Innego rodzaju wyzwaniem są przepisy dotyczące tworzenia i używania AI, co precyzyjnie opisuje unijny AI Act. I chociaż dyrektywa wejdzie w życie prawdopodobnie dopiero w 2026 roku to już teraz twórcy czy operatorzy mogą znaleźć tam wskazówki dotyczące budowanych aktualnie systemów” – twierdzi Mateusz Cygan, członek Rady Programowej SoDA AI Research Group, CEO Memory2 sp. z o.o.

Jak przyznają autorzy raportu, ale również sami przedstawiciele sektora publicznego, którzy zapoznali się z publikacją, adopcja rozwiązań wykorzystujących AI wymaga również szeroko pojętej edukacji wśród administracji publicznej oraz społeczeństwa, w tym przedsiębiorców.

“Raport SoDA może być źródłem wiedzy i inspiracji na temat możliwości użycia sztucznej inteligencji w naszej pracy i w usługach kierowanych do obywateli, ale także dla przedsiębiorców z sektora MŚP. Raporty DESI pokazują, że poziom cyfryzacji rodzimych firm jest poniżej średniego poziomu UE, np. w wykorzystywaniu nowoczesnych technologii. Naszą rolą, ale również organizacji takich jak SoDA, jest edukacja przedsiębiorców, którzy nie zawsze dostrzegają potrzebę czy korzyści wynikające z cyfryzacji i adopcji nowoczesnych technologii” – podsumowuje Marianna Sidoroff, dyrektor Departamentu Gospodarki Cyfrowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.

Ponad 200 stronicową publikację, opracowaną przez ponad 20 autorów z 12 firm członkowskich SoDA, można znaleźć pod poniższym linkiem.